Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản... giày dép Việt đi đâu cũng khó

Từ nay đến cuối năm, dự báo đầu ra của ngành da giày sẽ tiếp tục gặp khó. Ảnh: Nguyễn Huế.

Theo thông tin mới nhất từ Bộ Công Thương, ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tháng 8/2020 tăng 2,9% so với tháng trước, nhưng giảm 3,6% so với cùng kỳ năm 2019. Tính chung 8 tháng năm 2020, mức độ sụt giảm là 4,3% so với cùng kỳ năm 2019.

Tương tự dệt may, ngành sản xuất, xuất khẩu giày dép là ngành chịu tác động tiêu cực do tác động của dịch bệnh Covid-19. Kim ngạch xuất khẩu giày dép các loại 8 tháng đầu năm nay ước đạt 10,9 tỷ USD, giảm 8,6% so với cùng kỳ năm 2019.

Về mặt thị trường, tính chung 7 tháng đầu năm, Mỹ dẫn đầu về tiêu thụ giày dép Việt Nam với kim ngạch 3,43 tỷ USD, chiếm tỷ trọng trên 36% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước và giảm gần 9% so với cùng kỳ 2019.

Đứng thứ hai là Trung Quốc chiếm 12%, đạt 1,14 tỷ USD, giảm hơn 19% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường theo sau gồm Bỉ, Nhật Bản, Đức, kim ngạch xuất khẩu cũng giảm lần lượt 17%, 2% và trên 10% so với cùng kỳ năm trước.

"Hầu hết xuất khẩu giày dép ra thị trường nước ngoài đều bị sụt giảm. Đan Mạch là thị trường giảm mạnh nhất với gần 64%, đạt 6,2 triệu USD", đại diện Bộ Công Thương cho hay.

Từ nay đến cuối năm, dự báo đầu ra của ngành da giày sẽ tiếp tục gặp khó, bởi phụ thuộc nhiều vào khả năng khống chế dịch của Mỹ và châu Âu. Động lực lớn nhất cho tăng trưởng của ngành chính là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/8 vừa qua.

Thực tế số liệu cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu EUR.1 kể từ khi EVFTA có hiệu lực cho thấy, mức độ quan tâm của doanh nghiệp cũng như tầm quan trọng của thị trường này đối với xuất khẩu của Việt Nam.

Cụ thể, trong vòng 1 tháng kể từ ngày 1/8 đến hết 31/8, các tổ chức được ủy quyền đã cấp trên 7.200 bộ C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch 277 triệu USD đi 28 nước EU. Các mặt hàng đã được cấp C/O mẫu EUR.1 chủ yếu là giày dép, thủy sản, nhựa và các sản phẩm nhựa, cà phê, hàng dệt may, túi xách, va li, rau quả, sản phẩm mây, tre, đan,...

Bộ Công Thương nêu rõ, để có thể tận dụng cơ hội từ Hiệp định EVFTA nhằm gia tăng xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp trong ngành da giày đã lên phương án như tái cơ cấu bộ máy, sẵn sàng hạ tầng nhà xưởng, nguyên liệu nhằm đáp ứng theo các cam kết của Hiệp định, đồng thời tăng cường đầu tư máy móc để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng Thư ký Hiệp hội Da-Giày-Túi xách Việt Nam đánh giá, EU là thị trường truyền thống của ngành da giày Việt Nam, chiếm tới gần 30% kim ngạch xuất khẩu, khoảng gần 6 tỷ USD mỗi năm.

"Chúng tôi kỳ vọng việc Hiệp định EVFTA có hiệu lực sẽ thúc đẩy hơn nữa xuất khẩu giày vào thị trường này, giúp bù đắp lại những thiệt hại của xuất khẩu trong những tháng đầu năm”, bà Xuân nói.

Dù vậy, bà Phan Thị Thanh Xuân cũng bày tỏ nhiều âu lo khi nhìn nhận, EU là thị trường đòi hỏi rất cao với các điều kiện gia nhập thị trường không hề dễ dàng như yêu cầu về kỹ thuật, hàng hóa chất lượng cao cũng như các yêu cầu đảm bảo về lao động, môi trường...

Đó là các yếu tố mà các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ phải cải thiện rất nhiều mới có thể gia nhập vào thị trường.

Đối với lĩnh vực da giày, doanh nghiệp nắm bắt thông tin về EVFTA còn rất hạn chế. Nguyên nhân là bởi mô hình phương thức sản xuất gia công, xuất khẩu. Việt Nam bị phụ thuộc khá nhiều vào khách hàng quốc tế. Vấn đề về thị trường hầu như do khách hàng chủ động, doanh nghiệp chỉ sản xuất, kinh doanh.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp chưa có tính năng động trong tiếp cận thị trường. Ngoài ra, nội lực về nguồn nhân lực, hệ thống cơ sở hạ tầng, các doanh nghiệp cũng chưa đáp ứng được vì sự phát triển nhỏ lẻ, manh mún.

"Chúng tôi rất mong muốn doanh nghiệp phải có sự chuyển biến tích cực mới có thể tiếp cận được "cuộc chơi". Cùng với đó, thể chế, chính sách cũng cần có sự cải thiện. Điều này đòi hỏi có sự đồng bộ từ doanh nghiệp, phía Nhà nước mới có thể thực thi, tận dụng được cơ hội thị trường trong thời gian tới”, bà Thanh Xuân nhấn mạnh.

Thanh Nguyễn