Nga bận rộn thế chân Mỹ ở Syria

Khi Mỹ rút quân khỏi Syria, Nga nhanh chóng giành lấy cơ hội mới để mở rộng thành quả cho quân đội chính phủ Syria và khẳng định vị trí của mình như một cường quốc trung gian đang nổi lên ở Trung Đông.

Mấy ngày qua, quân Nga và Syria đã tiến vào thị trấn quan trọng ở biên giới giáp với Thổ Nhĩ Kỳ mà Mỹ đã vội vàng rút đi và để lại những tiền đồn trống trải, sau khi Thổ Nhĩ Kỳ triển khai chiến dịch tiến vào Syria. Theo các chuyên gia, tình hình hiện nay cho thấy những ảnh hưởng của Mỹ lên cuộc xung đột suốt 8 năm qua ở Syria đã chuyển sang Nga.

Lệnh rút quân đột ngột của ông Trump mở ra giai đoạn bạo lực mới, cho đến nay đã khiến hơn 150.000 thường dân phải bỏ chạy, làm hỏng quan hệ đối tác của Mỹ với lực lượng người Kurd ở Syria, làm dấy lên lo ngại về sự trỗi dậy của lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS).

“Điều đang diễn ra hiện nay là một nút thắt lằng nhằng đang được gỡ ra. Đây là món quà bất ngờ cho ông Putin”, New York Times dẫn lời chuyên gia về Trung Đông Aleksandr Shumilin, công tác tại Viện nghiên cứu Nga và châu Âu tại Mátxcơva.

Khi Mỹ giảm dần cam kết của họ ở Trung Đông, Nga đang nỗ lực trở thành một sự thay thế đáng giá.

Hôm 15/10, khi quân Mỹ đang rời khỏi các căn cứ gần thị trấn Manbij của Syria, ông Putin có chuyến thăm cấp nhà nước đến UAE, và trước đó đến Ả-rập Xê-út. Cả hai quốc gia này đều là đồng minh lâu đời của Mỹ và đều đang hoài nghi về cam kết của Mỹ đối với an ninh của họ, vì thế phải tìm cách đa dạng hóa quan hệ quốc tế.

“Tôi nghĩ Nga giống như ngôi nhà thứ hai của tôi. Chúng ta được kết nối với nhau bằng mối quan hệ chiến lược sâu sắc”, Thái tử Abu Dhabi Mohammed bin Zayed, nói với ông Putin.

Bước nhầm

Trong suốt cuộc chiến ở Syria, Nga luôn là nước hậu thuẫn bền bỉ nhất của ông Assad, bảo vệ nhà lãnh đạo này trước các biện pháp trừng phạt của Liên Hợp Quốc, đưa quân đến hỗ trợ chính phủ Syria và điều máy bay đánh bom kẻ thù của ông Assad.

Tính đến tháng 9, sự hỗ trợ của Nga đã giúp khôi phục quyền kiểm soát của ông Assad trên hầu khắp lãnh thổ Syria, ngoại trừ vùng đông bắc, nơi Mỹ đang cộng tác với lực lượng dân quân do người Kurd đứng đầu để chống IS và duy trì đội quân khoảng 1.000 lính để khiến ông Assad phải tránh xa.

Nhưng tình hình thay đổi từ hôm 9/10 khi Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào, gây ra tình trạng bạo lực mới khiến quân Mỹ vội vàng rút lui. Mỹ chuyển quân đi nơi khác ở Syria như một bước chuẩn bị để rút hoàn toàn khỏi quốc gia này.

Trong suốt cuộc chiến ở Syria, Nga sử dụng nhiều phương tiện, từ lực lượng quân sự đến ngoại giao sáng tạo để đưa mình vào vị trí trung tâm của thế trận ở Syria, còn Mỹ thì ngược lại. Người Nga nhiều lần làm hỏng nỗ lực của phương Tây nhằm buộc chính phủ của ông Assad phải chịu trách nhiệm về các vụ tấn công bằng vũ khí hóa học nhằm vào thường dân. Để lái các cuộc đàm phán hòa bình của Liên Hợp Quốc mà phương Tây hy vọng sẽ giúp loại bỏ ông Assad, Nga mở ra kênh mới với Iran và Thổ Nhĩ Kỳ để gạt phương Tây ra rìa.

Nhà phân tích Shumilin nói rằng Nga đã tìm ra cách hưởng lợi từ những bước đi nhầm của phương Tây.

“Cần nói rằng những thành công đáng kể nhất của Nga ở Syria không phải do những cố gắng có chủ ý của Mátxcơva mà chúng giống như món quà từ thiên đường rơi trúng ông Putin và Nga do những hành động kỳ dị của các nước phương Tây và Thổ Nhĩ Kỳ”, ông Shumilin đánh giá.

Ông Putin cũng hy vọng sử dụng Syria để đạt được mục tiêu địa chính trị khác: đẩy mạnh quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ và kéo nước này ra khỏi NATO. “Chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ khoét sâu hố ngăn cách giữa Thổ Nhĩ Kỳ và NATO. Đối với ông Putin, điều đó quan trọng hơn nhiều”, ông Shimilin nói.

Bình Giang