Ngăn ngừa tình trạng trẻ hóa tội phạm

Nhiều thanh thiếu niên bị phát hiện sử dụng ma túy trong một quán karaoke ở TP.Biên Hòa. Ảnh: T.Danh

Thời gian qua, các cơ quan thực thi pháp luật của tỉnh đã xử lý nhiều vụ án mà đối tượng phạm tội còn rất trẻ (dưới 30 tuổi). Ngoài các vụ án ít nghiêm trọng như: trộm cắp vặt, gây rối trật tự công cộng… còn có nhiều đối tượng tham gia vào án nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng như: cướp, cướp giật tài sản, giết người, mua bán trái phép chất ma túy...

* Gây án khi còn quá trẻ

Theo Công an tỉnh, ngày càng có nhiều đối tượng trẻ tuổi tham gia vào các đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy. Đây thực sự là lời cảnh báo cho các cơ quan chức năng và đặc biệt là các bậc phụ huynh trong quản lý, giáo dục, ngăn ngừa các hành vi phạm tội của thanh, thiếu niên.

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân huyện Trảng Bom Tạ Thanh Quang cho rằng, để ngăn chặn các hành vi phạm pháp cho các em ở lứa tuổi vị thành niên thì công tác giáo dục từ gia đình, nhà trường là rất quan trọng. Trong đó, gia đình đóng vai trò quan trọng nhất. “Cái nôi” gia đình phải thực sự đủ lớn để tạo dựng hành lang an toàn cho các em tránh xa tệ nạn xã hội và các hành vi phạm pháp.

Thống kê của Ban Chỉ đạo phòng chống AIDS, tội phạm và tệ nạn xã hội tỉnh cho thấy, độ tuổi của người nghiện ma túy ngày càng trẻ hóa. Đa số người nghiện tập trung ở độ tuổi từ 16-30, chiếm hơn 68% tổng số người nghiện ma túy trên địa bàn. Nghiện ma túy dễ dẫn đến thoái hóa nhân cách, rối loạn hành vi, lối sống buông thả, dễ vi phạm pháp luật.

Mới đây, Tòa án nhân dân tỉnh đã tuyên phạt 2 bị cáo cùng ngụ xã Phước Thiền (huyện Nhơn Trạch) là Nguyễn Thành Lập (21 tuổi) 16 năm tù và Phạm Xuân Hợp (20 tuổi) 7 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy. Mới chỉ ở độ tuổi 20 nhưng các đối tượng này đã tham gia vào đường dây chuyên mua bán ma túy. Theo điều tra của công an, để có tiền tiêu xài và sử dụng ma túy, từ tháng 3 đến tháng 4-2019, Lập đã 29 lần bán ma túy cho các con nghiện. Riêng Hợp đã ít nhất 19 lần giúp sức để Lập thực hiện hành vi.

Điều đáng nói, một số vụ án hình sự nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng như: giết người, cướp tài sản… cũng xuất hiện nhiều bị can đang ở lứa tuổi vị thành niên.

Điển hình như, các cơ quan tố tụng của huyện Trảng Bom vừa thụ lý một vụ án cướp tài sản mà cả 4 bị cáo đều dưới tuổi thành niên. 4 bị can bị khởi tố về hành vi cướp tài sản gồm: N.Q.T. (15 tuổi); V.N.H. (16 tuổi); N.M.N. (16 tuổi) và N.V.H. (16 tuổi), tất cả đều ngụ huyện Thống Nhất.

Theo điều tra của công an, nhóm đối tượng này thực hiện nhiều vụ cướp tài sản của người đi đường thuộc địa bàn huyện Trảng Bom. Thủ đoạn của nhóm này rất táo bạo là dùng đá khống chế cướp tài sản (chủ yếu là xe máy, điện thoại di động) của người đi đường.

* Chủ động phòng ngừa tội phạm trẻ

Trung tá Châu Văn Sang, Đội trưởng Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an TP.Biên Hòa cho biết, trong những năm gần đây, tội phạm ma túy có nhiều diễn biến phức tạp. Đặc biệt loại tội phạm này đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Nếu như trước đây chỉ có một số ít loại ma túy truyền thống thì gần đây có rất nhiều loại ma túy mới đã thu hút nhiều đối tượng thanh, thiếu niên tìm đến. Bên cạnh đó, sự gia tăng của các tụ điểm ăn chơi như: quán karaoke, bar… cũng đã lôi kéo nhiều đối tượng là thanh, thiếu niên lui tới tụ tập để sử dụng, mua bán ma túy… Chính thực tế này khiến cho nhiều đối tượng còn trẻ tuổi sớm sa vào con đường tệ nạn, phạm tội.

Theo Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân huyện Trảng Bom Tạ Thanh Quang, việc xử lý các đối tượng tội phạm đã có luật quy định. Tuy nhiên, riêng với những đối tượng phạm tội (nhất là những tội phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng) đang ở lứa tuổi vị thành niên thì việc áp dụng các chế tài hình sự để xử lý không thực sự hiệu quả. Bởi lẽ, trình độ nhận thức pháp luật và sự hiểu biết xã hội của các em còn hạn chế, chưa lường hết hậu quả nặng nề của các hành vi phạm pháp do mình gây ra.

Trao đổi về vấn đề này, Thượng tá Bùi Văn Đại, Phó trưởng phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh cho biết, thời gian gần đây, sự phát triển của các trạng mạng xã hội đã thu hút đông đảo giới trẻ tham gia. Tuy nhiên, bên cạnh những thông tin tích cực cũng có nhiều thông tin tiêu cực tác động xấu đến người dùng. Từ chỗ tiêm nhiễm những thông tin xấu sẽ làm phát sinh các loại tội phạm.

“Để quản lý và ngăn ngừa tình trạng giới trẻ phạm pháp, vấn đề quản lý, giáo dục của gia đình, nhà trường là rất quan trọng. Lứa tuổi thanh, thiếu niên thường rất hiếu động, thích tìm tòi, khám phá và thích thể hiện mình. Nếu không có sự kiểm soát tốt từ gia đình thì các em rất dễ sa ngã” - Thượng tá Bùi Văn Đại khuyến cáo.

Để ngăn ngừa tình trạng trẻ hóa tội phạm, Thượng tá Bùi Văn Đại cho rằng, mối quan hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn. Trong đó gia đình phải quan tâm giáo dục đạo đức, lối sống; kiểm soát được các mối quan hệ xã hội của chính con em mình để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những lệch lạc, sai trái. Bên cạnh đó, các tổ chức đoàn thể, chính quyền địa phương cũng cần có sự quan tâm tạo ra các sân chơi lành mạnh để hướng các em vào một môi trường tốt, tránh xa tệ nạn xã hội…

Trần Danh