Mỹ thay đổi chiến lược mới để ứng phó với Trung Quốc ở Biển Đông

Ngày 29-4, một tàu chiến của Hải quân Mỹ đã thực hiện “hoạt động tự do hàng hải” nhằm thách thức các yêu sách phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông. Đây là lần thứ hai trong nhiều ngày gần đây, tàu chiến Mỹ đi qua các đảo nhân tạo Trung Quốc tạo dựng hoặc chiếm giữ bất hợp pháp ở khu vực này.

Các hoạt động này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh liên quan đến đại dịch Covid-19. Đồng thời, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo mới đây cũng cáo buộc Trung Quốc lợi dụng thời điểm đại dịch để “bắt nạt” các nước láng giềng ở Biển Đông.

Tuần dương hạm có trang bị tên lửa dẫn đường lớp Ticonderoga USS Bunker Hill ngày 29-4 đã “khẳng định các quyền tự do hàng hải ở quần đảo Trường Sa trên Biển Đông, phù hợp với luật pháp quốc tế”, Trung tá Reann Mommsen, Người phát ngôn của Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ khẳng định

Mỹ từ lâu đã cáo buộc Trung Quốc quân sự hóa quần đảo Trường Sa (vốn thuộc chủ quyền của Việt Nam ở phía Nam Biển Đông) bằng cách triển khai tên lửa hành trình chống hạm và tên lửa đất đối không tầm xa tới các tiền đồn của Trung Quốc ở đó.

Người phát ngôn của Hạm đội 7 Mỹ khẳng định, quyền tự do hoạt động hàng hải này đã duy trì các quyền, sự tự do và sử dụng hợp pháp trên biển được luật pháp quốc tế công nhận

Trước đó 1 ngày, khu trục hạm có tên lửa dẫn đường USS Barry đã thực hiện tuần tra tự do hàng hải gần quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam, đang bị Trung Quốc chiếm giữ trái phép), thách thức các yêu sách vô căn cứ của Bắc Kinh đối với vùng biển quanh các đảo ở khu vực phía Bắc Biển Đông.

Tàu chiến Mỹ vẫn thực hiện tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông nhưng thông thường cách nhau vài tuần. Đây là lần đầu tiên họ thực hiện các chuyến đi liên tiếp nhau như vậy.

Điều này được coi là chiến lược mới của Lầu Năm Góc: “chiến lược dự báo trước, hành động không thể đoán trước”, theo như nhận định của Timothy Heath, nhà nghiên cứu quốc phòng cao cấp của Rand Corp có trụ sở tại Virginia.

Ông Timothy Heath đã chỉ ra rằng, động thái này tương tự như việc hồi đầu tháng 4-2020, không quân Mỹ đã rút toàn bộ đội máy bay ném bom trên đảo Guam, thay vào đó là chọn điều các máy bay ném bom B-1, B-2 và B-52 tới khu vực này bất cứ khi nào Lầu Năm Góc thấy phù hợp.

“Giống như các máy bay ném bom ở đảo Guam không còn hiện diện ở đó nữa, các lực lượng hải quân Hoa Kỳ ở Biển Đông có thể sẽ thực hiện các chiến dịch và hoạt động một cách tùy biến, dù vẫn là mô hình của quá khứ”, ông Heath nói.

Hải quân Mỹ cho biết, các hoạt động tự do hàng hải liên tục ở Biển Đông sẽ trở thành hoạt động thường ngày của họ. “Quân đội Mỹ sẽ điều máy bay, thuyền và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, bất kể các vị trí có yêu sách hàng hải quá mức và bất kể các sự kiện hiện tại”, Người phát ngôn Hạm đội 7 nói.

Về phần mình, sau khi tàu chiến Mỹ đi qua khu vực quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam, đang bị Trung Quốc chiếm giữ trái phép) hôm 28-4-2020, Bắc Kinh cho biết, Washington đang làm gia tăng căng thẳng trong khu vực đồng thời cản trở cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19.

“Trung Quốc kêu gọi Mỹ tập trung vào việc riêng là phòng chống và kiểm soát đại dịch, đóng góp nhiều hơn cho cuộc chiến toàn cầu chống lại Covid-19 và ngừng ngay các hoạt động quân sự gây bất lợi cho an ninh, hòa bình và ổn định khu vực”, Đại tá Li Huamin, Người phát ngôn của Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam bộ của quân đội Trung Quốc ra thông cáo

Trung Quốc cũng cho biết, họ đã triển khai lực lượng để cảnh báo tàu USS Barry ra khỏi vùng biển gần Hoàng Sa hôm thứ ba. Tuy nhiên, theo như nhà phân tích Carl Schuster, hải quân Mỹ tiếp tục chiến dịch này sau 1 ngày chứng tỏ không có việc như Trung Quốc tuyên bố

Hôm 23-4, Ngoại trưởng Mỹ Hoa Kỳ lên tiếng chỉ trích, chính Bắc Kinh đã lợi dụng thời điểm xảy ra đại dịch để tiếp tục yêu sách chủ quyền vô căn cứ ở Biển Đông.

“Trung Quốc đang gây áp lực quân sự và ép buộc các nước láng giềng ở Biển Đông, thậm chí còn đánh chìm tàu cá Việt Nam. Mỹ phản đối mạnh mẽ hành động bắt nạt này của Trung Quốc và chúng tôi hy vọng các quốc gia khác cũng sẽ buộc họ phải chịu trách nhiệm”, ông Pompeo viết trong thông báo chung với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

Ông Pompeo cũng viện dẫn việc Trung Quốc tuyên bố thành lập các khu hành chính mới xung quanh các chuỗi đảo mà tàu chiến Mỹ đã đi qua trong tuần này như một ví dụ về việc Bắc Kinh đang gây áp lực ở Biển Đông.

Hải Yến (Theo CNN)