Nga thành thuốc thử cho ảo tưởng của Anh

Tham vọng toàn cầu

Một trong những tuyên bố của Thủ tướng Theresa May và Chính phủ Anh về Brexit là sau khi ra khỏi Liên minh châu Âu (EU), Anh sẽ có điều kiện để tự do phát triển tương xứng với tiềm năng của mình bằng cách chủ động mở rộng quan hệ với những nền kinh tế năng động nhất thế giới.

Đây cũng chính là nội dung chủ đạo của chính sách đối ngoại hậu Brexit được Chính phủ Anh đưa ra với tên gọi “Nước Anh toàn cầu.”

Hiện chưa có văn kiện chính thức nào giải thích đầy đủ khái niệm "Nước Anh toàn cầu" nhưng có thể thấy đây là một ý tưởng mơ hồ và có phần ảo tưởng của London. Anh không chỉ đang phụ thuộc vào chính sách của Mỹ, Anh thậm chí đang phải "lấy lòng" một cường quốc đang lên như Trung Quốc.

Hồi tháng 7/2016, Thủ tướng Anh Theresa May thậm chí đã đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân với Nga

Theo tờ Financial Times, quan hệ giữa Anh với Trung Quốc trong thời gian tới sẽ là phép thử lớn nhất đối với chiến lược “Nước Anh toàn cầu”.

Cũng giống như Nhật Bản, giới lãnh đạo chính trị và kinh tế của Trung Quốc được cho là không ủng hộ quyết định rời khỏi EU của Anh, vì Trung Quốc vẫn luôn xem Anh là một cửa ngõ tiện lợi để thâm nhập thị trường chung châu Âu nhiều tiềm năng.

Nếu Anh đứng ngoài thị trường chung và liên minh thuế quan của EU sau Brexit, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ xem xét lại chính sách đầu tư và thương mại vào Châu Âu của mình.

Hiện tại Anh là nước nhận đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) lớn nhất của Trung Quốc ở EU. Tuy nhiên, thực tế này nhiều khả năng sẽ sớm thay đổi trong trường hợp Trung Quốc nhận thấy sức “hấp dẫn” của Anh không còn như trước do việc tiếp cận thị trường EU từ Anh trở nên khó khăn hơn.

Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Đại học Oxford (Anh) Rana Mitter cho rằng Brexit “cứng” (việc Anh không còn tham gia vào thị trường chung và liên minh hải quan của EU) sẽ khiến Anh gặp bất lợi trong quá trình đàm phán một thỏa thuận thương mại hậu Brexit với Trung Quốc, do không còn giữ được vị thế của một đối tác bình đẳng.

Năm 2016, xuất khẩu của Trung Quốc vào Anh trị giá 42,3 tỷ bảng Anh. Xuất khẩu của Anh vào Trung Quốc trị giá 16,8 tỷ bảng. Trung Quốc hiện là đối tác nhập khẩu lớn thứ tư và là đối tác xuất khẩu lớn thứ tám của Anh. Quan hệ thương mại và đầu tư giữa hai nước đã tăng mạnh từ năm 1999, tuy nhiên vẫn còn nhiều tiềm năng để phát triển.

Anh đã bất chấp cả đồng minh Mỹ để gia nhập AIIB

Chuyên gia Andrew Cottey, hiện đang làm việc tại Đại học College Cork (Ireland), cũng cho rằng Brexit có thể lấy mất của Anh những “quân bài tốt nhất” trong đàm phán thương mại với Trung Quốc sau khi nước này rời EU.

Theo ông, trừ khi Anh chấp nhận nhượng bộ, nếu không sẽ có rất ít khả năng Trung Quốc dành cho Anh một thỏa thuận thương mại tốt hơn những gì Trung Quốc có thể đưa ra mời chào EU, hay Mỹ và Nhật Bản.

Trong khi đó, Anh sẽ phải chấp nhận trả giá nếu muốn nhượng bộ Trung Quốc. Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gia tăng áp lực đối với Bắc Kinh trong vấn đề thương mại và sở hữu trí tuệ.

Mỹ chắc chắn sẽ không hài lòng trước bất kỳ ý định nào của Anh muốn lợi dụng sự bất đồng hiện nay giữa Mỹ và Trung Quốc để lôi kéo Trung Quốc về phía mình bằng những điều khoản thương mại thuận lợi hơn.

Chính quyền trước của Mỹ cũng đã tỏ thái độ về việc Anh tìm cách “ve vãn” Trung Quốc. Năm 2015, Chính quyền Barack Obama đã chỉ trích Anh “thường xuyên lấy lòng” Trung Quốc, sau khi London quay lưng lại với các đồng minh của mình và trở thành nước phương Tây đầu tiên tham gia sáng kiến thành lập Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng châu Á (AIIB) của Trung Quốc.

London cũng cần hết sức thận trọng với thái độ của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này. Khi Thủ tưởng May tới thăm Bắc Kinh đầu năm nay, Tân Hoa Xã đã đăng một bài xã luận, trong đó chỉ trích Thủ tướng Anh vì đã trì hoãn thông qua dự án nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point, một dự án năng lượng của Anh bằng đầu tư của Trung Quốc.

Báo chí Trung Quốc gọi hành động này của Thủ tướng Anh là minh chứng cho “bệnh sợ Trung Quốc” và cho rằng điều này “không chỉ có hại cho quan hệ Trung Quốc–Anh, mà còn bôi xấu hình ảnh về một ‘Nước Anh toàn cầu’ được Chính phủ Anh đưa ra”.