Myanmar tậu máy bay chiến đấu FC-1 (JF-17) của trung Quốc bất chấp chất lượng thế nào

Theo tin từ blog bmpd của Nga ngày 7/11, căn cứ các nguồn tin điện tử về Triển lãm hàng không Trung Quốc 2016, Miến Điện đã chính thức ký hợp đồng mua chiến đấu cơ của Trung Quốc và Pakistan hợp tác nghiên cứu chế tạo FC-1 (JF-17) để trang bị cho không quân nước này. Trước đó, ngày 01/11/2016, trang tin điện tử chính thống của nhà nước Trung Quốc Sino.com cũng đã tường thuật cuộc gặp để đàm phán về việc mua bán máy bay giữa các sĩ quan cao cấp của Không quân Myanmar và Trung Quốc. Theo Sino.com, khi đó các lãnh đạo quân sự Mianma đã “tự tin” khẳng định không quân Miamar sẽ mua máy bay chiến đấu FC-1 (JF-17) do Trung Quốc sản xuất.

Máy bay chiến đấu hạng nhẹ JF-17 Thunder (Kiêu Long) tại Triển lãm hàng không Chu Hải, Trung Quốc. Ảnh: Thời báo Hoàn Cầu.

Về số lượng máy bay được mua bán trong thương vụ này, các quan chức Myama đã từ chối bình luận. Tuy nhiên, theo nguồn tin quân sự của Ixrael tuần qua tiết lộ, số lượng máy bay mà Miến Điện mua theo hợp đồng này là 16 chiếc, giá bán mỗi chiếc là 35 triệu USD.

Theo các nhà phân tích quân sự, việc Miamar quyết định mua sắm máy bay của Trung Quốc, một phần vì nước này thời gian qua luôn nhận được các nguồn tài trợ và đầu tư lớn từ chính quyền Trung Quốc nên bị lệ thuộc về chính trị, nhưng một lý do khác cũng không kém phần quan trọng là việc đào tạo phi công cho các máy bay mới mua sẽ được thực hiện trên máy bay huấn luyện phản lực Nanghang K-8 của Trung Quốc và do phía Trung Quốc đảm nhận. Mặt khác, do không quân Miến Điện đã có kinh nghiệm sử dụng máy bay Trung Quốc, nên chi phí đào tạo nhân viên và bảo đảm kỹ thuật cho máy bay FC-1 cũng phần nào giảm nhẹ chi phí cho lực lượng phòng không Miến điện.

Khi được hỏi về các loại máy bay mới khác của Trung Quốc như J-10 và J-20, các phi công Myanmar cho biết họ đã "rất yêu" những máy bay đó, nhưng “đất nước Miến Điện không có nhu cầu những loại máy bay ấy”.

Máy bay trinh sát điện tử Aerial Survey Star do Trung Quốc chế tạo dựa theo mẫu Diamond DA42 MPP. Ảnh: eastpendulum.com

Ngoài FC-1 đã chính thức được ký kết hợp đồng chuyển giao, trong các chuyến thăm Trung Quốc, các lãnh đạo quân sự Mianmar cũng còn quan tâm tới máy bay trinh sát hai chỗ ngồi Aerial Survey Star do hiệp hội hàng không nhà nước Trung Quốc (CETC) phát triển và khẳng định dự định mua thêm loại máy bay này. Aerial Survey Star là máy bay được Trung quốc làm “nhái” trên cơ sở máy bay hạng nhẹ nổi tiếng của Áo là Diamond DA42 MPP. Trên máy bay có bố trí các camera có độ phân giải cao do CETC nghiên cứu chế tạo, cho phép tự động chụp ảnh, sau đó lập bản đồ địa hình 3D.

Myanmar đã không ít lần được nêu tên như là khách hàng đầu tiên của máy bay chiến đấu FC-1 (JF-17). Theo truyền thông Pakistan đưa tin, hồi mùa xuân năm 2015, hai bên đã “suýt” ký một hợp đồng cung cấp 6 máy bay JF-17 với tổng giá 129 triệu euro cho Myanmar. Theo đó, máy bay sẽ được lắp ráp tại nhà máy PAC thuộc tỉnh Kamra, Pakistan.

