Nga-Thổ bị tấn công ở Syria: Khổ nhục kế của Ankara?

Phiến quân tấn công đoàn xe tuần tra chung của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ

Sputnik đưa tin, ngày 13/7, đoàn xe tuần tra chung của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ bị đánh bom khi đang trên đường thực hiện nhiệm vụ gần thị trấn Ariha ở tỉnh Idlib, phía bắc Syria, khiến khiến 3 binh sĩ Nga và một số binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ bị thương nhẹ..

Trung tâm Hòa giải của Nga ở Syria cho biết, Bộ chỉ huy các lực lượng Nga ở Syria, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và tình báo Syria đã xác định các nhóm phiến quân Idlib đứng sau vụ đánh bom táo tợn này.

"Một thiết bị nổ tự chế (IED) đã phát nổ vào khoảng 5h50' sáng trong cuộc tuần tra chung lần thứ 20 giữa quân đội Nga và Thổ Nhĩ Kỳ dọc theo đường cao tốc M-4 ở phía nam khu vực giảm căng thẳng Idlib.

Hiện tại việc tuần tra đã dừng lại. Các xe tuần tra bị hư hỏng đang được tiến hành sơ tán. Bộ chỉ huy các Lực lượng Nga ở Syria phối hợp với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và cơ quan an ninh Syria đã xác định các nhóm phiến quân ở Idlib tham gia cuộc tấn công”.

Hiện trường vụ Nga-Thổ bị tấn công

Tất cả những người bị thương đã nhanh chóng được sơ tán khỏi khu vực. Các binh sĩ Nga bị thương trong vụ tấn công đã được đưa đến căn cứ không quân Khmeimim để điều trị y tế.

Theo truyền thông Nga, hành động trên của những kẻ khủng bố nhiều khả năng buộc Nga phải từ bỏ việc tuân thủ thỏa thuận về việc thiết lập khu vực giảm căng thẳng ở Idlib cũng như các thỏa thuận ngừng bắn tại chảo lửa này.

Một tháng trước, ngày 16/6, một xe bọc thép BTR-82 của Nga lúc đang tuần tra dọc theo cao tốc M-4, đoạn nối giữa thị trấn Ariha với Urum al-Juz, cũng đã bị đánh bom, gây hư hại nghiêm trọng và không thể di chuyển độc lập,

Đó là vụ tấn công thứ hai chỉ trong vòng 10 ngày nhắm vào quân đội Nga khi đang tham gia tuần tra chung với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ dọc theo tuyến cao tốc M-4, tuyến cao tốc Aleppo -Latakia, đoạn qua tỉnh Idlib.

Hoạt động tuần tra chung trên đường cao tốc M-4 là một phần của thỏa thuận ngừng bắn tại tỉnh Idlib mà Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhất trí sau cuộc hội đàm tại Moscow vào ngày 5/3 vừa qua.

Theo đó, từ rạng sáng 6/3, các bên chấm dứt mọi giao tranh dọc đường phân định hiện có; Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tạo ra một hành lang an toàn dọc theo đường cao tốc M4, và từ 15/3, quân đội hai nước tuần tra chung dọc theo tuyến cao tốc này.

Tuân thủ thỏa thuận, ngày 15/3, Nga điều một trung đội quân cảnh tham dự tuần tra chung với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ trên tuyến cao tốc M-4, đoạn thuộc tỉnh Idlib. Hoạt động tuần tra bắt đầu từ điểm dân cư Trumba, ngoại ô phía Tây, cách Saraqip 2km.

Tuy nhiên, việc tuần tra chung giữa quân đội Nga và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trên tuyến cao tốc M4 đã bị lực lượng phiến quân vốn phản đối thỏa thuận ngừng bắn Nga-Thổ ngăn cản, buộc phải rút ngắn lộ trình ngay từ phiên tuần tra đầu tiên.

Trước khi Nga-Thổ thực hiện tuần tra chung, lực lượng phiến quân cũng đe dọa sẽ sử dụng bạo lực để ngăn chặn và chúng xem đây là bước khởi đầu để phá vỡ lệnh ngừng bắn ở Idlib, nhằm nối lại chiến sự.

Thậm chí các nhóm khủng bố và đối lập cực đoan có vũ trang như Hay’at Tahrir al-Sham hay Lữ đoàn Ahl al-Sham còn đe dọa sẽ nhắm vào bất kỳ đơn vị Nga nào tiếp cận tuyến đường cao tốc M-4, đoạn từ Idlib đến Aleppo. Và chúng đã làm thật.

Phiến quân Syria không thể liểu lĩnh nếu không có thể lực chống lưng

Khổ nhục kế của Ankara để cứu đàn em và tránh phá sản mưu đồ?

Theo giới chuyên gia quân sự nhận định, khi quân đội Nga bị những kẻ khủng bố tấn công khi đang tuần tra chung với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thì có lẽ sự nhún nhường của Nga đã tới hạn và việc quân đội Nga tấn công phiến quân sẽ sớm diễn ra.

