NATO tiến vào không gian vũ trụ

Theo hãng thông tấn DPA của Đức, cơ sở mới được đặt trong căn cứ không quân Ramstein của NATO ở quận Kaiserslautern thuộc bang Rheinland-Pfalz, phía Tây Nam nước Đức, với nhiệm vụ quan sát không gian vũ trụ, thu thập thông tin về các mối đe dọa có thể xảy ra đối với vệ tinh. Kế hoạch này đã được thông qua tại cuộc họp trực tuyến của Bộ trưởng Quốc phòng NATO vừa qua.

Hiện chưa rõ thời gian triển khai cụ thể nhưng đề xuất trên sẽ cho phép NATO yêu cầu các quốc gia đồng minh cung cấp thông tin liên lạc vệ tinh hoặc hình ảnh vệ tinh để hỗ trợ các hoạt động phối hợp. Bên cạnh đó, nó giúp các thành viên của liên minh gặp gỡ, thảo luận, trao đổi, thống nhất quan điểm về những hình thức xung đột từ hoặc trong không gian vũ trụ có thể kích hoạt Điều khoản số 5 về phòng vệ tập thể của NATO, trong đó quy định một cuộc tấn công nhằm vào một nước thành viên sẽ bị xem như là cuộc tấn công nhằm vào cả liên minh.

Thông tin từ vệ tinh đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của NATO. Ảnh minh họa của Reuters

Đây là một phần trong nỗ lực của NATO nhằm dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ cao. Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg từng khẳng định “NATO quyết tâm duy trì lợi thế hàng đầu của mình trong tất cả các lĩnh vực, bao gồm cả không gian vũ trụ”. Dù vậy, ông Stoltenberg cũng bác bỏ những ý kiến cho rằng NATO đang có mục tiêu “quân sự hóa không gian vũ trụ”, đồng thời nhấn mạnh rằng, NATO cần bảo đảm các hoạt động và sứ mệnh của mình có được sự hỗ trợ thích hợp chứ không có ý định đưa vũ khí vào không gian vũ trụ. Người đứng đầu tổ chức quân sự lớn nhất thế giới còn nhận định tới khả năng trung tâm sẽ được phát triển thành sở chỉ huy các biện pháp phòng thủ chung của khối.

Các nước thành viên NATO từng có kế hoạch nghiên cứu các mối đe dọa trong không gian vũ trụ có thể được coi là mối đe dọa quân sự. Vì thế, ưu tiên chiến lược của NATO trong thời gian tới sẽ là phát triển năng lực bảo vệ các vệ tinh quân sự cũng như dân sự của mình trước nguy cơ từ đối phương. Theo tạp chí quốc phòng Jane's Defence Weekly của Anh, từ một phần nhỏ liên lạc của NATO được thực hiện qua vệ tinh vào những năm 1980, tỷ phần đó hiện nay đạt ít nhất 40%. Để các lực lượng liên lạc an toàn và nhanh chóng hơn, NATO sẽ đầu tư hơn 1 tỷ euro vào việc mua sắm các dịch vụ liên lạc vệ tinh trong giai đoạn 2020-2034. Các nước thành viên NATO hiện khai thác tới 60% trong số khoảng 2.400 vệ tinh trên quỹ đạo Trái đất. Thông tin được thu thập và cung cấp thông qua các vệ tinh đóng vai trò rất quan trọng đối với các hoạt động và sứ mệnh của NATO bao gồm phòng thủ tập thể, ứng phó khủng hoảng, chống khủng bố và cứu trợ thảm họa. Vì thế, tổ chức này nhấn mạnh tinh thần “cảnh giác” trong không gian vũ trụ bởi các vệ tinh kia có thể bị phá hủy, bị chiếm quyền truy cập bất hợp pháp hoặc bị sử dụng làm vũ khí tấn công.

Với quan điểm trên, NATO trước mắt sẽ chỉ đề cập vấn đề, tạo diễn đàn cho các thành viên, rồi mới tính đến việc chính thức công bố coi không gian vũ trụ là “phạm vi hoạt động” của mình. Sau đấy, NATO có khả năng đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật trong không gian vũ trụ. Thời gian qua, các cường quốc quân sự đánh giá không gian vũ trụ là một chìa khóa quan trọng trong chỉ huy và kiểm soát chiến trường, cảnh báo và điều hướng tên lửa, là chiến trường mới trong tương lai, hay còn gọi là “mặt trận thứ 5”, bên cạnh trên mặt đất, trên biển, trên không và trên không gian mạng.

Theo các nhà phân tích, NATO có nhu cầu bảo vệ những vệ tinh trên quỹ đạo xung quanh Trái đất. Nhưng đó có thể chỉ là một phương diện. Mặt khác, nhiều lực lượng vũ trụ chuyên trách mới đã và sẽ sớm xuất hiện; trong khi đó, Mỹ, Trung Quốc, Nga hay Ấn Độ còn đang đẩy nhanh xu hướng sản xuất nhiều loại vũ khí tác chiến mới có khả năng vô hiệu hóa, gây nhiễu vệ tinh cao, làm dấy lên lo ngại về việc quân sự hóa không gian vũ trụ, thậm chí bùng nổ cuộc đua vũ trang trong không gian vũ trụ ở quy mô lớn.

Trong bối cảnh việc chinh phục không gian vũ trụ và những tiến bộ công nghệ trong lĩnh vực này của thế giới phát triển nhanh chóng, NATO buộc phải dần thích ứng với môi trường mới. Nói cách khác, không gian vũ trụ sớm muộn rồi cũng sẽ trở thành nơi đối kháng lợi ích giữa các cường quốc.

VĂN HIẾU