Ngăn Idlib vỡ trận: Kịch liệt bức màn dừng cương Nga – Thổ

Sự bất đồng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga về cách xử trí đối với thành trì của phe nổi dậy Syria tại Idlib dường như đã trì hoãn một cuộc tấn công tiềm tàng của chính quyền Syria vào địa bàn tỉnh này, AFP dẫn nhận định các nhà phân tích.

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang có lập trường đối lập nhau đối với chiến sự Idlib, tuy nhiên lại là những đồng minh quan trọng toàn cầu.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã gặp các nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin và Iran Hassan Rouhani ở Tehran vào ngày 7/9 để thảo luận về tình hình Syria, cũng như về khả năng sắp diễn ra một cuộc tấn công lớn của lực lượng chính quyền Assad do Nga hậu thuẫn nhắm vào Idlib.

Một cuộc tấn công tổng lực có thể chưa diễn ra ngay tại Idlib. (Ảnh minh họa: AFP)

Nhưng sự bất đồng tại hội nghị thượng đỉnh trên giữa ông Erdogan và ông Putin, trong một cảnh tượng hiếm hoi được máy ảnh ghi lại, có thể đã khiến Nga trì hoãn cuộc tấn công vào Idlib để không kích động Ankara, hiện đang phản đối quyết liệt một lựa chọn quân sự.

"Tôi tin rằng một cuộc tấn công, nếu sẽ được diễn ra, sẽ không xảy đến trong vòng vài tuần này", một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ nói với AFP, với điều kiện giấu tên.

Thổ Nhĩ Kỳ, ủng hộ lực lượng nổi dậy chống lại chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad, đã cùng thảo luận với các đồng minh của Damascus là Nga và Iran để khởi động tiến trình hòa đàm Astana từ tháng 1/2017 hướng tới các ngừng bắn lâu dài.

Cho đến nay, cuộc đối thoại trong khuôn khổ này đã dẫn đến việc tạo ra bốn khu vực “giảm leo thang” tại Syria, bao gồm cả Idlib.

Idlib là thành trì lớn cuối cùng của phe đối lập tại Syria. Tại đây, 60% diện tích khu vực do nhóm thánh chiến Hayat Tahrir al-Sham (HTS), một chi nhánh al-Qaeda hoạt động tại Syria kiểm soát.

Từ sau hội nghị thượng đỉnh 3 bên thất bại tại Tehran, các cuộc đàm phán căng thẳng đã diễn ra giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga để đi đến thỏa hiệp trong một nỗ lực ngăn chặn một cuộc tấn công mà ông Erdogan đã cảnh báo là sẽ tạo nên một "cuộc tắm máu".

Một thỏa hiệp như vậy có thể bao gồm việc vô hiệu hóa nhóm HTS –đã chính thức được Ankara xác định là một nhóm khủng bố. Ông Erdogan và ông Putin dự kiến sẽ thảo luận về vấn đề này khi họ gặp nhau tại thành phố Sochi của Nga hôm thứ Hai tới.

Công thức kết hợp

Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, nguy cơ đang ở mức cao. Ankara lo ngại rằng, một cuộc tấn công quy mô lớn vào Idlib, giáp với biên giới phía nam của nước này, có thể dấy lên một cuộc di cư lớn của những người tị nạn vào lãnh thổ của họ. Thổ Nhĩ Kỳ đang là nơi trú ngụ của hơn ba triệu người Syria đã chạy trốn khỏi cuộc xung đột.

Abdul Wahab Assi, một nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Jusoor ở Syria, cho biết những bất đồng tại hội nghị thượng đỉnh Tehran "loại bỏ nguy cơ một cuộc tấn công có thể xảy ra trong ngắn hạn, ít nhất là cho đến cuối năm nay."

Ông cho biết, một sự thỏa hiệp có thể được đưa ra trong các cuộc đàm phán đang diễn ra. Chúng có thể nằm dưới dạng "một chiến dịch quân sự hạn chế hoặc các cuộc tấn công được khoanh vùng" nhắm vào HTS, hoặc điều chỉnh biên giới của các khu vực giảm leo thang để kiềm chế lực lượng nổi dậy ở các khu vực nhất định.

Nga có thể mở cửa cho một kế hoạch như vậy, miễn là thỏa hiệp này sẽ đảm bảo an ninh cho phần đường cao tốc Aleppo-Damascus tại Idlib và chấm dứt các cuộc tấn công không người lái được phóng từ Idlib chống lại căn cứ quân sự chính của Moscow Hmeimim ở tỉnh láng giềng Latakia.

Có khoảng ba triệu người sống ở tỉnh Idlib và các khu vực lân cận, Liên hợp quốc cho biết, và khoảng một nửa trong số này đến từ các khu vực khác của Syria.

Lực lượng của Damascus và máy bay chiến đấu Nga tiếp tục không kích vào Idlib trong tháng 9 nhưng hoạt động đã giảm mạnh trong tuần này.

Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường quân tiếp viện

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, Ankara đã gửi quân tiếp viện, bao gồm cả xe tăng, để tăng cường an ninh tại biên giới với Syria và tại các chốt quan sát ở Idlib.

Nhà phân tích quân sự Thổ Nhĩ Kỳ Metin Gurcan, đánh giá các biện pháp này có bản chất là phòng thủ" nhằm mục đích bảo vệ các chốt quan sát Thổ Nhĩ Kỳ chống lại mọi mối đe dọa có thể xảy ra.

Gurcan cũng cho biết, việc thiếu một thỏa thuận với Ankara có thể đẩy Moscow, và do đó lf cả chế độ Syria, vào tình cảnh tiến hành "một chiến dịch leo thang sẽ kéo dài hàng tháng" thay vì một cuộc tấn công toàn lực.

"Nga đang cố gắng giữ Ankara ở lại trong ván bài này," ông Gurcan nói với AFP, và khẳng định bất kỳ cuộc đối đầu nào giữa hai nước là "rất khó xảy ra". "Moscow cần Thổ Nhĩ Kỳ như một quyền lực của Hồi giáo Sunni để cân bằng sự hiện diện của dân quân Shiite ở miền bắc Syria", ông Gurcan nói.

An Bình