Nga làm nóng cuộc đua tên lửa tái sử dụng với Mỹ

Theo Sputnik, mô hình tên lửa tái sử dụng đầu tiên của Nga Krylo-SV vừa được trình bày tại Trung tâm công nghệ quân sự Era. Tên lửa in logo của Quỹ nghiên cứu tiên tiến (FPI), Roscosmos, Tập đoàn thống nhất chế tạo máy bay và Viện nghiên cứu khoa học công nghệ tên lửa và vũ trụ Nga, (TsNIIMash).

Hồi tháng 2/2020, có tin rằng hội đồng khoa học và kỹ thuật của FPI đã quyết định bắt đầu phát triển tên lửa mang có thể tái sử dụng đầu tiên của Nga, Krylo-SV.

Mô hình tên lửa Krylo-SV của Nga.

Theo kế hoạch, vụ phóng thử nghiệm đầy đủ đầu tiên tên lửa mang này được thực hiện vào đầu năm 2023. Krylo-SV là giai đoạn hành trình có thể tái sử dụng dành cho tên lửa hạng nhẹ, thiết kế sơ bộ đã được hoàn tất.

Truyền thông Nga cho biết, dù cùng là tên lửa tái sử dụng nhưng khối tên lửa của Nga sẽ khác với tên lửa Falcon 9 của Elon Mask Mỹ trong sơ đồ hạ cánh. Sau khi đưa trọng tải lên quỹ đạo, tên lửa Nga sẽ hạ cánh trên đường băng thông thường như máy bay bằng cách sử dụng các cánh có hệ thống cơ đặc biệt thay vì hạ cánh theo phương thẳng đứng như của SpaceX.

Hiện tại, tất cả các tên lửa được Nga sử dụng cho Chương trình Vũ trụ Liên bang và cho khách hàng nước ngoài đều dùng loại tên lửa một lần - giai đoạn đầu tiên sẽ không quay trở lại Trái Đất, mà đốt cháy trong bầu khí quyển với các động cơ.

Trước nhu cầu tự sản xuất và giảm sử dụng tên lửa Nga của Mỹ, SpaceX đã tích cực phát triển tên lửa có thể tái sử dụng một phần. Đến nay, hãng công nghệ vũ trụ tư nhân này đã có những thành công đáng kể để hiện thực hóa ý tưởng này.

Trước đây đã có thông tin về việc Nga thiết kế được các tên lửa tái sử dụng trước khi tỷ phú Elon Musk công bố ý tưởng chế tạo tên lửa đẩy sử dụng nhiều lần nhằm giảm chi phí đưa vệ tinh vào không gian.

Đầu năm 2018, các kỹ sư của Trung tâm Tên lửa Quốc gia mang tên Makeyev đã khẳng định về kế hoạch phát triển tên lửa đẩy một kỳ được sử dụng lại nhiều lần mang tên Korona.

Đặc biệt, Công trình sáng chế Korona được Trung tâm Tên lửa Quốc gia tiến hành từ năm 1992-2012, nhưng phải đình chỉ do thiếu kinh phí. Sự trở lại của ý tưởng tái sử dụng tên lửa Nga được thể hiện rõ nét bằng tuyên bố sẽ cho thử nghiệm các tên lửa này vào năm 2023.

Từng chia sẻ với báo chí năm 2019, ông Boris Satovsky - người đứng đầu FPI của Nga cho hay, chương trình chế tạo hệ thống tên lửa tái sử dụng được đánh giá là có nhiều triển vọng đang được triển khai bởi ROSCOSMOS và Tập đoàn sản xuất máy bay thống nhất (OKA).

Khi đó, thiết kế của tên lửa tái sử dụng đã được hoàn thành. Theo đó, giai đoạn đầu tiên của tên lửa sẽ được tách ra ở độ cao 59-66km và quay trở lại khu vực phóng bằng cách hạ cánh trên một đường băng thông thường.

Hệ thống này được thiết kế có khả năng chở tới 600 kg trọng lượng lên quỹ đạo. Theo tính toán sơ bộ, chi phí vận chuyển bằng tên lửa tái sử dụng sẽ thấp hơn một nửa so với tên lửa thông thường mà Nga đang sử dụng.

Theo dự tính, mỗi thiết bị tên lửa tái sử dụng được thiết kế để sử dụng cho 50 chuyến bay mà không phải thay thế động cơ đa tầng hoạt động trên nhiên liệu được đông lạnh. Dự án cũng có kế hoạch phóng tên lửa từ các tổ hợp di động.

Cách tiếp cận của Nga trong việc tái sử dụng tên lửa trở lại Trái Đất bằng hạ cánh như một máy bay thông thường là khác biệt so với ý tưởng hạ cánh theo phương thẳng đứng đã được hiện thực hóa thành công của SpaceX.

Tuy nhiên, ý tưởng của Nga cho tới năm 2023 mới được thử nghiệm sẽ khiến cho việc so sánh hiệu quả hay không sẽ còn phải chờ đợi rất lâu. Phía Nga công bố, tên lửa sẽ được thử nghiệm vào năm 2022 có thể tái sử dụng 50 lần.

Ngay cả con số này, SpaceX cũng đã đạt được. Falcon-9 đã mang theo vệ tinh viễn thông và băng tần Hispasat của Tây Ban Nha thành công vào tháng 3/2018 thành công đồng thời khai tử luôn tên lửa đã phóng 50 lần lên không gian này.

Bên cạnh vấn đề liên quan đến kỹ thuật, tài chính cũng là một vấn đề quan trọng của việc đưa các dự án tên lửa tái sử dụng của Nga được hiện thực hóa.

Thanh Hà