Mỹ ngưng đào tạo phi công Thổ Nhĩ Kỳ lái F-35 trả đũa vụ S-400

Hãng tin Reuters ngày 7-6 dẫn lời từ các quan chức Mỹ cho hay Mỹ đã quyết định ngưng nhận thêm phi công Thổ Nhĩ Kỳ để huấn luyện điều khiển tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-35.

Hai nguồn tin riêng của Reuters cho biết cơ hội để Mỹ đảo ngược quyết định phụ thuộc vào Thổ Nhĩ Kỳ.

Các quan chức Mỹ cho biết quyết định mới chỉ áp dụng cho các phi công và nhóm bảo trì Thổ Nhĩ Kỳ sắp tới Mỹ.

Các phi công Mỹ đi cạnh chiếc tiêm kích tàng hình F-35. Ảnh: REUTERS

Hiện chưa có quyết định chính thức nào liên quan tới việc ngưng chương trình đào tạo phi công F-35 và đội kỹ thuật bảo dưỡng máy bay tại căn cứ Luke ở bang Arizona. Nguồn tin khác cho rằng phương án này đang được cân nhắc nghiêm túc.

Theo Reuters, quân đội Mỹ cho biết hiện có 4 phi công Thổ Nhĩ Kỳ đang được đào tạo ở căn cứ Luke trong khi 2 phi công khác của Ankara làm nhiệm vụ hướng dẫn. Ngoài ra, có khoảng 20 kỹ sư bảo trì máy bay của Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang được đào tạo.

Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua 100 chiếc F-35 với tổng trị giá là 9 tỉ USD. Trong nhiều năm qua, ngoài mâu thuẫn về S-400, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ còn xung đột lợi ích về vấn đề Syria, lệnh trừng phạt Iran.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan hôm 31-5 nói rằng Mỹ sẽ ưu tiên giải quyết những bất đồng giữa các đối tác chiến lược thông qua đàm phán hơn là gửi trả những phi công của nước họ như một đòn “ăn miếng trả miếng”.

“Tôi không muốn chỉ gọi ông ấy (Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar) và nói, yêu cầu người dân nước ông trở về nhà, như vậy không phải là cách làm tôn trọng giữa hai đối tác chiến lược”, ông Shanahan nói.

Hôm 4-6, Đại sứ Mỹ tại NATO Kay Bailey Hutchison cho hay Thổ Nhĩ Kỳ phải rút lại hoặc hủy kế hoạch mua hệ thống S-400. Tuy nhiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vẫn cương quyết xúc tiến thương vụ này.

Mỹ được cho đã ra thời hạn cho Thổ Nhĩ Kỳ hết tuần đầu tiên của tháng 6 phải từ bỏ thương vụ S-400 với Nga, bằng không sẽ gánh hậu quả bao gồm lệnh trừng phạt, loại khỏi chương trình phát triển tiêm kích F-35 và hủy chuyển giao 100 tiêm kích F-35.

Washington viện lý do hệ thống S-400 đặt ra đe dọa an ninh cho cấu trúc hạ tầng của NATO và ảnh hưởng khả năng tương tác của NATO với Ankara. Hơn nữa, hệ thống S-400 sẽ làm tổn hại tới vấn đề an ninh của F-35 nếu Thổ Nhĩ Kỳ có trong tay loại máy bay chiến đấu hiện đại này.

Thổ Nhĩ Kỳ đã đề nghị lập ra một nhóm làm việc chung với Mỹ để đạt được sự đồng thuận, song Mỹ nói rõ rằng nước này muốn Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không Patriot của Mỹ thay vì các hệ thống của Nga.

Đáp lại, Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định nước này đang chọn những gì tốt hơn cho việc phòng thủ quốc gia của mình và đề nghị của Mỹ không tốt như của Nga.

THIÊN THANH