Năm 2019, Viện kiểm sát các cấp giải quyết 34 yêu cầu bồi thường oan sai
Năm 2019, Viện kiểm sát các cấp giải quyết 34 yêu cầu bồi thường, trong đó, có trách nhiệm trực tiếp giải quyết 19 yêu cầu; tham gia giải quyết 15 yêu cầu do người yêu cầu khởi kiện ra Tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 37, ngày 12-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Công an Tô Lâm trình bày báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm phát luật năm 2019; Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí và Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình báo cáo về kết quả công tác.
Đáng quan tâm, trong năm 2019, các Tòa án đã thụ lý 7 yêu cầu bồi thường oan sai thuộc trách nhiệm của Tòa án, đã giải quyết dứt điểm được 3 trường hợp, các trường hợp còn lại đang được tiếp tục giải quyết theo quy định.
Bên cạnh đó, các Tòa án cũng thụ lý 18 vụ án dân sự mà người bị oan, sai khởi kiện các cơ quan Nhà nước yêu cầu bồi thường; đã giải quyết được 11 vụ và tuyên các cơ quan có trách nhiệm bồi thường tổng số tiền hơn 3 tỷ đồng.
Theo báo cáo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí, trong năm 2019, các trường hợp oan sai giảm, việc bỏ lọt tội phạm từng bước được hạn chế.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, trong năm 2019, các trường hợp oan sai giảm (ảnh: Quốc hội)
Cụ thể, số người bị bắt, tạm giữ hình sự sau phải xử lý hành chính, trả tự do giảm 0,6%; số vụ án có sai sót, vi phạm phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung giảm 0,6%; tỷ lệ truy tố đúng thời hạn vượt 9,9%, tỷ lệ truy tố đúng tội danh vượt 4,9% so với yêu cầu của Quốc hội; số bị cáo Tòa án tuyên không phạm tội giảm 50% so với năm 2018; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm vượt vượt 8,6% so với chỉ tiêu của Quốc hội.
Năm 2019, Viện kiểm sát các cấp giải quyết 34 yêu cầu bồi thường, trong đó, có trách nhiệm trực tiếp giải quyết 19 yêu cầu; tham gia giải quyết 15 yêu cầu do người yêu cầu khởi kiện ra Tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Viện kiểm sát đã thương lượng thành và ra quyết định giải quyết đối với 6/19 yêu cầu bồi thường, trong đó đã chi trả cho 2 trường hợp với tổng số tiền là 286.303.051 đồng (trường hợp ông Nguyễn Huy Hòa ở Bình Thuận và ông Bùi Xuân Quang ở Đồng Nai.).
Đồng thời, đang chờ Bộ Tài chính cấp kinh phí chi trả 4 trường hợp (trường hợp các ông Trần Hoàng Minh, Hồ Thanh Đồng, Hồ Thanh Trạng và bà Tiết Lệ Trân ở TP Hồ Chí Minh); đang đẩy nhanh giải quyết 13 trường hợp, trong đó, đang thương lượng 01 trường hợp, đang xác minh 12 trường hợp.
Đối với 15 yêu cầu do đương sự khởi kiện, Viện kiểm sát có trách nhiệm tham gia giải quyết thì Tòa án đã giải quyết 10 yêu cầu, chi trả số tiền 5.063.884.390 đồng và đang giải quyết 5 yêu cầu.
Đối với 7 trường hợp yêu cầu bồi thường theo kiến nghị năm 2018 của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Viện kiểm sát đã giải quyết xong 6 đơn; trong quá trình giải quyết, đã phải vận dụng Nghị quyết số 388/2003/NQ-UBTVQH11 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để giải quyết nhiều trường hợp khiếu kiện nhiều năm; còn lại 01 đơn Tòa án đang giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Nhìn chung, công tác giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự đã được Viện kiểm sát các cấp quan tâm thực hiện và có chuyển biến.
Tuy nhiên, công tác này đang gặp một số khó khăn, như có có những đơn yêu cầu bồi thường về các vụ án xảy ra trước năm 2003, khi có Nghị quyết số 388/2003/NQ-UBTVQH11 ngày 17/3/2003 về bồi thường thiệt hại cho người bị oan do người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự gây ra và Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước, nên Viện kiểm sát gặp khó khăn trong việc xác định thời hiệu và căn cứ.
Bên cạnh đó, đương sự luôn yêu cầu bồi thường số tiền cao hơn rất nhiều so với quy định của pháp luật nên việc thương lượng giữa Viện kiểm sát và đương sự khó thống nhất mức bồi thường, và nhiều vụ việc có tranh chấp về thẩm quyền giải quyết giữa các cơ quan tiến hành tố tụng nên việc giải quyết kéo dài./.
