Nga tung đòn tại Syria, Israel nguy cơ đại chiến Trung Đông lần nữa

Xe tăng và binh sĩ Israel

Vào năm 1967, Liên Xô đã nhún vai khi tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser đóng cửa eo biển Tiran, cắt mọi tuyến đường biển đến cảng Eilat của Israel, cảng biển duy nhất của Israel ở Biển Đỏ. Chiến dịch của quân đội Ai Cập và Syria ở biên giới Israel cùng với lời đe dọa của tổng thống Nasser về một cuộc thảm sát lớn đã mở đường cho chiến tranh ở vùng đất này. Trong khi đó, Liên Xô không có thông tin về các chiến dịch của quân đội Israel cho Ai Cập và Syria.

Tuy nhiên, Israel đã chấm dứt mọi việc chỉ bằng một cuộc chiến chớp nhoáng, vô hiệu hóa các đối thủ Ả Rập chỉ trong vòng 6 ngày, và chiếm được Bờ Tây, Dải Gaza, Sinai và phần lớn cao nguyên Golan.

Theo Newsweek, 50 năm sau lịch sử có vẻ như lại lặp lại. Một số nước khu vực Trung Đông lại đang một lần nữa kích động Israel, đất nước đã nhiều lần tấn công phủ đầu. Israel cảnh báo cuộc chiến lần này có thể sẽ giống như Chiến tranh 6 ngày năm 1967, về cơ bản sẽ làm thay đổi tình hình khu vực.

Và chiến trường lần này chính là ở Syria, nhưng nhân tố quyết định cuộc xung đột tiếp theo lại không phải là sự kiện sử dụng vũ khí hóa học mà Mỹ cáo buộc là do chính quyền Assad thực hiện. Thay vào đó, nhân tố lần này lại là đơn vị ủy nhiệm của Iran - lực lượng Hezbollah.

Lực lượng Hezbollah đang chiến đấu tại Syria

Tehran đã điều Hezbollah tới tăng cường cho lực lượng bị của Assad. Hezbollah ra đời trong cuộc cách mạng Hồi giáo ở Iran, tổ chức quân sự nhánh Shiite của Lebanon đã triển khai hàng ngàn chiến binh tới Syria và những chiến binh này đang dần tích lũy được những kinh nghiệm chiến đấu quý giá trong cuộc chiến ở Syria.

Iran cũng đang trang bị vũ khí cho Hezbollah để chuẩn bị cho cuộc xung đột tiếp theo với Israel. Vào mùa thu năm 2015, quân đội Israel đánh giá rằng Hezbollah đã gia tăng kho tên lửa từ 100.000 lên 150.000 quả từ khi nổ ra nội chiến Syria.

Cuối năm 2015, Nga đã bắt đầu tiến hành chiến dịch không kích vào các nhóm phiến quân chiến đấu chống lại tổng thống Assad tại Syria. Mátxcơva đã trang bị cho quân đội Syria vũ khí và các thiết bị khác thông qua căn cứ hải quân Tartus ở Địa Trung Hải. Nhưng Nga cũng đã sớm triển khai không quân, các thiết bị tình báo và các vũ khí hạng nặng để bảo vệ chế độ Assad, gửi đi thông điệp rõ ràng rằng Syria là một phần khu vực ảnh hưởng mà nước này đang mở rộng.

Nga cũng đã sớm thành lập các trung tâm phối hợp chiến đấu với Iran, Hezbollah và chính quyền Syria. Hezbollah đã được hưởng lợi từ các thiết bị phòng không của Nga và thậm chí còn chiến đấu cùng quân Nga chống lại các nhóm phiến quân Syria.

Trong khi đó, Iran và Hezbollah lại cố gắng tận dụng sự hiện diện của Nga và chiến tranh để chuyển giao các vũ khí mà Israel gọi là “nhân tố thay đổi” cuộc chơi từ vùng chiến đến Lebanon. Các quan chức Israel cho biết các vũ khí mà Iran và Hezbollah cố thu mua bao gồm các tên lửa tầm xa và tầm cao, các tên lửa chống tàu sát thủ và các hệ thống phòng không tối tân đáng gờm.

Những vũ khí này đã cảnh báo bộ quốc phòng Israel. Các quan chức nước này cho rằng các hệ thống vũ khí trên sẽ khiến Israel bị tổn hại nghiêm trọng nếu chiến tranh diễn ra. Đó là lý do vì sao Israel lại thực hiện hơn 30 cuộc không kích trên khắp Syria, một sĩ quan cao cấp của Israel cho biết.

Không rõ liệu những hành động này đã thể hiện toàn bộ nỗ lực của Israel hay chưa. Nhưng người ta đều biết rằng vấn đề đã được đẩy lên cao trào vào tháng 3/2017 khi quân đội Syria đã phóng tên lửa phòng không vào máy bay của Israel sau khi những máy bay này tấn công đoàn xe khí giới khác được cho là của Hezbollah ở Syria. Những tên lửa phòng không này đã bay vào lãnh thổ Israel, khiến quân đội Israel sử dụng hệ thống phòng thủ tên lửa tầm trung Arrow để đánh chặn.

Sự cố này đã gây ra một cuộc khẩu chiến giữa hai bên. Damascus đe dọa các vụ xâm nhập trong tương lai sẽ gây ra các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo Scud, và thậm chí còn cảnh báo rằng Nga sẽ hỗ trợ cho Syria nếu Israel lại tấn công lần nữa.

Không quân Israel là một trong các đồng minh đầu tiên của Mỹ tiếp nhận chiến đấu cơ tàng hình F-35 từ Mỹ

Xe tăng Merkava của quân đội Israel

Chưa rõ liệu Nga có bắn hạ máy bay của Israel hay không, đặc biệt là có tin đồn đoán rằng chính phủ Israel đã thực hiện nhiều chuyến thăm Mátxcơva để đảm bảo rằng không quân Israel có thể tấn công các cơ sở của Syria và Hezbollah nếu cần thiết.

Quân đội Iran và Hezbollah càng mất lâu thời gian hoàn thiện cơ sở hạ tầng thì cơ hội chuyển giao các vũ khí “thay đổi cuộc chơi” càng cao. Hezbollah đã có hàng chục nghìn quả tên lửa nhưng cần hiểu rằng các vũ khí tiên tiến hơn sẽ là lằn ranh đỏ cho Israel, có thể kích động một cuộc tấn công phủ đầu trước khi những vũ khí này có thể được triển khai.

Israel đã liên tục cảnh báo rằng cuộc chiến tranh tiếp theo với Hezbollah có thể là một cuộc chiến mà Israel sẽ hoàn toàn chiến thắng và đánh bật Hezbollah ra khỏi Lebanon.

Newsweek cho rằng hiện nay, chiến dịch quân sự của tổng thống Nga Vladimir Putin tại Syria được mô tả như một nỗ lực nhằm giành lại quá khứ huy hoàng của Nga. Nhưng những hành động của Liên Xô ở Trung Đông trước đây chẳng hề có tác động gì đến Cuộc chiến 6 ngày. Và những sự biến ngày đó vẫn để lại tác động sâu sắc tới khu vực đến tận bây giờ.

Đặng Phương Thảo