Nga - Thổ gia tăng căng thẳng từ cách tiếp cận khác nhau tại Trung Đông

Tờ Asia Times dẫn tin, lệnh ngừng bắn do Nga làm trung gian trong cuộc xung đột Nagorno-Karabakh đã được làm sáng tỏ. Tuy nhiên, cho đến hiện tại cả Azerbaijan and Armenia đều đang tăng cường các hoạt động quân sự. Tờ Izvestia trích dẫn lời các chuyên gia Nga cho biết xung đột có thể vẫn tiếp tục mà không thể có sự can thiệp của bên thứ ba.

Ảnh minh họa. Nguồn: AFP

Điều này cũng là suy nghĩ của Moscow trong bài phát biểu hôm thứ Tư của Ngoại trưởng Sergey Lavrov khi ông khẳng định, điện Kremlin không loại trừ khả năng đưa quan sát viên quân sự của Nga vào cơ chế kiểm soát ngừng bắn ở Nagorno-Karabakh.

Trong một phỏng vấn trên truyền thông, Ngoại trưởng Lavrov nói rằng: "Ngày nay, cho dù không phải là lực lượng gìn giữ hòa bình tham gia vào cơ chế ngừng bắn mà chính các quan sát viên quân sự phải sát sao điều này. Động thái này sẽ hoàn toàn đúng nếu quan sát viên quân sự của chúng tôi nỗ lực tham gia vào hoạt động này. Tuy nhiên, nỗ lực quan trọng nhất cho việc tham gia lệnh ngừng bắn vẫn thuộc về các bên đang xảy ra xung đột".

"Không nghi ngờ gì nữa, chúng tôi đang đặt tiền đề cho rằng cả Yerevan và Baku sẽ đều phải liên quan đến liên minh của chúng tôi và mối quan hệ đối tác chiến lược của chúng tôi", ông Lavrov nhấn mạnh.

Nói một cách dễ hiểu, Nga xem đây là điều hiển nhiên khi Baku chấp nhận động thái tiếp theo phù hợp với tuyên bố chung trong các cuộc đàm phán cấp ngoại trưởng ba bên giữa ông Lavrov với hai lãnh đạo đồng cấp của Armenia và Azerbaijan tại Moscow vào ngày 9/10.

Ngoại trưởng Lavrov giải thích rằng cơ chế kiểm soát lệnh ngừng bắn sẽ phải hoạt động dọc theo tuyến liên lạc các lực lượng Armenia và Azerbaijan ở Nagorno-Karabakh. Theo Ngoại trưởng Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin có cách tiếp cận thực tế và Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu đang tiếp tục đàm phán với các bộ trưởng quốc phòng của Armenia và Azerbaijan.

Moscow thúc đẩy ý tưởng này nhằm đối phó với diễn biến xung đột Nagorno-Karabakh. Ngoại trưởng Lavrov nhấn mạnh khẩn trương tổ chức lại ngay cuộc đàm phán quân đội thống nhất cơ chế kiểm soát ngừng bắn. "Tôi đã xác nhận lại các tín hiệu tương ứng trước khi có cuộc gọi của Ngoại trưởng Azerbaijan - Jeyhun Baỉamov", ông nói. "Chúng tôi đang gửi cùng tín hiệu đến Armenia. Tôi tin rằng đây là chìa khóa nhằm chấm dứt các xung đột quân sự tại các cơ sở dân sự và dân thường".

Tuy nhiên, một vấn đề khác là Moscow đang lờ đi các kỳ vọng của Thổ Nhĩ Kỳ đóng vai trò ảnh hưởng ở Caucasus. Azerbaijan vẫn một mực khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ nên liên quan đến các cuộc đàm phán về xung đột Nagorno-Karabakh, đồng thời cho rằng xung đột không thể giải quyết nếu không có sự liên quan của Ankara.

Trong một phỏng vấn với đài truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ - Haberturk, Tổng thống Azerbaijan - Ilham Aliyev nói rằng máy bay phản lực F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã ở Azerbaijan. Điều này không hề ngạc nhiên khi Ankara đã lên lịch chuyến thăm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong tuần này, trong đó thỏa thuận hợp tác quân sự giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine tiếp tục được ký kết.

Một số các thỏa thuận vũ khí lớn được cho là vẫn tiếp tục sau các thảo luận trong chuyến thăm hồi tháng Bảy của Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar tới Kiev. Tờ Defense News gần đây cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ hy vọng sẽ được cung cấp công nghệ động cơ máy bay từ Ukraine. Trong báo cáo, Ankara muốn phát triển công nghệ động cơ bản địa cho các nền tảng trên không khác nhau.

Báo cáo dẫn lời môt nguồn tin của Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định nhà sản xuất động cơ SE Ivchenko-Progress đang sản xuất động cơ AI-35 nhằm cung cấp năng lượng cho tên lửa Gezgin bản địa mới của Thổ Nhĩ Kỳ.

"Động cơ AI-35 chế tạo nhằm cung cấp năng lượng cho hệ thống máy bay không người lái tốc độ cao và tên lửa hành trình tiên tiến. Giới phân tích đã mô tả Gezgin tương tự với Tomahawk do Mỹ sản xuất. Chương trình Gezgin thiết kế nhằm phát triển khả năng tấn công tầm xa thông thường cho các dàn máy bay hải quân. Tên lửa mới này có tầm bắn xấp xỉ 1000 km.

Theo Asia Times, Moscow phải ý thức về diễn biến này với hình dung Nga đang có sự can thiệp đưa Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi Caucasus vì lo ngại các động thái diễn ra ở sân sau của Nga. Ngoại trưởng Lavrov cũng công khai đồng ý với lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ về một giải pháp quân sự đối với xung đột Karabkh có thể thực hiện được.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẵn sàng mời các cố vấn quân sự Thổ Nhĩ Kỳ tới Ukraine. Một tuyên bố tại Kiev trong chuyến thăm của ông tới Ankara khẳng định thỏa thuận quân sự đề xuất với Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phản ánh sự đảm bảo cho an ninh và hòa bình ở khu vực Biển Đen.

Hồng Nhung