Cho đến nay, không quân Myanmar có tổng số khoảng 200 máy bay và trực thăng chiến đấu các loại, chủ yếu do Nga và Trung Quốc sản xuất, nhưng cũng có cả của Mỹ, Pháp, Ba Lan... Các máy bay chiến đấu của không quân Myanmar hiện đã khá lỗi thời. Cụ thể như J-7M (là phiên bản “nhái” tiêm kích đánh chặn MiG-21 do Tập đoàn Hàng không Thành Đô (Chengdu) sản xuất với radar và hệ thống điện tử hàng không của phương Tây, 21 máy bay cường kích Q-5 (là hàng “nhái” máy bay tiêm kích đánh chặn MiG-19 Farmer của Liên Xô trước đây, mạnh nhất là 30 máy bay tiêm kích MiG-29. Máy bay chiến đấu FC-1 hiện đang rất khó bán, nguyên nhân là do Trung Quốc vẫn chưa đủ trình độ chế tạo động cơ máy bay tiên tiến thích ứng với các máy bay thế hệ mới.

Tại triển lãm Air Show 2016 vừa diễn ra tại Trung quốc, vũ khí Trung Quốc tuy rẻ nhưng vẫn ế ẩm vì bị nghi ngại về chất lượng. Có hơn 900 loại vũ khí mà Trung Quốc đem ra trưng bày nhưng số lượng hợp đồng mua bán của nước này vẫn kém xa so với Nga và Mỹ.

“Chất lượng chính là rào cản lớn nhất trong việc đưa vũ khí Trung Quốc tiếp cận thị trường thế giới”, Andrei Chang, người sáng lập Tạp chí quốc phòng Kanwa nói với SCMP.

Năm ngoái, Cameroon đã mua 4 trực thăng tấn công Z-9 của Trung Quốc sau khi Bắc Kinh cung cấp một khoản vay trị giá 100 triệu USD cho nước này. Tuy nhiên, một chiếc đã rơi ngay sau khi được bàn giao. Phía Cameroon hiện đang đàm phán với Trung Quốc về vụ việc và hủy hết các kế hoạch mua vũ khí Trung Quốc do lo ngại về chất lượng.

Indonesia đã mua và phóng thử 2 tên lửa chống hạm C-705 do Trung Quốc sản xuất từ tàu tên lửa cao tốc KCR-40 nhưng không đánh trúng mục tiêu. Biện minh cho điều này, phía Trung quốc nói “không phải mọi tên lửa đều có thể đánh trúng mục tiêu. Các nhà sản xuất thường công bố xác suất tiêu diệt mục tiêu 90-95%, có nghĩa là sẽ có tên lửa bắn trượt”. Li Jie - chuyên gia quân sự ở Bắc Kinh lại trắng trợn hơn khi đổ lỗi cho yếu tố thời tiết trong vụ tên lửa C-705 của Indonesia bắn trượt. “Vũ khí được chế tạo từ kim loại và các thiết bị nhạy cảm khác, do đó thời tiết ở địa phương như nhiệt độ, độ ẩm, độ mặn có thể ảnh hưởng đến chất lượng”, ông Li nói.

Các nhà phân tích quân sự cho rằng, không chỉ chất lượng không bảo đảm, công tác hậu mãi của các nhà thầu Trung Quốc cũng rất tồi. “Từ bán hàng quân sự đến các dịch vụ khác, công tác bảo trì, đào tạo là rất quan trọng và Trung Quốc vẫn còn một chặng đường dài để phấn đấu. Bắc Kinh cần phải thi đua trong dài hạn để cải thiện vấn đề này nếu muốn xây dựng thương hiệu vũ khí tầm quốc tế”, ông Zhou Chenming chuyên gia của Tổng công ty Công nghệ và Khoa học không gian vũ trụ Trung Quốc nói.

“Nhiều nước quyết định mua vũ khí Nga, Mỹ chỉ vì sự đảm bảo về an ninh, tương tự như một liên minh. Trung Quốc cho đến nay không có khả năng thực hiện điều đó cho các khách hàng châu Á, hay châu Phi.

Ngoài ra, sự tin tưởng chính trị cũng là một trong những yếu tố để quyết định mua vũ khí từ nước nào. Các nhà nhập khẩu vũ khí lớn trên thế giới thiếu sự tin tưởng cần thiết đối với chính trị Trung Quốc, do vậy Bắc Kinh luôn đứng sau cùng trong thứ tự ưu tiên”, ông Zhou nói thêm.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (IISS), 2/3 các nước châu Phi đang sử dụng vũ khí do Trung Quốc sản xuất. Từ năm 2005 đến nay, Lục địa đen đang là thị trường quan trọng, trở thành cứu cánh cho vũ khí Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm, dù chiếm đa số thị phần ở châu Phi nhưng Trung Quốc chỉ chiếm 5,9% tổng thị phần xuất khẩu vũ khí toàn cầu giai đoạn 2011-2015. Khách hàng chủ yếu của vũ khí Trung Quốc là Pakistan (35%), Bangladesh (20%) và Myanmar (16%).

Lê Thành