Mỹ xuất chiêu độc, thương vụ S-400 Nga-Thổ có bị hủy?

Cuộc điện đàm khẳng định tình hữu nghị

Hôm 22/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayip Erdogan đã điện đàm thảo luận về sự phát triển của tình hình trong khu vực, đặc biệt là về tình hình Syria; đồng thời hai vị nguyên thủ cũng bàn về một số vấn đề trong quan hệ giữa hai nước.

"Tổng thống Donald Trump đã nói chuyện điện thoại với Tổng thống Recep Tayyip Erdogan để khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ bền vững giữa Hoa Kỳ và Thổ Nhĩ Kỳ trong khía cạnh hai quốc gia đồng minh trong NATO và đối tác chiến lược; cũng như trao đổi quan điểm về sự phát triển của tình hình khu vực" - thông báo của cơ quan báo chí Nhà Trắng cho biết.

Thời gian gần đây, mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hoa Kỳ trở nên xấu đi do những bất đồng về một số vấn đề, bao gồm tình hình ở Syria và việc Thổ Nhĩ Kỳ giam giữ nhân viên Đại sứ quán Mỹ. Những mâu thuẫn này còn xuất phát từ cuộc đảo chính bất thành của một số tướng lĩnh Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7/2016, nhằm lật đổ chính quyền của ông Erdogan.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã từng thừa nhận rằng Mỹ "có những bất đồng với lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ", nhưng vẫn tin rằng Washington có "liên minh tương đối bền vững" với Ankara và hy vọng rằng, quan hệ giữa hai nước sẽ quay lại những “tháng ngày nồng ấm” trước đây.

Trước đó, ông Donald Trump cũng đã từng nhắn nhủ ông Erdogan nên kiềm chế trong chiến dịch quân sự “Nhành Ô liu” (Operation Olive Branch) nhằm vào Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd Syria (YPG) ở Khu tự trị người Kurd Afrin, thuộc tỉnh Aleppo của Syria.

Hợp đồng S-400 giữa Nga và Thổ đang diễn biến thuận lợi

Cuộc điện đàm giữa hai vị nguyên thủ diễn ra trong bối cảnh mới đây Mỹ đã có động thái đầy thiện chí đối với Thổ Nhĩ Kỳ, nhằm mục đích khiến chính quyền Erdogan hủy bỏ hợp đồng mua hệ thống phòng không S-400 Nga và nhận các hệ thống Patriot 3 của Mỹ.

Mỹ muốn Thổ nhận Patriot, hủy hợp đồng mua S-400

Theo tờ báo Sabah ủng hộ chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ, vào ngày 31 tháng 3 tới đây, Tina Kaidanov - Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách chính trị, quân sự - sẽ đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ và sẽ có cuộc thảo luận với giới chức lãnh đạo nước này về mối quan hệ với Nga và NATO.

Tờ báo này nhấn mạnh, một trong những chương trình nghị sự quan trọng nhất trong chuyến thăm Ankara của bà Tina Kaidanov là thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ hủy bỏ hợp đồng mua sắm hệ thống phòng không tầm xa S-400 Triump của Nga - vấn đề đau đầu nhất với Mỹ-NAATO hiện nay.

Theo đó, bà Kaidanov dự định sẽ đưa ra đề xuất cung cấp hệ thống phòng không Patriot của Mỹ cho Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. Mỹ sẽ cung cấp cho nước này phiên bản hiện đại nhất là Patriot 3 (Patriot Advanced Capability 3 - PAC-3), một sản phẩm tiên tiến của Hãng Raytheon, hiện đang được trang bị cho hơn 10 nước đồng minh trong và ngoài khối NATO.

Nguồn tin trong giới ngoại giao cấp cao của Mỹ trong cuộc phỏng vấn với báo Sabah cho biết, đề xuất này của Washington được xem như một phương án thay thế hệ thống S-400 Triumph, mà trước đó Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã đạt được thỏa thuận mua bán hệ thống này.

Theo nguồn tin, Washington rất hy vọng vào chuyến thăm sắp tới của bà Kaidanov, hy vọng là với tài thương thuyết của bà này, Mỹ sẽ đạt được mục đích là ngăn chặn việc Thổ Nhĩ Kỳ trở thành đồng minh NATO đầu tiên của Mỹ sở hữu hệ thống phòng không S-400 Triump của Nga, cũng chính là nỗi kinh hoàng của các chiến đấu cơ NATO.

Người đại diện của Mỹ nhấn mạnh rằng, chính quyền của Tổng thống Donald Trump sẽ biến việc buôn bán vũ khí thành công cụ của chính sách đối ngoại, do đó, trong tương lai gần Hoa Kỳ sẽ tiến hành “đơn giản hóa” quá trình xét duyệt của Quốc hội về các đề xuất cung cấp vũ khí.

Mỹ dùng bài cũ “Cây gậy và của Cà rốt” khiến Thổ bỏ S-400 Nga?

Cũng trong ngày 23/3, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, nước này đang thảo luận với Mỹ về việc mua hệ thống tên lửa phòng không tiên tiến Patriot 3.

Tờ Akşam của Thổ Nhĩ Kỳ ngày 23/3 đã trích dẫn tuyên bố của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, ông Hami Aksoy cho biết, giới chức lãnh đạo Quân đội nước này đang tiến hành đàm phán với Hoa Kỳ về việc mua các hệ thống tên lửa phòng không Patriot 3.

Theo nguồn tin riêng của tờ Akşam, vào đầu tuần tới, ông Hami Aksoy có thể sẽ sang thăm Hoa Kỳ để bàn về vấn đề này.

Hôm 22/3, một nhóm thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ đã kêu gọi Bộ Ngoại giao làm rõ, liệu có nên áp đặt các biện pháp chế tài trừng phạt đối với Thổ Nhĩ Kỳ, vì nước này mua hệ thống phòng không S-400 Triump hay không.

Khi Mỹ dùng chiến lược ‘Cây gậy và của Cà rốt’, Thổ Nhĩ Kỳ bỏ S-400 Nga, mua PAC-3 Mỹ

Luật của Hoa Kỳ "Về chống các kẻ thù Hoa Kỳ thông qua các hình phạt" (CAATSA) cho phép áp dụng các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các nước ký kết hợp đồng "quan trọng" với tổ hợp công nghiệp quốc phòng Nga.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tuyên bố rằng họ đang đàm phán với tất cả khách nước ngoài mua vũ khí Nga, để họ từ chối mua hoặc hủy các hợp đồng đã ký kết để tránh bị Hoa Kỳ áp lệnh lệnh trừng phạt.

Viễn cảnh bị Mỹ-NATO tẩy chay, cùng với cuộc điện đàm của hai Tổng thống Donald Trump và Recep Tayip Erdogan về “sự bền vững” trong quan hệ giữa hai nước, sau đó là đề nghị cung cấp PAC-3 để thay cho S-400 Triump, đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ có thể đổi ý chuyển sang mua PAC-3.

Tuy nhiên, cũng có vài ý kiến cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ đang đu dây giữa Nga với Mỹ, mang hai hệ thống S-400 và PAC-3 ra tung hứng, nhằm đạt được lợi ích lớn nhất cho mình.

Huy Bình