Mỹ-Nhật-Pháp tập trận: Khi Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là mẫu số chung

Cuộc tập trận chung diễn ra ở phía Tây Nam Nhật Bản và trên Biển Hoa Đông từ ngày 11-17/5 là lần đầu tiên Nhật Bản tham gia tập trận cùng với Mỹ và Pháp trên lãnh thổ của mình.

Có tới 300 binh sĩ Nhật Bản, Mỹ và Pháp, cùng với các chiến đấu cơ, trực thăng lưỡng thể MV-22 Osprey, một tàu ngầm của Nhật Bản và 10 tàu nổi, trong đó có 6 tàu chiến Nhật Bản và 2 tàu chiến Pháp, tham gia các cuộc diễn tập tấn công đổ bộ, kể cả trên các đảo xa, tác chiến đô thị, đánh chặn tàu thuyền.

Cuộc tập trận chung mang tên “ARC21” diễn ra khi Mỹ, Nhật Bản và Pháp tìm cách tăng cường quan hệ quân sự trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng quyết đoán trong khu vực.

Mỹ, Nhật và Pháp, cùng với Australia trong tập trận chung "chĩa mũi nhọn" vào Trung Quốc, ngày 11/5. (Nguồn: Hải quân Mỹ)

Đáng chú ý là trong ngày 15/5, ba nước trên cũng đã tham gia cùng với Australia trong một cuộc tập trận hải quân mở rộng với sự tham gia của 11 tàu chiến ở Biển Đông, nơi căng thẳng với Trung Quốc đang gia tăng xung quanh đảo Đài Loan.

Mỹ, Nhật và Australia đều là thành viên của Bộ tứ (Quad) - trung tâm của chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm đối phó với Trung Quốc. Vào đầu tháng 4 vừa qua, Pháp chủ trì cuộc tập trận mang tên La Perouse kéo dài 3 ngày tại vịnh Bengal ở Ấn Độ Dương, cùng với sự tham gia của cả 4 nước Bộ tứ.

"Một biểu hiện mới" của biện pháp kiềm chế Mỹ-Trung

Theo giới phân tích, Nhật Bản tham gia các cuộc tập trận nhằm tăng cường khả năng quân sự của mình trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ngày càng sâu sắc trên các vùng biển trong khu vực.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi nói rằng cuộc tập trận chung góp phần củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực. Mặc dù vậy, trả lời phỏng vấn của Đài Sputnik, GS. Da Zhigang - Giám đốc Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc đánh giá cuộc tập trận thực chất là "một biểu hiện mới của các biện pháp kiềm chế Trung Quốc".

Nhật Bản ngày càng lo ngại về hoạt động của Trung Quốc trong và xung quanh quần đảo Senkaku mà Nhật Bản tuyên bố chủ quyền, còn Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư. Kể từ khi Thế chiến II kết thúc, Hiến pháp Nhật Bản đã hạn chế việc sử dụng vũ lực để tự vệ. Nhật Bản trong những năm gần đây đã tiếp tục mở rộng vai trò quân sự, khả năng và ngân sách của mình.

Không chỉ tăng cường liên minh quân sự với Mỹ để kiềm chế Trung Quốc, Tokyo còn thu hút lực lượng của các cường quốc châu Âu.

Thứ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Yasuhide Nakayama, người đã quan sát cuộc tập trận, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Pháp tham gia các cuộc tập trận chung được tổ chức thường xuyên giữa Nhật Bản và Mỹ, và thỉnh thoảng có cả Australia.

Ông Nakayama nói: “Đây là một cơ hội quý giá để Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản duy trì và củng cố khả năng chiến lược cần thiết để bảo vệ các hòn đảo xa xôi”.

Pháp tìm chỗ đứng trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung

Bộ Quốc phòng Pháp gọi cuộc tập trận ARC21 không chỉ là một chiến dịch huấn luyện, mà là một cuộc triển khai lực lượng. Chiến lược này nhằm tái khẳng định mối quan tâm của Pháp đối với khu vực bằng cách tăng cường sự hiện diện và mở rộng hợp tác đa dạng.

Trả lời phỏng vấn của Đài Sputnik, ông Yuri Rubinsky - người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Pháp tại Viện châu Âu thuộc Viện hàn lâm Khoa học Nga - cho rằng Pháp tham gia cuộc tập trận cùng với Mỹ, Nhật Bản và Australia để thể hiện thái độ tích cực của mình với nhóm Bộ tứ (Quad).

Chuyên gia Yuri Rubinsky nhận định: “Cuộc đối đầu Mỹ-Trung đặt ra một câu hỏi quan trọng với các quốc gia EU, cũng như Vương quốc Anh sau khi nước này rời khỏi EU. Các quốc gia này ở vị trí nào trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung. Họ cần phải quyết định".

Vấn đề này trở nên đặc biệt quan trọng dưới thời chính quyền Biden, người đã tuyên bố rằng Mỹ muốn khôi phục mối quan hệ đối tác chặt chẽ xuyên Đại Tây Dương.

