Mỹ nhận cú sốc từ đồng minh thân thiết hàng đầu ở châu Á

Lực lượng quân sự Mỹ tập trận ở Philippines

Manila hôm nay (11/2) đã gửi văn bản thông báo chính thức đến Đại sứ quán Mỹ tại Philippines rằng nước này sẽ hủy bỏ Thỏa thuận Các lực lượng Viếng thăm (VFA).

Theo lệnh của Tổng thống Rodrigo Duterte, Ngoại trưởng Philippines Locsin hôm nay đã ký văn bản thông báo chính thức gửi đến Đại sứ quán Mỹ tại Manila về việc hủy bỏ thỏa thuận VFA.

Tổng thống Duterte đã chỉ đạo chính phủ hủy bỏ thỏa thuận VFA với Washington, phát ngôn viên của ông này vừa cho biết như vậy. "Đã đến lúc chúng ta phải dựa vào chính mình, chúng ta sẽ củng cố năng lực phòng thủ của mình và không dựa vào bất kỳ nước nào khác", phát ngôn viên của Tổng thống Philippines – ông Salvador Panelo dẫn lời ông Duterte cho hay.

Phát biểu với các phóng viên, ông Panelo cho biết nước ông để ngỏ khả năng ký thỏa thuận VFA với các nước khác với điều kiện những thỏa thuận đó “cùng có lợi và không theo hướng một chiều".

Được ký kết năm 1998, VFA cho phép tàu chiến, máy bay và các binh sĩ Mỹ đi vào Philippines. Thỏa thuận cũng cho phép lực lượng quân sự Mỹ miễn bị truy tố bởi chính quyền địa phương khi phạm tội trên đất Philippines.

Quyết định hủy bỏ VFA được Manila đưa ra sau khi Mỹ hồi tháng trước hủy visa của một cựu quan chức cảnh sát Philippines – Thượng nghị sĩ Ronald dela Rosa. Tổ chức Nhân quyền (HRW) cáo buộc ông Rosa có vai trò chủ chốt trong những vụ giết chóc không thông qua xét xử trong cuộc chiến chống ma túy do Tổng thống Duterte khởi xướng. Ông Duterte đã đích thân đe dọa sẽ hủy bỏ thỏa thuận hợp tác quân sự giữa Mỹ và Philippines nếu Washington không thay đổi quyết định trong vấn đề hủy visa của ông Rosa.

Mỹ và Philippines từ lâu đã là đối tác chiến lược ở Châu Á-Thái Bình Dương. Wahsington thường xuyên hậu thuẫn, ủng hộ cho Manila trong các cuộc đối đầu căng thẳng với Bắc Kinh liên quan đến các tranh chấp ở Biển Đông.

Tuy nhiên, mối quan hệ đồng minh truyền thống giữa hai nước Philippines và Mỹ đã bắt đầu trở nên sóng gió kể từ khi Tổng thống Duterte lên cầm quyền năm 2016.

Manila từng là một trong những đồng minh trung thành nhất của Washington ở châu Á. Tuy nhiên, kể từ khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte lên cầm quyền, mối quan hệ liên minh vốn từng được xem là bền chặt khó phá vỡ này lại đứng trước nguy cơ tan rã. Ông Duterte không ít lần đe dọa sẽ chấm dứt mối quan hệ liên minh kéo dài nhiều thập kỷ sau khi Mỹ công khai chỉ trích chiến dịch chống ma túy đẫm máu khiến hàng nghìn người thiệt mạng ở Philippines.

Những lời chỉ trích, lên án nhằm vào Mỹ được Tổng thống Philippines liên tiếp tung ra đồng thời với việc ông này có nhiều hành động nhằm tìm cách khôi phục lại quan hệ với Trung Quốc. Có những thời điểm gần như mỗi phát biểu của Tổng thống Dueterte đều gây bão dư luận và đều trở thành những tít tin chính trong ngày của giới truyền thông. Ông Duterte từng có những phát biểu xúc phạm Tổng thống Barack Obama. Ông Duterte cũng xúc phạm cả Liên Hợp Quốc, Liên minh Châu Âu (EU) và các quan chức Mỹ sau khi mời họ vào điều tra cuộc chiến chống tội phạm ma túy của ông này. Ông Duterte còn không ngại ngần đe dọa sẽ đốt trụi trụ sở của Liên Hợp Quốc sau khi một quan chức nhân quyền của tổ chức này kêu gọi điều tra ông Duterte về tuyên bố từng giết người của ông này.

Tổng thống Duterte - người được bầu lên cầm quyền ở Philippines sau khi cam kết diệt trừ tội phạm ma túy, đã liên tục bác bỏ mọi lời chỉ trích nhằm vào chiến dịch chống ma túy của ông này bằng những ngôn từ gây sốc.

Kiệt Linh