Nga trả bao nhiêu tiền thuê căn cứ quân sự đồng minh?

Bài đăng trên “Bình luận quân sự” Nga ngày 29/8/2018.

Sau khi thỏa thuận về việc chấm sứt sự tồn tại của Liên Bang Xô Viết được ký, cộng đồng thế giới thừa nhận Liên Bang Nga là chủ thể thừa kế hợp pháp của Liên Xô.

Quốc gia thừa kế mặc nhiên nhận về mình tất cả các quyền lợi và nghĩa vụ của quốc gia “tiền nhiệm”, trong đó có cả các quyền và nghĩa vụ liên quan đến Các lực lượng vũ trang.

Thực ra, sau đó thì nhiều nước cộng hòa (thuộc Liên Xô cũ) kiên quyết yêu cầu Nga rút toàn bộ lực lượng vũ trang Nga ra khỏi lãnh thổ nước mình. Tuy nhiên, hiện trên lãnh thổ một số quốc gia vẫn còn các căn cứ quân sự tuy không làm nhiệm vụ tác chiến nhưng có chức năng rất quan trọng trong đảm bảo cho các hoạt động của Quân đội Nga.

Hiện nay, Nga đang thuê hàng chục địa điểm ở nước ngoài làm căn cứ quân sự và có nghĩa vụ phải trả tiền thuê các căn cứ đó, tuy nhiên rất ít khi các bên phải sử dụng các biện pháp thanh toán tài chính thuần túy- đặc biệt là với các nước đồng minh trong khối Tổ chức an ninh tập thể (ODKB- viết tắt tiếng Nga-ND).

Như người ta thường nói, an ninh tập thể không phải là đối tượng mặc cả. Do vậy mà hình thức thanh toán của Nga với các nước thành viên tổ chức ODKB mang một tính chất rất đặc thù- bằng vũ khí, năng lượng theo giá nội bộ của Nga, xóa các khoản nợ cũ hay là bằng chính sự hiện diện của Nga để đảm bảo an ninh cho quốc gia đó, và đôi khi có cả hình thức thanh toán bằng các lời hứa suông.

Với Armenia: hàng đổi hàng

Hiện tại Gumry của Armenia có căn cứ quân sự số 102 của Nga (quân số- 4.500 người). Thỏa thuận về việc bố trí căn cứ này tại Armenia được ký năm 1995 với thời hạn 25 năm.

Mục đích bố trí căn cứ Nga tại đây- cùng với Quân đội Armenia đảm bảo phòng thủ cho nước Cộng hòa này và thực hiện các cam kết theo Thỏa thuận về an ninh tập thể.

Mặc dù trên thực tế Nga không phải trả tiền thuê căn cứ Gumry, nhưng để đổi lấy sự trung thành đối với các quân nhân Nga, chúng ta (Nga) dù sao cũng phải trả bằng vũ khí. Đến thời điểm hiện tại, Nga đã hoàn thành việc chuyển giao cho Quân đội nước này số vũ khí theo một thỏa thuận tín dụng Armenia-Nga trị giá 200 triệu đôla.

Với khoản tín dụng này, Armenia đã mua sắm với giá cực mềm một số lượng lớn các tổ hợp pháo phản lực bắn dàn (phóng loạt) “Smerch”, tổ hợp tên lửa phòng không “Igla-S”, các hệ thống cối hạng nặng TOS-1A cùng các xe vận chuyển- nạp đạn, các tên lửa có điều khiển 9М113М, súng phóng lựu RPG-26, súng bắn tỉa Dragunov, xe ô tô bọc thép và nhiều loại vũ khí khác. Armenia cũng là nước đầu tiên trên thế giới được cung cấp các tổ hợp tên lửa “Iskander”.

Nhưng chưa hết, theo một thỏa thuận liên chính phủ ký ngày 24/10/2017, LB Nga dành cho Armenia một khoản tín dụng xuất khẩu nhà nước trị giá 100 triệu đôla để chi cho các khoản mua sản phẩm quân sự.

Như vậy có nghĩa là căn cứ quân sự Nga tại Armenia có giá là 300 triệu đôla tiền cho vay tín dụng, cộng với khoản Armenia nợ Nga 100 triệu từ trước .

Tajikistan: vũ khí và một khoản đôla trao tặng

Tại nước Cộng hòa này có căn cứ quân sự số 201 của Nga và lực lượng Nga tại căn cứ này là binh đoàn lục quân lớn nhất của Liên Bang Nga đóng quân tại nước ngoài.

Mục đích sự hiện diện của căn cứ 201 tại Tajikistan: cùng với Quân đội Tajikistan bảo bảo an ninh cho quốc gia này (là nước đồng minh trong ODKB) và duy trì sự ổn định trong khu vực.

Tại Tajikistan còn một căn cứ quân sự Nga nữa- đó là tổ hợp quang- điện tử “Okno” (“Cửa số”-ND). Từ thời Liên Xô, tổ hợp này là một bộ phận cấu thành của hệ thống kiểm soát không gian vũ trụ.

Hiện nay nó phục vụ cho hệ thống phòng thủ đường không- vũ trụ Nga. Căn cứ này hiện thuộc sơ hữu của Nga. Để đổi lại, Nga đã xóa cho Tajikistan khoản nợ 242 triệu đôla. Ngoài ra, trong năm 2006, Nga cũng đã dành cho Tajikistan khoản viện trợ quân sự không hoàn lại trị giá hơn 76 triệu đôla.

Thêm nữa, từ năm 2005 đến năm 2010, Nga đã chuyển giao miễn phí cho Tajikistan hơn 13.000 khẩu súng bộ binh và các phương tiện vũ khí cận chiến, hơn 1.000 phương tiện, khí tài kỹ thuật quân sự, trong đó có 317 xe tăng- thiết giáp.

Kyrgyzstan: Những khoản nợ bị lãng quên

Tại nước Cộng hòa này, Nga thuê căn cứ không quân “Kant”( thời hạn thuê- 49 năm), một căn cứ thử nghiệm vũ khí chống ngầm của Hải quân Nga, một trạm liên lạc của Hải quân, một trạm đo địa chấn tự động và một phòng thí nghiệm vô tuyến- địa chấn của Cục địa chấn Bộ Quốc phòng Nga.

Năm 2012, chính quyền nước Cộng hòa này tuyên bố là “những khoản nợ thuê các căn cứ chưa trả của Nga tính từ năm 2008 đến năm 2011 đã lên tới hơn 15 triệu đôla”.

Không lâu sau đó, Nga đã hoàn trả cho Bishkek số tiền còn thiếu này nhưng đồng thời cũng nhắc nhở Bishkek về khoản nợ Nga 493 triệu đôla. Ngay sau đó, người Kirjistan trở nên mềm mỏng hơn nhiều, còn Matxcova tuy nói thế nhưng cũng xóa cho Kyrgyzstan 240 triệu đôla nợ để tạo điều kiện cho nước này vay tiếp.

Cùng với đó, hàng năm Nga trả cho Kyrgyzstan 4,5 triệu đôla tiền thuê căn cứ thử nghiệm của Hải quân Nga tại Issyk-Kula và trạm liên lạc viễn thông cũng của Hải quân Nga.

Kazakhstan: khách thuê phòng sộp

Khoản tiền thuê căn cứ ở nước ngoài lớn nhất mà Nga phải trả là khoản thuê sân bay vũ trụ Baikonur. Để bố trí căn cứ thử nghiệm và một trung đoàn không quân vận tải tại đây, mỗi năm ngân sách Nga phải bỏ ra 170-200 triệu đôla.