Ông Yuri Rubinsky chỉ rõ, "ngày nay, Mỹ đang ép buộc các nước châu Âu cùng hành động để áp đặt các quy tắc lên Trung Quốc, cho dù hầu hết các nước châu Âu, chủ yếu là Đức và Pháp, có mối quan hệ chặt chẽ trong lĩnh vực kinh tế và thương mại với Trung Quốc”.

Các binh sĩ Pháp tham gia tập trận chung với Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và Hải quân Mỹ ở miền Nam Nhật Bản, ngày 15/5. (Nguồn: AP)

Chính vì thế, Pháp cần phải tìm chỗ đứng của mình trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung, bao gồm cả việc dựa vào nhóm Bộ tứ vì theo truyền thống, Pháp hiện diện ở khu vực này. Đương nhiên, Paris không chỉ muốn thể hiện mối quan tâm đối với Bộ tứ, mà còn muốn để các quốc gia này, trước hết là Mỹ, coi Pháp như một tài sản quý giá.

Pháp không muốn chỉ là một lá bài tốt trong tay của Mỹ trong cuộc đối đầu với Trung Quốc, nước này còn đánh giá cao sự hợp tác với Trung Quốc.

Trong “Cập nhật chiến lược năm 2021” mới đây, Bộ Quốc phòng Pháp đã nhắc tới việc “cạnh tranh chiến lược và quân sự của cả Trung Quốc và Nga được nối lại”.

Chiến lược mô tả Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là “sân khấu của những thay đổi chiến lược sâu sắc” và Pháp “phải duy trì phạm vi tiếp cận địa chiến lược phù hợp với những phát triển hiện tại và tham vọng của mình”.

Với nhiều lãnh thổ ở Ấn Độ Dương và Nam Thái Bình Dương, Pháp có lợi ích chiến lược ở khu vực này. “Điều đó rõ ràng là rất quan trọng đối với chúng tôi vì chúng tôi cần sát cánh với những người đang chia sẻ phần này của thế giới”. (Trung tá Henri Marcaillou thuộc quân đội Pháp)

Nhóm tác chiến của Pháp, gồm khinh hạm lớp La Fayette được trang bị vũ khí tên lửa và tàu sân bay trực thăng tấn công đổ bộ Tonnere, sẽ hiện diện ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong 6 tháng.

Hai tàu chiến này sẽ ghé thăm Việt Nam, Singapore, Malaysia, Sri Lanka và Indonesia.

Ý đồ của Mỹ hay "sự lãng phí nhiên liệu"

Trung tá Thủy quân lục chiến Mỹ Jeremy Nelson cho biết, với tập trận ARC21, ba quốc gia cho thấy họ có thể làm việc cùng nhau “vì mục đích hoặc vì mục tiêu chung”.

Anh, quốc gia gần đây đã áp dụng chính sách can dự sâu hơn vào khu vực, sẽ cử tàu sân bay Queen Elizabeth và nhóm tấn công đến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vào cuối năm nay. Đức cũng chuẩn bị triển khai một tàu khu trục nhỏ đến khu vực.

Nhật Bản và Mỹ đã và đang thúc đẩy một tầm nhìn “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở” trong khuôn khổ quốc phòng và kinh tế dựa trên các nguyên tắc dân chủ trong Bộ tứ, bao gồm cả Australia và Ấn Độ. Đây được coi là một động thái nhằm chống lại ảnh hưởng gia tăng của Trung Quốc trong khu vực.

Nếu trước đây Nhật Bản chủ yếu dựa vào Mỹ để kiềm chế Trung Quốc, thì giờ đây, hai đồng minh quân sự này thu hút được một đối tác châu Âu, đó là Pháp.

Trong khi đó, theo trang mạng scmp.com, Trung Quốc đã chỉ trích khuôn khổ Mỹ-Nhật, coi đây là một khối độc quyền dựa trên tư duy thời Chiến tranh Lạnh.

Trung Quốc đã mô tả các cuộc tập trận quân sự ở miền Nam Nhật Bản với sự tham gia của quân đội và khí tài từ Pháp, Nhật Bản, Mỹ và Australia là một sự lãng phí nhiên liệu.

Tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh ngày 13/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết các cuộc tập trận trên “không có tác động” đến Trung Quốc.

Bà nói: “Có ai nghĩ rằng cuộc tập trận chung này nhằm gây áp lực lên Trung Quốc sẽ thực sự khiến Trung Quốc sợ hãi không?. Thay vì sử dụng sức mạnh của mình để đóng góp vào hòa bình khu vực, họ nhắm vào Trung Quốc như một cái cớ để tăng cường hành vi quân sự.

Ý định của họ là gì?.

Cái gọi là cuộc diễn tập chung này không có tác động gì đến Trung Quốc, nó chỉ khiến họ tốn nhiên liệu. Tôi hy vọng họ sẽ sử dụng thời gian và nguồn lực cho quốc gia của họ, và đóng góp nhiều hơn trong việc chống lại đại dịch Covid-19”.

Có vẻ như Bắc Kinh sẽ không dừng lại ở lời nói.

(tổng hợp)