Mỹ tính 'động thủ' hiệp ước vũ khí cuối cùng với Nga?

Hiệp ước này sẽ hết hạn vào năm 2021 và lâu nay chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn chưa quyết định liệu có nên gia hạn hay không, trong khi Nga đã nhiều lần nhấn mạnh rằng họ đã sẵn sàng đối thoại.

Thỏa thuận này giới hạn số lượng tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm, máy bay ném bom vũ trang hạt nhân và đầu đạn hạt nhân mà hai bên được triển khai.

Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ John Bolton xác nhận hôm thứ Tư rằng Washington sẽ rút khỏi hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) – được kí với Nga năm 1987 - vào ngày 2/8. Ông cũng tuyên bố rằng thỏa thuận kiểm soát vũ khí Nga-Mỹ duy nhất còn lại, New START, đã có sai sót và do đó khó có thể được gia hạn.

Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ John Bolton đưa ra tín hiệu mới về New START. Nguồn: AP

"Thứ Sáu này sẽ đánh dấu sự kết thúc chính thức của hiệp ước INF khi Mỹ rút lui", ông Bolton nói trong một bài phát biểu.

Ông Bolton cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước, tuyên bố rằng Moscow đang tiếp tục phát triển các hệ thống phóng tên lửa đạn đạo và siêu thanh tiên tiến, đồng thời hiện đại hóa hàng tồn kho của mình. Quan chức này cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang phát triển vũ khí tầm trung còn Hoa Kỳ thì bị INF "trói tay".

Ông nói thêm, Washington đã quyết tâm đàm phán cả với Moscow và Bắc Kinh để đạt được sự kiểm soát vũ khí hiệu quả.

Một thỏa thuận hạt nhân khác mà ông Bolton chạm đến trong bài phát biểu của mình là New START, mà theo ông là không có khả năng được gia hạn, mặc dù chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra.

"Thỏa thuận hạt nhân New START, được phê chuẩn vào năm 2010, đã sai sót ngay từ đầu. Nó không bao gồm vũ khí hạt nhân chiến thuật tầm ngắn hay các hệ thống phóng mới của Nga. Nó sẽ hết hạn vào tháng 2 năm 2021 và trong khi chưa có quyết định nào được thực hiện, nó không có khả năng được gia hạn. Tại sao lại gia hạn hệ thống thiếu sót này chỉ để nói rằng bạn có một hiệp ước?", ông Bolton nói.

Ông nói thêm rằng Hoa Kỳ cởi mở về một thỏa thuận hạt nhân mới sẽ bao gồm cả Nga và Trung Quốc.

Vào tháng 2, Hoa Kỳ chính thức đình chỉ các nghĩa vụ của mình theo Hiệp ước INF, kích hoạt quá trình rút lui kéo dài sáu tháng và sẽ kết thúc bằng việc rút chính thức vào ngày 2/8. Vào tháng 7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đáp trả bằng cách ký một sắc lệnh đình chỉ sự tham gia của Nga vào hiệp định này.

Hiệp ước INF đòi hỏi Hoa Kỳ và Nga xóa sổ và từ bỏ tất cả các tên lửa đạn đạo và hành trình phóng từ mặt đất, cả hạt nhân và thông thường với tầm bắn từ 500 đến 5.500 km vĩnh viễn.

Tuần trước, Nga và Hoa Kỳ đã tổ chức các cuộc kiểm tra song phương trong khuôn khổ New START, tờ báo chính thức của Lực lượng Vũ trang Nga Krasnaya Zvezda đưa tin.

Quý Hoàng