Nga theo đuổi sức mạnh Trung Đông qua con đường vũ khí?

Hơn 1.200 công ty từ khắp nơi trên thế giới đã xuất hiện tại Triển lãm hàng không Dubai, nơi trưng bày công nghệ hàng không vũ trụ của nhiều quốc gia khác nhau để tiến tới các hợp đồng và thỏa thuận. Gần 30 công ty Nga nằm trong số những người tham gia và, vào thứ Hai, Moscow đã đạt được một số tín hiệu tích cực tiềm tàng, đặc biệt là với quốc gia chủ nhà Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất UAE.

Nga có thể gặt hái

Trong số các thỏa thuận được thảo luận là Nga có thể sẽ cung cấp cho UAE máy bay không người lái tình báo Orion-E MALE, máy bay trực thăng MiG Mi-38 và "máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư" của Sukhoi Su-35, theo hãng thông tấn Tass của Nga đưa tin.

Thổ Nhĩ Kỳ dường như cũng có ý tưởng mua Su-35 sau khi mua hệ thống tên lửa đất đối không S-400. Trong khi đó, S-400 cũng đang được Saudi đề ra trong đối thoại với Nga sau khi Saudi là nạn nhân của một cuộc tấn công tên lửa và máy bay không người lái mà nước này cho rằng do Iran thực hiện.

Su-35 Nga đang nhận được nhiều sự quan tâm. Ảnh: AFP/Getty.

Trong khi vũ khí của Nga đang được chú ý hơn bao giờ hết, Hoa Kỳ đã cố gắng ngăn cản các đối tác mua vũ khí Nga bằng con bài trừng phạt. Tại Triển lãm hàng không Dubai, một quốc gia khác, Ai Cập, bày tỏ sự quan tâm đến Su-35, một động thái mà quan chức phụ trách các vấn đề chính trị-quân sự của Bộ Ngoại giao Mỹ R. Clarke Cooper cảnh báo hôm thứ Hai rằng đã đặt quốc gia Bắc Phi này trước "có nguy cơ bị trừng phạt", theo Associated Press.

Trong khi Ấn Độ cũng đã ký hợp đồng mua S-400, thì mới chỉ có Trung Quốc bị Mỹ trừng phạt vì mua hệ thống này, cùng với các thiết bị của Su-35. Các lệnh trừng phạt đã được kích hoạt theo Đạo luật trừng phạt đối thủ của Mỹ năm 2017 (CAATSA), nhắm vào Nga, Iran và Triều Tiên.

Hai năm sau khi thông qua luật này, Moscow đã tiếp tục củng cố các mối quan hệ định hướng quốc phòng mới và củng cố các mối quan hệ hiện có. Ngoài các thỏa thuận hàng không vũ trụ gần đây, Cơ quan Hợp tác Kỹ thuật và Quân sự Liên bang Nga nói với Tass hôm thứ Hai rằng nước này cũng đã hoàn thành giai đoạn đầu tiên cung cấp T-90S cho Iraq, một quốc gia Trung Đông khác có quan hệ an ninh chặt chẽ với Hoa Kỳ.

Phát biểu tại sự kiện ở Dubai, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Rostec Sergei Chemezov cho biết hôm Chủ nhật rằng ngành công nghiệp quốc phòng của nước này dự kiến sẽ thu về 13,5 đến 13,7 tỷ USD doanh thu xuất khẩu vào cuối năm nay, với khoảng 11 tỷ USD đã được xác nhận. Ông nói rằng, bất chấp CAATSA, Nga đã ghi nhận mức tăng kỷ lục trong năm ngoái khi xuất khẩu công nghệ quân sự và rằng "năm nay chúng tôi sẽ còn cao hơn nữa."

Tuy nhiên, Hoa Kỳ vẫn là đại lý vũ khí hàng đầu của thế giới. Trong khi Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm ước tính Nga đã bán được khoảng 6,4 tỷ USD vũ khí vào năm ngoái, thì Mỹ đã bán được khoảng 10,5 tỷ USD, phần lớn trong số đó đến từ các quốc gia ở Trung Đông, nơi Moscow ngày càng được coi là một nhà ngoại giao hàng đầu quyền lực.

Cán cân Mỹ - Nga tại Trung Đông

Mặc dù Tổng thống Donald Trump đã kêu gọi chấm dứt "các cuộc chiến bất tận" do Hoa Kỳ tiến hành ở Trung Đông và xa hơn nữa, Lầu Năm Góc vẫn duy trì hàng ngàn binh sĩ ở Qatar, Kuwait, Iraq, UAE và Jordan. Trump cũng đã triển khai thêm quân tới Saudi để chống lại sự căng thẳng từ Iran. Mặc dù đã rút một số binh sĩ đồn trú ở miền bắc Syria như một phần của chiến dịch do Mỹ đứng đầu chống lại nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (ISIS), ông đã gửi thêm lực lượng để duy trì kiểm soát các mỏ dầu ở phía đông.

Moscow, được ủng hộ bởi Damascus và Tehran, từ lâu đã kêu gọi Lầu Năm Góc rút hoàn toàn khỏi Syria, coi sự hiện diện của Mỹ là bất hợp pháp. Trong suốt chiến dịch của Nga ở nước này, họ đã duy trì liên lạc với gần như mọi bên, tạo cho họ một lợi thế ngoại giao so với Hoa Kỳ- nước đã từ chối tham gia các cuộc đàm phán với chính phủ Syria hoặc Iran.

Mỹ cũng rời Syria trong bối cảnh đồng minh NATO Thổ Nhĩ Kỳ huy động phe nổi dậy Syria đồng minh tấn công Lực lượng Dân chủ Syria do Lầu Năm Góc hỗ trợ, người sau đó đã ký một thỏa thuận với chính phủ Syria và Moscow. Các lực lượng Nga kể từ đó đã nắm quyền chỉ huy một số tiền đồn bị bỏ rơi của Hoa Kỳ và đã tìm cách làm trọng tài giữa chính phủ Syria, Lực lượng Dân chủ Syria và Thổ Nhĩ Kỳ, mặc dù bạo lực vẫn tồn tại.

Mặc dù mối quan hệ của Moscow và Ankara đã ấm lên đáng kể trong những năm gần đây, hai bên có thể một lần nữa đứng ở hai đầu đối nghịch của bạo lực khu vực. Ở Libya, Thổ Nhĩ Kỳ đang hỗ trợ cho Chính phủ Hiệp định Quốc gia được Liên Hợp Quốc công nhận, trong khi các báo cáo gần đây cho thấy sự gia tăng số lượng các nhà thầu quân sự tư nhân Nga ủng hộ phe của Khalifa Haftar khi ông này bao vây thủ đô Tripoli.

Vài ngày trước đó, Bộ trưởng Ngoại giao Nga, ông Serge Lavrov đã bác bỏ ý kiến cho rằng Moscow đang tìm cách thay thế tham vọng của Washington để trở thành "cảnh sát viên" ở Trung Đông, bác bỏ "tư tưởng cảnh sát trưởng" và "can dự từ phương Tây", coi đây là điều gây bất ổn khu vực. Khi được hỏi liệu phương Tây có bị đổ lỗi cho tất cả mọi thứ hay không, bao gồm các cuộc khủng hoảng ở Iraq, Libya và Syria, ông Lavrov nói với các phóng viên: "Không, không phải tất cả mọi thứ. Chỉ là những sai lầm của chính họ."

An Bình