NATO đang rơi vào tình trạng 'chết não'?

"Những gì chúng ta hiện đang trải qua là tình trạng chết não của NATO," Macron nói với tạp chí The Economist trong một cuộc phỏng vấn.

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Economist của Anh, Tổng thống Macron bày tỏ nghi ngờ về câu châm ngôn của NATO, do Mỹ lãnh đạo, rằng một cuộc tấn công vào một đồng minh là “một cuộc tấn công vào tất cả”, điều vốn đã củng cố mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương kể từ khi thành lập liên minh quân sự chung vào năm 1949.

Tổng thống Macron nói rằng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - NATO đang rơi vào tình trạng “chết não vì thiếu sự phối hợp trong liên minh và sự khó lường của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

"Những gì chúng ta đang chứng kiến là tình trạng chết não của NATO", ông Macron hoài nghi về sự lung lay NATO hiện nay. Theo ông Macron, các nước châu Âu giờ đây không còn có thể trông cậy vào Mỹ trong việc bảo vệ các đồng minh NATO nữa, và không có một sự phối hợp nào trong việc “đưa ra các quyết định chiến lược” giữa các nước đồng minh.

Các đối tác của NATO đã tranh luận hôm thứ Năm về giá trị của liên minh sau khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng họ đang trải qua một tình trạng "chết não". Nhận xét của Tổng thống Macron khiến Đức, Canada và Mỹ phản ứng quyết liệt, trong khi nhận được lời khen ngợi từ nước Nga vốn không phải là thành viên NATO.

"Những gì chúng tôi hiện đang trải qua là cái chết não của NATO," Macron nói với tạp chí The economist trong một cuộc phỏng vấn được công bố hôm thứ Năm, trước hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng tới.

Nhưng Thủ tướng Đức Angela Merkel đã bảo vệ liên minh quân sự 70 tuổi này là "không thể thiếu" và nói rằng "các phán quyết càn quét" của Macron là "không cần thiết".

Phát biểu với các nhà báo trong cuộc gặp gỡ với bà Merkel, người đứng đầu NATO Jens Stoltenberg cảnh báo rằng một liên minh xuyên Đại Tây Dương suy yếu có thể "chia rẽ châu Âu".

Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thì nhấn mạnh tầm quan trọng của NATO và khẳng định đây là “liên minh quan trọng nhất trong lịch sử”, trong một chuyến thăm đến Leipzig miền đông nước Đức nhân kỷ niệm 30 năm sự kiện Bức tường Berlin sụp đổ - vốn được nhiều người coi là thành tựu đáng nhớ của NATO sau bốn thập kỷ bành trướng của Liên Xô.

Trong cuộc phỏng vấn, Macron đã phàn nàn về sự thiếu phối hợp giữa châu Âu và Mỹ và nhắc tới hành động đơn phương gần đây ở Syria của Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên chủ chốt của liên minh quân sự 70 tuổi. "Không hề có sự phối hợp nào trong việc ra quyết định chiến lược giữa Hoa Kỳ và các đồng minh NATO," ông nói.

"Đang có một hành động hung hăng không có sự phối hợp của một đồng minh NATO, Thổ Nhĩ Kỳ, trong một khu vực mà lợi ích của chúng ta đang bị đe dọa", Macron nói thêm.

Sau cuộc hội đàm với Stoltenberg tại Berlin, Merkel nói Macron "đã sử dụng những từ ngữ gay gắt, đó không phải là quan điểm của tôi về hợp tác trong NATO".

Bà Merkel nói thêm: "Tôi không nghĩ rằng những đánh giá sâu rộng như vậy là cần thiết, ngay cả khi chúng ta có vấn đề và cần phải kéo lại với nhau", trong khi nhấn mạnh rằng "quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương là không thể thiếu đối với chúng ta".

Trong khi đó Stoltenberg cho biết bất kỳ nỗ lực nào nhằm ngăn cách châu Âu khỏi Bắc Mỹ "có nguy cơ không chỉ làm suy yếu Liên minh, sự hỗ trợ xuyên Đại Tây Dương, mà còn chia rẽ châu Âu".

Trong một thất bại gần đây cho liên minh, một chiến dịch của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chống lại lực lượng người Kurd ở miền bắc Syria đã bị các thành viên như Pháp phản đối quyết liệt, nhưng đã có thể rút khỏi lực lượng Mỹ do Tổng thống Donald Trump ra lệnh.

Đối với Macron, "về mặt chiến lược và chính trị, chúng ta cần nhận ra rằng chúng ta đang có vấn đề".

"Chúng ta nên đánh giá lại thực tế về những gì NATO thể hiện trong cam kết của Hoa Kỳ", ông cảnh báo và nói thêm rằng: "Theo tôi, châu Âu có khả năng tự bảo vệ mình".

Stoltenberg cho biết ông hoan nghênh những nỗ lực tăng cường phòng thủ châu Âu, "nhưng sự thống nhất châu Âu không thể thay thế sự thống nhất xuyên Đại Tây Dương. Chúng ta cần phải sát cánh cùng nhau."

Tại Ottawa, Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói với các phóng viên rằng liên minh tiếp tục đóng "vai trò cực kỳ quan trọng không chỉ ở Bắc Đại Tây Dương mà trên thế giới".

Từ Moscow, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Maria Zakharova đã ca ngợi mô tả "chết não" của Macron là "những lời vàng ngọc... một định nghĩa chính xác về tình trạng hiện tại của NATO".

Tổng thống Pháp, được nhiều nhà phân tích coi là nhà lãnh đạo nổi bật nhất của châu Âu trong bối cảnh Brexit sẽ diễn ra vào năm 2021, đã tìm cách đứng vững trên sân khấu chính sách đối ngoại và thực hiện tầm nhìn cải cách châu Âu. Nhưng ông nói rằng Liên minh châu Âu đang ở "rìa của một ranh giới".

Trâm Anh (theo AFP)