Nếu Nga hành động đồng nghĩa thỏa thuận ngừng bắn bị phá vỡ. Như vậy, thiết kế thỏa thuận ngừng bắn Syria-Thổ Nhĩ Kỳ không phải là nước đi hoàn hảo của Tổng thống Putin, mà là hậu quả nôn nóng đáp ứng kỳ vọng của Tổng thống Erdogan.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, thiết kế thỏa thuận ngừng bắn Syria-Thổ Nhĩ Kỳ là nước đi hoàn hảo của Tổng thống Putin, việc phiến quân ngăn chặn, rồi tấn công Nga khi tuần tra chung với Thổ là nằm trong tính toán của Putin khi đi nước cờ này.

Có thể nhận định, mục đích của Tổng thống Putin khi thiết kế thỏa thuận ngừng bắn Syria-Thổ Nhĩ Kỳ là tạo ra cơ sở pháp lý để tiến tới ngừng bắn hoàn toàn chứ không phải ngừng bắn ngay lập tức như mong muốn của Tổng thống Erdogan.

Bởi làm sao mà ngừng bắn ngay lập tức khi những kẻ cầm súng và muốn nổ súng bất cứ lúc nào chưa chấp nhận buông súng hay chưa bị tiêu diệt. Dường như Tổng thống Erdogan nghĩ Tổng thống Putin quá ngây thơ nên cố gắng có được thỏa thuận.

Song nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ không biết rằng chính sự nôn nóng của ông đã giúp cho nước cờ của Tổng thống Putin thêm hoàn hảo. Vì biết không thể tránh khỏi việc thỏa thuận ngừng bắn bị vi phạm, nhà lãnh đạo Nga đề nghị cơ chế tuần tra chung.

Tham gia tuần tra chung không những giúp Nga nhận diện chính xác những lực lượng vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, mà còn buộc Thổ Nhĩ Kỳ phải hành động hoặc phải chấp nhận hành động của Nga trừng trị những kẻ vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.

Trong trường hợp này, ông Putin đã đưa ông Erdogan vào "tiến thoái lưỡng nan", bởi hành động hay chấp nhận hành động của Moscow, Ankara đều giúp Moscow hoàn thành mục tiêu loại bỏ những kẻ khủng bố hay khủng bố núp danh đối lập ôn hòa.

Đắng nhất là việc Ankara sẽ phải đứng nhìn Moscow-Damascus dần cho đàn em các trận đòn nhừ tử nhằm bảo vệ thỏa thuận ngừng bắn mà chính ông Erdogan đã đề xuất và được ông Putin chiều lòng.

Như vậy, việc Nga nhún nhường chấp nhận rút ngắn lộ trình ngay trong phiên tuần tra chung đầu tiên với Thổ đã là cảnh báo rất nguy hại với Ankara. Vì nó giống như một bước nhử để phiến quân lấn tới, rồi tấn công Nga.

Khi phiến quân tấn công lực lượng Nga tuần tra chung với Thổ Nhĩ Kỳ đã tạo ra cái cớ không gì tốt hơn cho Nga-Syria xóa ổ khủng bố ở Idlib, loại bỏ những "đàn em cứng đầu nhưng rất được việc" của Thổ mà Ankara phải bó tay.

Thiết lập vùng giảm căng thẳng là nước quyết định quá chuẩn xác của Tổng thống Putin

Rõ ràng, đề xuất tuần tra chung Nga-Thổ là kịch bản rất hay của Tổng thống Putin khi chiều lòng Tổng thống Erdogan muốn thỏa thuận ngừng bắn ngay lập tức đề cứu đàn em và tránh phá sản mưu đồ. Nay có lẽ ông Putin chuẩn bị kết thúc kịch bản.

Bởi khi phiến quân tấn công Nga đã đưa Thổ vào thế không thể cứu được đàn em, từ đó làm phá sản mưu đồ của Erdogan-Ankara. Dường như nhận thấy nguy cơ cựu điệp viên KGB Vladimir Putin kết thúc kịch bản, Ankara đã thực hiện khổ nhục kế.

Cơ sở cho nhận định ấy chính là khác biệt trong cuộc tấn công 13/7 của các nhóm phiến quân nhắm vào đoàn xe tuần tra chung Nga-Thổ trên tuyến cao tốc M-4 so với các vụ tấn công trước đây. Đó là binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã bị đổ máu.

Tất cả các cuộc tấn công trước đây vào đoàn xe tuần tra chung Nga-Thổ, dù có hay không có tổ chức nào nhận trách nhiệm, thì chỉ binh sĩ Nga đổ máu, còn binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ luôn bình an vô sự.

Chính điều đó đã là sự tố cáo các nhóm phiến phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ đứng sau các vụ tấn công quân đội Nga tham gia tuần tra chung, bởi sự ngẫu nhiên không thể liên tục lặp lại. Đây thực sự là nguy cơ không chỉ với đàn em, mà cả với Ankara.

Rõ ràng, trong bối cảnh hiện nay, chấp nhận khổ nhục kế là "nhất cử lưỡng tiện" với Ankara. Chỉ có điều đối thủ của Erdogan-Ankara là điệp viên KGB kỳ cựu đã nhiều lần đưa Ankara vào việt vị, nên mọi lựa chọn đều là mạo hiểm, ngoại trừ Erdogan chấp nhận tách biệt đối lập-khủng bố theo yêu cầu của Putin.

Ngọc Việt