Nga và Thổ Nhĩ Kỳ 'cùng thắng'

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin. (Nguồn: AFP/Getty Images)

Trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga-NATO gia tăng kể từ sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, với cách ứng xử mềm dẻo, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn duy trì mối quan hệ đôi bên cùng có lợi với Nga. Ankara phản đối thực hiện các biện pháp trừng phạt của phương Tây chống Nga và thay vào đó là thúc đẩy các cuộc hòa đàm giữa Nga và Ukraine.

Thành công gần nhất với vai trò này của Thổ Nhĩ Kỳ là thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine đi qua Biển Đen, được dư luận quốc tế đánh giá tích cực vì đã góp phần giải quyết mối đe dọa an ninh lương thực toàn cầu. Ngay trong ngày Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đi thăm Nga đã có thêm ba tàu chở ngũ cốc rời cảng Ukraine, sau chuyến tàu đầu tiên vào ngày 1/8.

Tại cuộc hội đàm nhân chuyến thăm Nga của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh vai trò ngày càng tăng của đường ống khí đốt Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ, là “một trong những huyết mạch quan trọng nhất để cung cấp khí đốt Nga cho châu Âu” và không giống các đường ống dẫn khí đốt khác của Nga sang châu Âu, vẫn đang hoạt động nhịp nhàng mà không gặp bất cứ sự cố nào.

Về phần mình, Tổng thống Erdogan cho biết, cuộc hội đàm với Tổng thống Putin có thể mở ra trang mới trong quan hệ song phương. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Akkuyu do Tập đoàn Rosatom của Nga thực hiện rất quan trọng đối với Ankara và cần phải tiến hành dự án đúng theo tiến độ đề ra. Dự kiến nhà máy này sẽ sản xuất khoảng 35 tỷ kilowatt giờ mỗi năm và đáp ứng khoảng 10% nhu cầu tiêu thụ điện của Thổ Nhĩ Kỳ.

Hợp tác trong lĩnh vực khí đốt là một trong những trọng tâm được đề cập trong chương trình chuyến thăm của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tới Nga. Lãnh đạo hai nước nhất trí Nga sẽ cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ 26 tỷ m3 khí đốt mỗi năm và đáng chú ý là một phần sẽ được thanh toán bằng đồng ruble, bất chấp việc Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) tìm cách gây sức ép để các khách hàng mua năng lượng của Nga không chuyển sang thanh toán bằng đồng ruble nhằm hạn chế khả năng chống chịu của Moskva trước các lệnh trừng phạt.

Đây là cơ sở để Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục thảo luận để từng bước chuyển sang sử dụng đồng tiền quốc gia trong hợp tác kinh tế-thương mại song phương. Hai tổng thống cũng nhất trí mở rộng hợp tác kinh tế trong nhiều lĩnh vực, trong đó có ngân hàng và công nghiệp. Việc không thanh toán tiền khí đốt bằng đồng USD sẽ giúp Thổ Nhĩ kỳ bảo đảm dự trữ ngoại tệ đang ngày càng hạn hẹp của mình. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã chi 10 tỷ USD trong năm 2021 nhằm tăng giá trị của đồng lira nội địa.

Tuy nhiên, đồng lira vẫn mất 55% giá trị so với USD và giá tiêu dùng đã tăng 80% trong 12 tháng qua. Phát biểu với báo giới Thổ Nhĩ Kỳ trên chuyến bay từ Sochi về nước, ông Erdogan cho biết: “Một tin tốt lành về chuyến thăm Sochi lần này là chúng tôi đã nhất trí về đồng ruble với ông Putin”. Trong khi đó, về phía Nga, việc thanh toán bằng đồng ruble có thể giúp nước này tránh các quy định về hạn chế giao dịch bằng USD mà Mỹ đang tìm cách áp đặt với các ngân hàng toàn cầu.

Tổng thống Nga cũng ghi nhận vai trò tích cực của người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ trong việc giải quyết vấn đề liên quan cuộc xung đột Syria. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan nhấn mạnh tới vai trò đặc biệt của Nga trong cuộc chiến chống khủng bố trên thế giới và kêu gọi tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này. Trước đó, tại cuộc gặp ở Tehran trong khuôn khổ định dạng hòa đàm Astana để giải quyết cuộc xung đột ở Syria, hai nhà lãnh đạo Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cam kết cùng với Iran tiếp tục hợp tác chống khủng bố ở Syria.

HÀ LÂM