Ngân hàng nào bị ảnh hưởng nặng nhất từ việc giảm lãi suất huy động?
Các ngân hàng thương mại cổ phần gốc quốc doanh sẽ là những ngân hàng chịu ảnh hưởng từ định hướng trên rõ nét nhất.
Bắt đầu từ ngày 19/11, trần lãi suất huy động kỳ hạn ngắn (dưới 6 tháng giảm từ mức 5,5% xuống 5%. Bên cạnh đó, trần lãi suất cho vay các lĩnh vực ưu tiên cũng được giảm từ mức 6,5% xuống 6%.
Trước đó, Vietcombank là ngân hàng đầu tiên công bố giảm lãi suất cho vay 0,5 điểm phần trăm cho tất cả các doanh nghiệp.
Theo Chứng khoán Bảo Việt (BVS), các ngân hàng thương mại cổ phần gốc quốc doanh sẽ là những ngân hàng chịu ảnh hưởng từ định hướng trên rõ nét nhất. Sau Vietcombank, Vietinbank và BIDV có thể sẽ sớm công bố các gói giảm lãi suất cho tất cả các lĩnh vực cho vay, chứ không chỉ giới hạn ở các lĩnh vực ưu tiên như trước.
Với các ngân hàng thương mại cổ phần quy mô vừa và nhỏ, việc giảm lãi suất cho vay có thể sẽ chỉ dừng ở các lĩnh vực ưu tiên theo định hướng.
Việc giảm trần lãi suất huy động tiền gửi ngắn hạn của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) dựa trên tiền đề là thanh khoản hệ thống ngân hàng đang ở trạng thái rất dồi dào (mặt bằng lãi suất liên ngân hàng liên tục duy trì ở mặt bằng thấp 1,8-2,2%/năm trong 4 tuần gần đây).
Diễn biến này là do hoạt động mua ròng ngoại tệ lớn của NHNN và tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống có xu hướng chậm lại trong 9 tháng đầu năm nay.
Tuy nhiên, thanh khoản hệ thống là nguồn vốn ngắn hạn nên cơ chế lan truyền đến mặt bằng lãi suất cho vay sẽ hạn chế và mang tính chọn lọc, chỉ diễn ra đối với những ngân hàng dư dả về vốn thật sự.
“Nhìn chung toàn hệ thống, lộ trình thực hiện thông tư 41 đang đến gần (đầu năm 2020) có thể khiến các ngân hàng chưa đáp ứng được hệ số CAR (hơn 20 ngân hàng) khó có khả năng cắt giảm mạnh lãi suất huy động, đặc biệt tại các kỳ hạn trung và dài hạn” – BVS nhận định.
Còn theo Chứng khoán Bản Việt (VCSC), việc NHNN giảm mức trần lãi suất tiền gửi có kỳ hạn 6 tháng 50 điểm cơ bản nhằm đẩy các ngân hàng giảm lãi suất cho vay.
VCSC phân tích, 3 ngân hàng thương mại quốc doanh (SOCB) lớn vẫn duy trì không điều chỉnh mức lãi suất cho tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng trong gần 2 tháng qua tính từ khi NHNN cắt giảm lãi suất điều hành 25 điểm cơ bản cho đến ngày 18/11. Điều này là quan trọng vì đa số các khoản vay có lãi suất thả nổi được tính dựa trên lãi suất của SOCB.
NHNN không trực tiếp quy định lãi suất tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng, nhưng lãi suất tiền gửi có kỳ hạn 6 tháng là cột mốc cơ cấu kỳ hạn cho lãi suất tiền gửi có kỳ hạn trong giai đoạn thắt chặt tính thanh khoản của ngân hàng.
Việc Vietcombank giảm lãi suất tiền gửi 6 tháng về 5,3%/năm, cho thấy có ít khả năng toàn bộ mức cắt giảm 50 điểm cơ bản lãi suất sẽ được áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng.
Do đó, quyết định của NHNN cho thấy mong muốn của NHNN nhằm điều tiết tiền tệ dựa trên cơ sở điều tiết chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang.
Cũng theo VCSC, động lực bù đắp cho quyết định này là chủ trương chính sách của NHNN nhằm tăng tỷ lệ tiền gửi dài hạn trong nguồn vốn chung của các ngân hàng. Mức tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng cho vay dài hạn giảm còn 40% bắt đầu từ năm 2019.
Nghị định dự thảo được NHNN ban hành ngày 14/06/2019 đề nghị giảm mức trần này còn 35% tại thời điểm giữa năm 2020; những nỗ lực này có tác động tạo áp lực tăng lên lãi suất áp dụng cho tiền gửi dài hạn.
Ngoài ra, NHNN tạo ra 1 đòn bẩy khác thông qua lãi suất cho vay là kiểm soát mức tối đa của các khoản vay có kỳ hạn 6 tháng đối với các 6 ngành ưu tiên của Chính phủ là cho vay phát triển nông thôn, nông nghiệp, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao và doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Đây được xem là động thái theo sát mục tiêu giảm thêm ít nhất 0.5% lãi suất cho vay của Chính phủ trong năm 2020 tới đây.
