Nga 'giải tỏa lòng lề đường bị lấn chiếm', trả đũa Mỹ

Theo hãng tin AP, trong tuần này, các quan chức Nga chuyển vụ căng thẳng Nga - Mỹ về cơ sở ngoại giao thành ‘cuộc chiến đường phố’, bằng cách xóa chỗ đậu xe ưu tiên cho nhân viên sứ quán Mỹ tại thủ đô Moscow và cho nhân viên lãnh sự quán Mỹ ở hai thành phố St. Petersburg và Yekaterinburg.

Người đi bộ Nga phàn nàn người Mỹ đậu xe bừa bãi

Theo giới truyền thông Nga, các chỗ đậu xe ưu tiên bên ngoài lãnh sự quán Mỹ tại St. Petersburg đã xuất hiện vạch kẻ dành cho người qua đường, trong khi khu chỉ định “chỉ dành cho xe sứ quán” ở Moscow và ở Yekaterinburg đã bị gỡ bỏ.

Chính quyền Nga không giải thích sự thay đổi này là từ vụ tranh chấp ngoại giao Nga - Mỹ, nhưng người phát ngôn của lĩnh vực quản lý cơ sở hạ tầng St Petersburg nói với trang tin điện tử Gazeta.ru: “Họ đậu xe quá bừa bãi, ở nơi không có biển báo cho phép đậu xe. Người đi bộ rất không hài lòng về kiểu đậu xe này nên chúng tôi phải có các biện pháp”.

Người phát ngôn Sứ quán Mỹ tại Moscow, bà Maria Olson từ chối bình luận về chuyện mất chỗ đậu xe.

Còn có thông tin chưa được xác minh là Nga muốn hạn chế quyền tự do đi lại của nhân viên ngoại giao Mỹ. Nhân viên ngoại giao cấp trung Nga làm việc ở Mỹ được phép di chuyển trong khoảng cách 40 km cách Sứ quán Nga. Các quan chức cấp cao hơn thì được phép di chuyển tự do ở Mỹ và Nga.

Giống như nạn ô nhiễm môi trường, bãi đậu xe là một vấn nạn đau đầu cho bất kỳ thành phố nào. Và bãi đậu xe ưu tiên cho nhân viên ngoại giao nước ngoài luôn khiến người địa phương bất mãn. Sự bức xúc của người dân càng nóng hơn khi các nhà ngoại giao được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao.

Năm 2014, báo Wall Street Journal phát hiện nhân viên ngoại giao của 180 quốc gia và lãnh thổ (đến làm việc ở trụ sở LHQ) đã nợ chính quyền New York 16 triệu USD tiền phạt vì đậu xe bừa bãi, ngay trên lòng phần đường dành cho xe buýt và ngay trước cột nước chữa cháy.

“Muốn chơi ngang bằng thì chơi ngang bằng”

Theo Newsweek, vụ “dọn dẹp lòng đề đường bị lấn chiếm” không phải là động thái ngẫu nhiên của Điện Kremlin, mà là cách Nga trả đũa Mỹ.

Chuyện bắt đầu từ cuối năm 2016, sau khi 17 cơ quan tình báo Mỹ kết luận Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính phủ Barack Obama trừng phạt bằng cách trục xuất 35 nhà ngoại giao Nga và tịch thu 2 cơ sở ngoại giao của Nga tại New York.

Đến tháng 7, sau khi Quốc hội Mỹ lại tăng cường trừng phạt Nga với lý do trên, Tổng thống Putin buộc Mỹ từ ngày 1.9 phải rút về nước khoảng 755 người, chỉ để lại 455 nhân viên ngoại giao, để ngang bằng số nhân viên ngoại giao Nga ở Mỹ.

Sau đó, ông Putin còn nói Nga có quyền ra lệnh đoàn ngoại giao Mỹ ở Nga phải giảm thêm 155 người, vì theo ông, trong 455 nhân viên Nga còn phải tính đến 155 người thuộc Đoàn ngoại giao Nga tại LHQ.

Ngày 11.9, Ngoại trưởng Nga Lavrov nói: “Nếu Mỹ nhấn mạnh ngang bằng là một tiêu chuẩn thì Nga cũng chơi ngang bằng”.

Ông Lavrov nói Nga vẫn tính con số 455 nhân viên “là một cử chỉ hào phóng để tỏ thiện chí” của Nga, nhưng “Mỹ xem thường thiện chí này và nói nếu Nga muốn ngang bằng thì họ nên đóng 1 trong 4 lãnh sự quán của họ, vì Mỹ chỉ có 3 lãnh sự quán ở Nga”.

Vài tuần sau, Nhà Trắng yêu cầu Điện Kremlin đóng cửa 3 cơ sở ngoại giao ở San Francisco, thủ đô Washington D.C.và New York.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert giải thích động thái này là “thể theo yêu cầu ngang bằng do người Nga khởi xướng”, nói thêm rằng Mỹ sẵn sàng có hành động khác nếu cần thiết.

Cột khói bốc lên từ trụ sở ngoại giao Nga ở San Francisco

Nga tố Mỹ “chiếm đoạt tài sản công”

Vụ “Chiến tranh lạnh bãi đậu xe” xảy ra sau khi các quan chức chính quyền San Francisco phạt tiền với lý do nhân viên ngoại giao Nga "đốt rác" trong lãnh sự quán Nga ở San Francisco ngày 1.9, làm phun khói đen lên trời và lực lượng phòng cháy chữa cháy phải chạy đến.

Vụ cháy này - có thể do Nga đốt tài liệu mật - là do Mỹ ra lệnh các nhân viên Nga phải rời khỏi tòa nhà trong 2 ngày.

Chính quyền Mỹ nói đó là vụ “đốt rác”, nhưng không rõ có phải nói về chất lượng của các tài liệu mật hay không. Số tiền phạt Nga “gây ô nhiễm môi trường” cũng không được cho biết, nhưng cho thấy rõ cuộc đấu đá giữa hai bên sẽ không kết thúc ngay.

Theo báo Kommersant ngày 14.9, Mỹ còn liên tục yêu cầu Nga bán trụ sở lãnh sự quán ở San Francisco. Trang báo Nga dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov: Trong nhiều lần họp riêng, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson gợi ý đem bán tòa nhà này với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov.

Hai cơ sở ở San Francisco và New York đều là tài sản công của Nga, và theo trang tin bất động sản Trulia.com (Mỹ), tòa nhà ở San Francisco có thể bán được 50 triệu USD.

Ông Ryabkov còn cho biết đã cùng trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Thomas Shannon bàn chuyện Mỹ “trao trả các cơ sở bị Mỹ chiếm đoạt” cho Nga, nhưng không đạt được sự tiến bộ nào.

Vì thế, Nga dự tính sẽ kiện Mỹ vi phạm quyền miễn trừ ngoại giao, vì “đã đe dọa vũ lực” khi khám xét tòa nhà ở San Francisco ngày 2.9.

Đầu tháng 9, Tổng thống Nga đã nói sẽ kiện Mỹ ra tòa vì vi phạm quyền sở hữu nhà đất của Nga. Ông Putin giải thích kiện là "để xem hệ thống tư pháp Mỹ được tán dương hết lời hoạt động thế nào".

Vĩnh Thụy (theo Newsweek)