Mỹ tự nhận định: Liên minh ủng hộ Syria đang tan rã

Đối thủ tự tan rã

Tờ Foreign Affairs của Mỹ cho rằng cơ hội đang đến với nước Mỹ khi liên minh ủng hộ Syria đang tan rã. Rạn nứt đang thể hiện rõ giữa một bên là Iran và bên còn lại là chính quyền của Tổng thống Assad, nhóm Hezbollah và Nga.

Theo báo Mỹ, Iran tiếp tục tìm cách củng cố thành quả ở Syria để gây áp lực quân sự đối với Israel trong khi đó phần còn lại của liên minh e ngại rằng một cuộc xung đột lớn với Israel có thể hủy hoại những thành quả mà họ đã chiến đấu để có được ở vùng Levant (khái niệm chỉ một khu vực rộng lớn ở phía Đông Địa Trung Hải) trong một thập kỉ qua.

Foreign Affairs thừa nhận vị thế hiện nay của Tổng thống Assad đang mạnh hơn lúc nào hết kể từ năm 2012, thời điểm quân nổi dậy Syria bắt đầu giành ưu thế.

Tổng thống Syria Bashar al-Assad (trái) tười cười trong cuộc gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Sochi ngày 17/5

Trong hai năm qua, quân chính phủ và lực lượng đồng minh đã giành lại được nhiều vùng lãnh thổ quan trọng, đặc biệt là các khu vực chiến lược ở nội đô và ngoại thành Damascus, và tại Homs, cứ điểm cuối cùng của quân nổi dậy.

Nga là nhân tố quan trọng giúp Tổng thống Assad duy trì quyền lực, nhưng đồng minh quan trọng nhất của Syria lại là Iran – nước sử dụng sự can dự ở Syria để tạo nền tảng hiện diện quân sự thường trực.

Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRCG) được cho là chỉ phối không chỉ lĩnh vực quân sự mà cả nền kinh tế của Syria bằng việc giành được các hợp đồng tái thiết và mở rộng các ngành khai mỏ, viễn thông.

Giới chuyên gia Mỹ cáo buộc Iran giờ đây tìm cách sử dụng lực lượng ở Syria để áp đặt sức ép chiến lược đối với Israel. Iran đang hợp tác với Hezbollah xây dựng các cơ sở sản xuất tên lửa, rocket bên trong lãnh thổ Lebanon và ở khu vực biên giới Lebanon-Syria, tiếp tục chuyển giao nhiều vũ khí tinh vi cho Hezbollah – số vũ khí có thể sẽ được sử dụng để chống lại Israel.

Iran còn bị cáo buộc tiến hành nhiều hoạt động triển khai lực lượng có tính “khiêu khích” gần biên giới Irsrael và phóng rocket vào Cao nguyên Golan, châm ngòi đòn đáp trả mạnh mẽ từ Israel.

Iran được cho là đã cử đặc nhiệm, cố vấn quân sự và thiết lập các căn cứ tại Syria

Nhưng động lực đối đầu với Israel cũng chính là mâu thuẫn giữa Iran và chính phủ Syria cùng những đồng minh, trong đó có việc tìm kiếm nguồn vốn cho tái thiết.

Foreign Affairs cho rằng không thể trông chờ dòng tiền tái thiết từ phương Tây, nhưng Tổng thống Assad đang hy vọng Brazil, Ấn Độ, Trung Quốc và một số nước châu Âu như Italy có thể sẽ tìm kiếm các cơ hội đầu tư ở Syria khi quốc gia này được tái thiết.

Tổng thống Assad không muốn có chiến tranh với Israel, một cường quốc quân sự có khả năng gây ra những thiệt hại nghiêm trọng đối với Syria, hủy hoại động lực về củng cố quyền lực và bình thường hóa của chính phủ Syria.

Một cuộc xung đột giữa Iran và Israel thay thế cuộc nội chiến hiện nay cũng sẽ khiến không có nhà đầu tư nào đổ vốn vào Syria.

Cơ hội đã đến với Mỹ?

Tờ báo Mỹ tự tin cho rằng Nga cũng mong muốn tránh một cuộc xung đột từ Syria với Israel. Riêng với Tổng thống Nga, Putin mong muốn chấm dứt cuộc nội chiến Syria theo cách đem lại uy tín và thanh danh quốc tế cho ông.

Moscow muốn củng cố căn cứ hải quân ở Tartus và căn cứ không quân Khmeimim duy nhất tại Trung Đông vốn đang được mở rộng để hỗ trợ các chiến dịch quân sự trong tương lai ở khắp khu vực.

Máy bay chiến đấu Su-34 của Nga ở Syria

Nga mong đợi giành được những hợp đồng tái thiết, nhất là những hợp đồng liên quan đến nguồn lợi khí đốt tự nhiên ngoài khơi Syria và khu vực sa mạc giàu năng lượng ở miền Trung và Đông Syria. Một sự can dự lớn của Israel sẽ đẩy tất cả những tính toán này vào vòng nguy hiểm.

Hezbollah cũng e ngại xung đột với Israel. Vị thế của Hezbollah ở Lebanon đang mạnh hơn bao giờ hết sau khi nhóm này củng cố được quyền lực chính trị sau cuộc bầu cử vào tháng 5/2018.

Lực lượng này cũng đã dẹp tan mối đe dọa về các tổ chức cực đoan dòng Sunni như al-Qaeda hay Nhà nước Hồi giáo (IS) - hai thế lực từng tìm cách xây dựng Lebanon làm căn cứ bàn đạp cho cuộc chiến ở Syria.

Một sự kiện có thể đe dọa những thành quả này của Hezbollah chính là cuộc chiến với Israel – nó có thể xóa tan mọi công sức mà cánh chính trị này đã xây dựng kể từ sau cuộc chiến với Israel tháng 7/2006.