Nga hỏi khó Czech về kho đạn Vrbetica
Nga yêu cầu Czech giải trình tại sao công dân Bulgaria sở hữu kho đạn ở Vrbetica, trong kho có vũ khí gì, cung cấp cho ai, hợp pháp hay không?
Căng thẳng mới trong quan hệ Nga-Czech
Cuối tuần trước, chính quyền Cộng hòa Czech cáo buộc các cơ quan đặc nhiệm Nga liên quan đến vụ nổ kho đạn ở Vrbetica trong năm 2014. Liên quan đến vấn đề này, Praha trục xuất 18 nhà ngoại giao Nga khỏi Cộng hòa Czech. Đáp lại, Moscow cũng tuyên bố 20 nhân viên của cơ quan đại diện ngoại giao Cộng hòa Czech là “persona non grata” (“Người không được chào đón”).
Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng tuyên bố về việc các cơ quan đặc nhiệm Nga liên quan đến vụ nổ ở Vrbetica là vô lý, vô căn cứ, xa rời thực tế, và Mỹ và các nước châu Âu đứng sau việc trục xuất các nhà ngoại giao Nga khỏi Praha. Mỹ và các nước châu Âu dùng cách này để né tránh các vấn đề nội bộ của chính họ.
Sau đó, Ngoại trưởng Czech Jakub Kulhánek yêu cầu Nga cho các nhà ngoại giao Czech bị trục xuất trở lại Moscow, đồng thời đe dọa sẽ đưa số lượng nhân viên Đại sứ quán Nga giảm xuống tương đương như Đại sứ quán Czech, tức là xuống còn 5 nhà ngoại giao.
Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố rằng Praha hãy dùng tối hậu thư để giao tiếp trong nội bộ NATO và nói thêm rằng "Nga không thể chấp nhận giọng điệu như vậy”.
Do không nhận được phản ứng tích cực của phía Nga đối với yêu cầu của mình, Cộng hòa Czech đã chính thức thông báo về việc giảm số lượng nhân viên Đại sứ quán Nga tại Praha, đưa ra thời hạn đến cuối tháng 5.
Liên quan đến vấn đề này, ba nước Cộng hòa Baltic là Latvia, Litva và Estonia cũng tuyên bố trục xuất các nhà ngoại giao Nga để bày tỏ tình đoàn kết với Cộng hòa Czech. Slovakia cũng tuyên bố sẽ trục xuất ba nhân viên của đại sứ quán Nga để thể hiện tinh thần đoàn kết với Czech.
Kho đạn ở thị trấn Vrbetica, cộng Hòa Czech phát nổ vào ngày 16/10/2014
Thương gia Bulgaria Emilian Gebrev thừa nhận là chủ kho vũ khí Vrbetica
Hôm 25/4, tờ New York Times của Mỹ đưa tin rằng, nhà buôn vũ khí người Bulgaria Emilian Gebrev xác nhận đã cất giữ đạn dược trong kho ở Vrbetica thuộc Cộng hòa Czech, là nơi vào năm 2014 từng xảy ra vụ nổ bí ẩn làm hai người thiệt mạng.
Trước đó, Gebrev tuyên bố ông ta đã ngừng xuất khẩu đạn dược cho Ukraine vào khoảng đầu cuộc xung đột năm 2014. Tuy nhiên, hôm 25/4 ông ta đã “thừa nhận điều lâu nay phủ nhận” với tờ báo Mỹ rằng, ông ta đã gửi các thiết bị quân sự đến Ukraine từ sau năm 2014.
Công ty EMCO của Gebrev đã ký hợp đồng với “các công ty Ukraine được ủy quyền” vào cuối năm 2014, cam kết cung cấp đạn pháo cho quân đội Ukraine. Tờ báo cũng lưu ý, trước đó Gebrev tuyên bố rằng số vũ khí cất giữ trong các kho của Czech không dành cho Ukraine.
Theo các nguồn tin, trên các thùng đạn đều đánh dấu bằng ký hiệu dường như số đạn này được chuyển đến Thái Lan, nhằm che giấu vị trí thực sự là Ukraine. Nhưng chính phủ Nga đã phát hiện thấy việc cung cấp và đòi nhà chức trách Bulgaria chấm dứt hoạt động này.
Tuy nhiên, trước đó Gebrev đã một mực phủ nhận việc dán nhãn ký hiệu sai như vậy để lén lút tuồn vũ khí đến Ukraine.
Nga hỏi khó Czech
Bình luận về sự kiện này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga là bà Maria Zakharova tuyên bố rằng, Praha có nghĩa vụ công bố cho cộng đồng thế giới biết những vũ khí nào được cất giữ trong khu kho đã phát nổ ở Vrbetica, Cộng hòa Czech vào năm 2014.
Hôm 25/4, Tổng thống Czech Milos Zeman thông báo rằng trong quá trình điều tra về các vụ nổ ở Vrbetica năm 2014 cho thấy, các vũ khí chứa trong kho nơi xảy ra vụ nổ là thuộc về một doanh nhân người Bulgaria, phủ hợp với tin đưa của New York Times về việc thương gia vũ khí Emilian Gebrev đã thừa nhận rằng ông ta đã cung cấp vũ khí cho Ukraine vào lúc nóng nhất của cuộc xung đột ở miền đông Ukraine năm 2014, đồng thời cũng xác nhận rằng ông ta đã cất đạn dược trong các kho ở Vrbetica thuộc Cộng hòa Czech.
Bà Maria Zakharova lwau ý, báo chí Đức, báo chí Czech đã lưu ý đến chuyện những vũ khí đó được đưa đi đâu và người ta sử dụng vũ khí như thế nào. Vì sao một công ty thuộc về thương gia là công dân Bulgaria, lại có quyền sở hữu địa bàn này với một kho vũ khí khổng lồ.
“Vì sao một thương gia Bulgaria lại buôn vũ khí ở Czech? Những thứ vũ khí nào cất giữ ở đó, và người ta đã làm gì với những vũ khí đó? Đây là câu hỏi chính, mà cộng đồng thế giới cần nhận được câu trả lời từ Praha” - bà Zakharova nhận xét trên kênh truyền hình “Rossiya 1”.
“… Trên cơ sở nào mà ông ta [Gebrev] sở hữu tất cả các thứ tại đó? Liệu có hợp pháp hay không?” - đại diện chính thức của Bộ Ngoại giao nói thêm và hối thúc Praha trả lời cho những câu hỏi trên.
