Nếu dính bẫy lãi suất, nhà kinh doanh khó tồn tại

Đó cũng là những vấn đề được quan tâm tại hội thảo “Doanh nghiệp nhỏ tìm vốn rẻ ở đâu” vừa được tổ chức sáng nay (18-7) tại TP.HCM.

Cần phải cải thiện việc kiểm soát được dòng tiền

Theo thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 600.000 doanh nghiệp (DN), trong đó có đến hơn 90% là DN nhỏ và vừa (NVV), trong đó gần 60% DN có quy mô rất nhỏ, vốn cũng như điều kiện kỹ thuật rất lạc hậu. Do đó hiệu quả kinh doanh chưa cao ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Trong khi đó, đa phần DNNVV có nguồn vốn chủ sở hữu thấp, luôn cần đến nguồn vốn hỗ trợ từ các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên nhiều năm qua, các DNNVV gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TP.HCM, thời gian qua các ngân hàng mở rộng cửa cho DNNVV, thế nhưng những vấn đề tồn tại của chính DN lại là rào cản để họ tiếp cận vốn.

Cụ thể hơn, ông Minh cho rằng nhiều chủ DN không hiểu rõ quản lý tài chính nên thiếu các hoạch định tài chính ngắn hạn, dài hạn. Thêm vào đó, hiện tượng hai sổ sách kế toán, nhằm giảm mức thuế phải đóng cũng khiến cho ngân hàng ngần ngại khi cho DN vay vốn.

"Rất nhiều DNNVV hiện vẫn giữ hình thức này. Thực tế, việc hiểu rõ thực trạng hoạt động của DN thông qua hồ sơ kê khai thuế minh bạch là rất cần thiết để DN và ngân hàng có thể đi đường dài cùng nhau" - ông Minh nói.

Ông Minh cho biết thêm NHNN Chi nhánh TP.HCM hiện tại đang thực hiện các chương trình hoạt động như kết nối ngân hàng-DN; cho vay bình ổn thị trường; đối thoại DN và thực hiện các chương trình tín dụng của Chính phủ, của NHNN Việt Nam nhằm tạo sự lan tỏa và hiệu ứng tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên phát triển. DN cũng có thể tiếp cận các nguồn vốn này tại chính các ngân hàng thương mại trên địa bàn hoặc tìm hiểu thêm thông tin tại NHNN Chi nhánh TP.HCM.

Đứng từ góc nhìn của ngân hàng, bà Hà Bích Phượng, Phó Giám đốc khách hàng DN SCB, cho rằng hiện thủ tục vay vốn rất đơn giản, lãi suất cho vay của ngân hàng này dành cho DN nhỏ rất ưu đãi, chỉ khoảng 6,5%/năm cho khách hàng trong lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ, lãi vay DN thông thường chỉ khoảng 8%/năm tài sản bảo đảm cũng đa dạng, mức cho vay lên đến 90% nhu cầu.

Còn theo chuyên gia tài chính Vũ Thị Mỹ Linh, để DN nhỏ tiếp cận được vốn ngân hàng thì họ cần phải cải thiện việc kiểm soát được dòng tiền, vì đây là điều cốt lõi để DN tồn tại và phát triển.

Vì vậy theo bà Linh, trong DN, ngoài việc chú trọng xây dựng thương hiệu, tiếp thị, bán hàng… thì một vấn đề không thể lơ là chính là quản lý đường đi của tiền, xem xét kỹ vấn đề tài chính trước khi thực hiện một phương án kinh doanh.

Tại SCB lãi suất cho vay của ngân hàng này dành cho DN nhỏ chỉ khoảng 6,5%/năm cho khách hàng trong lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ, lãi vay DN thông thường chỉ khoảng 8%/năm tài sản bảo đảm cũng đa dạng, mức cho vay lên đến 90% nhu cầu.

Cần ổn định lãi suất cho vay trung và dài hạn

Liên quan đến thắc mắc của các DNNVV về tài sản thế chấp, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TP.HCM, cho biết: Tài sản thế chấp là một trong những điều kiện bắt buộc để khi vay vốn ngân hàng nhưng không phải lúc nào tài sản thế chấp cũng chỉ là bất động sản.

Bởi ngoài loại hình tài sản này thì DN có thể dùng dây chuyền sản xuất, tài sản hình thành trong tương lai hoặc tài sản bảo đảm của bên thứ ba cũng được thế chấp cho khoản vay của DN.

Thắc mắc về vấn đề lãi suất cho vay, anh Lê Kha, chủ một DN kinh doanh thực phẩm sạch tại TP.HCM, cho biết: Lãi suất cho vay luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của các DN. Nhất là với những DNNVV thì điều quan trọng là làm sao để được hưởng vốn vay ưu đãi.

Mặc dù nhà điều hành đã có rất nhiều chính sách và định hướng hỗ trợ cho DNNVV nhưng thực tế khi đi vay thì chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn về mặt thủ tục vay vốn.

"Lãi suất cho vay trung và dài hạn cũng cần ổn định, chứ nếu chỉ ổn định một năm đầu tiên, sang đến năm thứ hai ngân hàng đột ngột đẩy lãi suất cho vay tăng lên 2-3 lần thì không khác nào “bẫy” DN. Nếu dính bẫy lãi suất như vậy thì DNNVV khó có thể tồn tại và phát triển được" - ông Kha nói.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TP.HCM, thừa nhận rằng việc ổn định lãi suất ưu đãi cho vay trong suốt thời gian vay đang là “nút thắt” lớn nhất cần tháo gỡ. Hiện lãi suất cho vay trung và dài hạn thường ổn định trong thời gian 1-2 năm đầu, những năm sau đó lãi suất cho vay sẽ có sự thỏa thuận lại giữa ngân hàng và khách hàng vay.

Thông thường mức lãi suất cho vay sau ưu đãi thường được lấy dựa trên lãi suất huy động có kỳ hạn 13 tháng cộng với biên độ dao động 2%-4%.

“Nguồn vốn cho vay của ngân hàng chủ yếu hình thành từ nguồn vốn huy động. Tại TP.HCM, ngành ngân hàng huy động được 2.192.000 tỉ đồng, trong tổng số nguồn vốn huy động này thì huy động vốn có kỳ hạn chỉ chiếm 21%, số còn lại là huy động vốn ngắn hạn. Trong khi đó tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn hiện chỉ còn có 40%. Do đó để ổn định lãi suất cho vay trung và dài hạn cho khách hàng vay vốn thì các ngân hàng bắt buộc phải tăng tỉ lệ huy động vốn trung và dài hạn ngày càng nhiều hơn và cơ cấu lại kỳ hạn trong huy động vốn của các ngân hàng” - ông Minh nhấn mạnh.

Về vấn đề tài chính phải công khai, minh bạch thì DN cần phải tạo điều kiện để ngân hàng quản lý dòng tiền, nhất là khi mà DN không có tài sản thế chấp. Việc quản lý dòng tiền là cơ sở để ngân hàng thu hồi nợ. DN càng công khai, minh bạch thì ngân hàng càng có niềm tin và hạn chế rủi ro cho cả khách hàng và ngân hàng.

Thùy Linh