Năm siêu bầu cử Đức: Khởi đầu 'không xuôi' của đảng cầm quyền CDU

Đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) của Thủ tướng Đức Angela Merkel bị đánh bại trong các cuộc bầu cử tại hai bang quan trọng. (Nguồn: Getty Images)

Ngày 14/3, cử tri tại 2 bang Rheinland-Pfalz và Baden-Württemberg của Đức đã tiến hành cuộc bỏ phiếu nhằm bầu ra nghị viện bang cho 5 năm tới. Ngay sau khi các điểm bỏ phiếu tại hai bang đóng lại, truyền thông Đức đã đưa ra dự báo về kết quả cuộc bầu cử nghị viện tại hai bang miền Tây Nam nước Đức. Ở cả hai cuộc bầu cử, tỷ lệ ủng hộ dành cho đảng cầm quyền Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) đều giảm mạnh so với cuộc bầu cử 5 năm trước.

Người vui kẻ buồn

Theo tờ die Welt, trong các cuộc bầu cử ở Baden-Württemberg và Rheinland-Pfalz, CDU đã trải qua một ngày đen tối khi nhận được kết quả tồi tệ nhất từ trước đến nay. Theo dự báo ban đầu, tại Baden-Württemberg, Thủ hiến đương nhiệm Winfried Kretschmann (đảng Xanh) sẽ giành chiến thắng trước đối thủ cạnh tranh Susanne Eisenmann (CDU). Tại Rheinland-Pfalz, Thủ hiến Malu Dreyer (đảng Dân chủ Xã hội- SPD) sẽ chiến thắng ứng cử viên Christian Baldauf (CDU).

Bình luận về kết quả bầu cử, tờ báo dẫn lời lãnh đạo đảng Xanh Robert Habeck rằng “đó là một khởi đầu tuyệt vời cho chúng tôi trong năm siêu bầu cử”. Đồng lãnh đạo đảng Xanh Annalena Baerbock coi kết quả bầu cử là dấu hiệu cho thấy đảng Xanh có thể giành được sự tin tưởng của cử tri ngay cả trong những thời điểm khó khăn.

Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Wolfgang Schäuble (CDU) đánh giá rằng kết quả tại hai bang không phải là tín hiệu cho cuộc bầu cử Hạ viện vào mùa Thu. Trên kênh ARD, ông Schäuble nói: "Đó là một sự lựa chọn về tính cách". Ông thừa nhận rằng kết quả bầu cử là tồi tệ nhưng điều đó có thể được dự báo trước.

Trong khi đó, Tổng thư ký đảng Dân chủ Xã hội (SPD) Lars Klingbeil bày tỏ sự phấn khích về kết quả mà SPD giành được tại Rheinland-Pfalz. Trên kênh ZDF, chính trị gia SPD nói rằng ông “thực sự vui mừng vì Malu Dreyer đã giành chiến thắng”, kết quả bầu cử cho thấy SPD “giành được sự tin tưởng của người dân” khi đảng này điều hành.

Trong khi đó, Chủ tịch Jörg Meuthen (đảng Sự lựa chọn vì nước Đức- AfD) cho rằng kết quả yếu kém của AfD chủ yếu là do xung đột giữa đảng của ông và việc bảo vệ hiến pháp. Lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (FDP) Christian Lindner muốn tiếp tục liên minh "đèn giao thông" (SPD-FDP-đảng Xanh) ở cả Rheinland-Pfalz và Baden-Württemberg. Ông mô tả kết quả của đảng mình trong cuộc bầu cử bang ở cả hai bang là một khởi đầu tốt cho năm bầu cử.

Lý giải nguyên nhân

Liên quan đến kết quả bầu cử của CDU, tờ die Welt dẫn quan điểm của các nhà nghiên cứu bầu cử cho rằng kết quả hạn chế này là do ảnh hưởng bởi vụ bê bối khẩu trang.

Đối với CDU, đây là thất bại đầu tiên kể từ khi lãnh đạo đảng mới Armin Laschet nhậm chức. Thất bại tại bang quê hương cũ Baden-Württemberg, nơi đảng Xanh đang cố gắng xây dựng hình ảnh của mình như một đảng của nhân dân mới, là đặc biệt đau đớn.

Vụ bê bối khẩu trang đã ảnh hưởng lớn đến kết quả của CDU và kết quả bầu cử tại hai bang cho thấy bước thụt lùi đầu tiên trong năm siêu bầu cử. Kết quả có thể tác động tới các cuộc bầu cử nghị viện tại bang Sachsen-Anhalt, Thüringen, Mecklenburg-Vorpommern và Berlin cũng như cuộc bầu cử Quốc hội liên bang vào ngày 26/9 tới.

