Nên hiểu đúng về đông trùng hạ thảo Việt Nam

Ngộ nhận

Nhiều người kháo nhau loại đông trùng hạ thảo tự nhiên của Tây Tạng có giá lên tới cả tỷ đồng/kg. Tuy nhiên, vì là dược liệu quý, lại có giá thành rất cao nên đông trùng hạ thảo tự nhiên bị làm giả rất nhiều, một phần không nhỏ đông trùng hạ thảo tự nhiên đang bán trên thị trường là hàng giả khiến cho người sử dụng không thể tiếp cận được đông trùng hạ thảo thật, tiền mất tật mang.

Mặt khác, nhiều khách hàng không biết rằng, họ đang bỏ tiền ra với “giá cắt cổ” chỉ để mua niềm tin bởi độ quý giá của đông trùng hạ thảo phụ thuộc vào hàm lượng chất cordycepin-loại dược chất quý nhất trong đông trùng hạ thảo.

Ông Phạm Thanh Kỳ, chuyên gia về dược liệu, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Dược Hà Nội cũng khuyến nghị không nên tin theo những quảng cáo tùy tiện, cần phải mua hàng cho đúng vì hàng giả rất nhiều; không nên tùy tiện sử dụng đông trùng hạ thảo không có hướng dẫn.

Giáo sư Đái Duy Ban/nguồn: SKMT.

Theo các nghiên cứu khoa học, hàm lượng chất cordycepin trong đông trùng hạ thảo Cordyceps sinensis của Tây Tạng chỉ tương đương, thậm chí còn ít hơn trong đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris có thể nuôi trồng nhân tạo. Hiện nay, Việt Nam đã nuôi cấy thành công loại đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris với giá khoảng 10 triệu đồng/kg.

Chuyên gia dược liệu nói gì?

Theo Giáo sư, Viện sĩ, Tiến sĩ khoa học Đái Duy Ban: “Các phân tích hóa học cho thấy trong sinh khối của đông trùng hạ thảo có 17 acid amin khác nhau, nhiều nguyên tố vi lượng (Si, K, Na…), 28 acids béo bão hòa và không bão hòa, các loại vitamin như B1, B2, B12, E, K,… và các chất vô cơ và hữu cơ như K, Na, Ca, Mg, Fe, Cu, Mn, Selen (Se)…, adenosine, selen, D-manitol,… có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể, chống viêm nhiễm, bảo vệ thận, tim mạch, hỗ trợ kiểm soát đường huyết, tăng cường sinh lý, phục hồi sức khỏe, kích thích tinh thần hưng phấn, sung mãn,... thậm chí có thể hạn chế tác hại của tia tử ngoại, chất phóng xạ….

Đặc biệt, hoạt chất cordycepin trong đông trùng hạ thảo có khả năng hỗ trợ ức chế sự phân hạch các tế bào ung thư, hỗ trợ ngăn cản sự hình thành và lây lan của các tế bào ung thư, phục hồi tuyến tụy. Đây là dược chất có giá trị rất cao trong y học, là chỉ tiêu quan trọng nhất đánh giá sự quý hiếm của đông trùng hạ thảo”.

Sính ngoại chưa chắc đã tốt

Giáo sư Đái Duy Ban khẳng định: “Hiện nay chỉ có một tên đông trùng hạ thảo được sử dụng cho 400 loài nấm đông trùng hạ thảo khác nhau. Tuy nhiên, chỉ có 2 loài được chú trọng nghiên cứu nhiều nhất là Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris do có giá trị dược liệu cao.

Một loại đông trùng hạ thảo/nguồn: sieuthisamhanquoc.vn.

Điều đáng nói là nhiều người dân chỉ nhìn vào “giá trên trời” mà cho rằng loại chất này chỉ có ở đông trùng hạ thảo cordyceps sinensis tự nhiên, như loại đông trùng hạ thảo của Tây Tạng. Điều này là hết sức sai lầm. Trên thực tế, cả hai loại đông trùng hạ thảo Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris đều chứa hoạt chất cordycepin”.

Một nghiên cứu mới đây cho thấy, loài Cordyceps militaris có hàm lượng hoạt chất có hoạt tính sinh học như cordycepin tương đương, thậm chí còn cao hơn loài Sinensis. Như vậy, đông trùng hạ thảo của Việt Nam tự nuôi trồng có thể còn nhiều hoạt chất hơn cả loại đông trùng hạ thảo tự nhiên của nước ngoài. “Điều này cũng tương tự với trường hợp rau chùm ngây ở Việt Nam. Trước đây, loại rau này bán với giá rất rẻ, thậm chí người dân thường cho không nhau. Tuy nhiên, sau khi dân tình kháo nhau rằng loại rau này có hoạt chất phòng ngừa ung thư, rau chùm ngây đã bị khai thác ồ ạt, khiến cho hiện tại, loại rau này cũng trở nên khan hiếm hơn trước. Nhiều người vẫn chấp nhận mua với giá đắt gấp 40 giá rau muống, thậm chí phải đặt trước cả tháng. Người tiêu dùng không nên chạy theo tin đồn như vậy” – GS Ban phân tích.

Ở một khía cạnh khác, Giáo sư Đái Duy Ban cũng phân tích: Đông trùng hạ thảo tự nhiên Cordyceps sinensis phần lớn chỉ được dùng để ăn trực tiếp. Hầu như không có cơ sở nào trên thế giới sử dụng nó để chiết xuất. Vì loài này ở dạng khô, lại rất hiếm và giá được “thổi” lên quá cao nên chiết xuất sẽ rất hao phí, đắt đỏ, chưa kể sẽ không bảo đảm thu được phần lớn các vi chất chứa trong xác chủ thể và thân nấm. Đây cũng là nhược điểm khiến đông trùng hạ thảo không được sử dụng để bào chế, chiết xuất trong các sản phẩm dược phẩm có tính ứng dụng cao. Rất nhiều các sản phẩm đông trùng hạ thảo uy tín trên thế giới của Hàn, Mỹ và các nước khác đều chiết xuất cordycep tinh chất từ Cordyceps militaris.

Nhìn nhận đúng về sản phẩm của Việt Nam

Với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ, kể từ năm 1995, nhiều nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ , Malaysia…đã sản xuất được đông trùng hạ thảo trên quy mô công nghiệp.

Việc sản xuất đông trùng hạ thảo trên quy mô công nghiệp sẽ cho phép tạo ra sản phẩm chất lượng tốt, giá thành phù hợp với người dân Việt Nam từ nguồn nguyên liệu sạch bởi doanh nghiệp đã chủ động được nguồn nguyên liệu cho sản xuất, tạo ra được khối lượng dược liệu lớn và chất lượng sản phẩm ổn định.

Ở Việt Nam, mặc dù công nghệ nuôi trồng đông trùng hạ thảo còn khá mới mẻ, nhưng vài năm trở lại đây, một số nhà khoa học, các viện nghiên cứu, các doanh nghiệp đã liên tiếp nhập cuộc trong xây dựng công nghệ sản xuất đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris. Hoạt động này cần được khuyến khích và hoan nghênh. Nhờ đó, nhiều người dân sẽ có cơ hội được sử dụng những sản phẩm chất lượng tốt, giá thành phù hợp từ loại dược liệu quý này...

TRÍ MINH