Việc hai ứng cử viên hàng đầu của CDU khá nhạt nhòa, để thua những đương kim thủ hiến mạnh ở Baden-Württemberg và Rheinland-Pfalz không thể che giấu sự thật rằng CDU cần một người "xây cầu". Armin Laschet phải đưa ra câu trả lời cho những câu hỏi này về quá khứ và tương lai.

Theo tờ Süddeutsche Zeitung, kết quả bầu cử ngày 14/3 là một khởi đầu tồi tệ đối với liên minh CDU/CSU trong năm siêu bầu cử. Vào ngày 15/3, Chủ tịch CDU Laschet sẽ phải giải thích về hai thất bại tại buổi ra mắt với tư cách là người ghi nhận kết quả bầu cử tại trụ sở CDU. Điều khó khăn cũng xảy ra với Chủ tịch Markus Söder của Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CSU) khi đảng này cũng bị đánh bại.

Trong khi đó, Deutsche Welle (DW) bình luận rằng các kết quả ban đầu cho thấy CDU đã mất vị trí trong hai cuộc bầu cử cấp bang quan trọng ở Đức. Kết quả ban đầu cho thấy những vụ bê bối gần đây và việc xử lý sai đợt triển khai vaccine ngừa Covid-19 có khả năng gây thiệt hại cho CDU trong hai cuộc bầu cử cấp bang quan trọng.

Các cuộc bầu cử ở các bang Baden-Württemberg và Rheinland-Pfalz là cuộc thử nghiệm chính trị lớn đầu tiên trước cuộc tổng tuyển cử vào tháng 9. Sự suy giảm của CDU có thể sẽ gây ra một cơn địa chấn đối với nền chính trị Đức trong tương lai. Việc Thủ tướng Merkel rời cương vị lãnh đạo đảng đã để lại sự không chắc chắn ở cấp cao nhất của đảng, với người kế nhiệm đầu tiên của bà, Annegret Kramp-Karrenbauer, đã được thay thế bởi Armin Laschet.

DW dẫn lời Tổng biên tập chính trị Michaela Küfne đánh giá rằng kết quả tại Rheinland-Pfalz cho thấy sự "phân mảnh" gia tăng của chính trị Đức. CDU cũng phải hứng chịu sự tức giận của các cử tri Đức vì "hoạt động kém hiệu quả của chính quyền trung ương trong việc đảm bảo đủ vaccine".

Trong khi đó, Phóng viên chính trị của DW Saudelli nhận định rằng, đại dịch Covid-19 là "vấn đề nhức nhối" đối với các cử tri ở Baden-Württemberg. Đảng Xanh đã tận dụng được sự bất mãn đối với chính phủ liên bang về việc triển khai vaccine chậm chạp. Một cuộc thăm dò gần đây của Dimap ở cả Baden-Württemberg và Rheinland-Pfalz cho thấy chỉ khoảng 1/3 số người được hỏi vẫn hài lòng với cách xử lý đại dịch Covid-19, mặc dù ở cả hai bang, nhiều người đổ lỗi cho chính phủ liên bang hơn là đổ lỗi cho chính quyền bang của họ.

Thủ tướng Đức Angela Merkel và Chủ tịch CDU Armin Laschet. (Nguồn: Tagesschau)

Áp lực khởi đầu

DW cho rằng, cả hai cuộc bầu cử cấp bang ngày 14/3 có ý nghĩa quan trọng ở cấp quốc gia hơn là cấp khu vực, nó đóng vai trò như giai đoạn đầu tiên của "năm siêu bầu cử" 2021. Tất cả các bên đang hy vọng sẽ lấy lại động lực ở các bang trước cuộc bầu cử Hạ viện ngày 26/9 - một ngày có ý nghĩa chính trị to lớn vì nó sẽ đánh dấu kết thúc 16 năm bà Merkel giữ chức Thủ tướng, hoặc là sự khởi đầu của liên minh xác định người kế nhiệm Thủ tướng.

Một số nhà quan sát chính trị đánh giá, ngày bầu cử 14/3 có thể đánh dấu thời điểm mà liên minh CDU/CSU cuối cùng sẽ chọn ứng cử viên thủ tướng của mình: Một kết quả tồi tệ cho CDU và lãnh đạo đảng mới Armin Laschet có thể thấy lợi thế nghiêng về lãnh đạo CSU và Thủ hiến bang Bayer - ông Markus Söder.

Ngay sau khi truyền thông Đức đưa ra kết quả dự báo, tờ FAZ dẫn lời Tổng thư ký CDU Paul Ziemiak rằng ở cả hai bang, CDU đều có kết quả cực kỳ tệ hại, thua xa đảng Xanh ở Baden-Württemberg và SPD ở Rheinland-Pfalz.

Ông Ziemiak đưa ra tuyên bố 3 điểm cho sự thất bại của CDU ở cả hai bang.

Một là, vấn đề thành công của từng cá nhân của các thủ hiến được ưa thích là ông Kretschmann (đảng Xanh) và bà Dreyer (SPD).

Hai là, hành vi “thực sự không đúng đắn và không biết xấu hổ” của một số thành viên CDU trong Hạ viện trong vụ bê bối môi giới giao dịch khẩu trang đã ảnh hưởng đến kết quả của CDU.

Ba là, kết quả của CDU liên quan đến sự thiếu kiên nhẫn ngày càng tăng của người dân đối với việc quản lý cuộc khủng hoảng Covid-19.

Đáng chú ý, tối 14/3, Chủ tịch Hạ viện Wolfgang Schäuble cũng ngay lập tức lên tiếng về thất bại của CDU, ông nói rằng kết quả bầu cử tại hai bang không phải là tín hiệu cho cuộc bầu cử liên bang và kết quả là có thể dự báo được.

Ông Armin Laschet mới chỉ là chủ tịch CDU từ tháng 1/2021 và cho đến nay ông vẫn chưa thể sử dụng vị trí này để tạo ấn tượng về sự khởi động lại mạnh mẽ của CDU trong hơn hai năm trôi qua kể từ khi bà Merkel tuyên bố rút lui. Ông Laschet có quá ít thời gian để có thể gây tác động đến kết quả của một trong hai cuộc bầu cử.

Tờ Handelsblatt đăng bài bình luận với tựa đề "Khủng hoảng CDU sau cuộc bầu cử ở cấp bang: Armin Laschet chịu áp lực". Theo bài viết, sự tức giận về việc quản lý khủng hoảng dịch Covid-19 và vụ bê bối khẩu trang đang ảnh hưởng đến CDU. Những tổn thất ở Baden-Württemberg và Rheinland-Pfalz là một tín hiệu báo động cho ứng viên Armin Laschet. Đây là những kết quả tồi tệ nhất trong lịch sử đối với CDU ở hai bang.

Kết quả ở Stuttgart và Mainz là thất bại đầu tiên của ông Armin Laschet với tư cách là nhà lãnh đạo CDU. Thất bại này có thể dẫn tới các hậu quả tiếp theo, trong đó có việc ứng cử của ông Laschet cho chức thủ tướng. Với tình hình hiện nay, nếu Chủ tịch CSU Söder có tham vọng nghiêm túc đối với vị trí thủ tướng, ông phải tấn công ngay bây giờ.

Trước cuộc bầu cử cấp bang, ông Arminh Laschet nói rằng các cuộc bầu cử nghị viện bang sẽ không ảnh hưởng đến chính trị liên bang. “Hãy luôn bình tĩnh”- đó là thông điệp của ông Laschet. Nhưng trên thực tế, đảng của ông Laschet đang gặp phải nhiều vấn đề cần giải quyết.

Tờ Spiegel bình luận, sau thất bại ở Mainz và Stuttgart, Liên minh CDU/CSU đã trắng tay. Lãnh đạo đảng CDU Armin Laschet hiện có hai lựa chọn và cả hai đều tệ. Phương án thứ nhất, ông Laschet có thể đưa ra ý tưởng cải cách là dần dần trình bày một chương trình, một ý tưởng về cách liên minh dự định điều hành trong tương lai. Phương án thứ hai, ông sẽ ứng cử chức thủ tướng. Ông Laschet thực sự phải giải quyết vấn đề này càng sớm càng tốt trong bối cảnh cuộc đọ sức giữa ông và ông Söder vẫn chưa ngã ngũ.

Theo giới phân tích, kết quả bầu cử ở hai bang Rheinland-Pfalz và Baden-Württemberg sẽ khiến Chủ tịch CDU Armin Laschet rơi vào thế khó trong nỗ lực trở thành ứng cử viên thủ tướng của liên đảng CDU/CSU trong cuộc bầu cử Quốc hội tới. Chủ tịch CDU Laschet và Chủ tịch CSU Söder nhất trí sẽ thảo luận và thống nhất về người ra ứng cử chức thủ tướng của liên đảng bảo thủ, thay thế cho Thủ tướng Angela Merkel sau 16 năm nắm quyền.

(tổng hợp)