Mỹ ngừng ăn cắp dầu của Syria: Chuyện 'sói đội lốt cừu'

Tổng thống Biden không cho công ty dầu mỏ Mỹ nào hoạt động ở Syria

Al-Monitor đưa tin vào ngày 22/5, trích dẫn các nguồn tin về vấn đề chính sách của Hoa Kỳ cho biết, chính quyền của ông Joe Biden đã quyết định không gia hạn miễn trừ trừng phạt đối với một công ty dầu mỏ ít tên tuổi của Mỹ, đang "hoạt động trái phép" ở khu vực đông bắc Syria.

Đây là một quyết định rất bất ngờ bởi mới hồi tháng 2 vừa qua [sau khi ông Biden nhậm chức], Delta Crescent Energy đã nhận được giấy phép xuất khẩu từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ để vận chuyển thiết bị hỗ trợ khai thác dầu đầu tiên do Hoa Kỳ sản xuất tới đông bắc Syria. Các nguồn tin cho biết, thiết bị bao gồm các máy đo năng lượng mặt trời để theo dõi dòng chảy của dầu từ các mỏ trong khu vực do người Kurd kiểm soát.

Được biết, Công ty Delta Crescent Energy LLC đã được chính quyền tiền nhiệm Donald Trump cho phép miễn trừ trừng phạt vào tháng 4 năm 2020.

Công ty này được Hoa Kỳ cho phép hoạt động ở các mỏ dầu đông bắc Syria, hiện nằm dưới sự kiểm soát của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn. Các nguồn tin cho biết thêm rằng Delta Crescent Energy đã thành lập một văn phòng vật lý ở đông bắc Syria vào tháng 9 năm 2020, với đội ngũ nhân viên khoảng 10 đến 15 người.

Những người chỉ trích thỏa thuận với Delta Crescent Energy đã chỉ ra một loạt các rắc rối pháp lý quốc tế có khả năng nảy sinh từ việc khai thác và bán dầu theo một hiệp định được ký với một bên không được quốc tế công nhận ở Syria, đó là Hội đồng Dân chủ Syria, cơ quan chính trị của Đảng Dân chủ Syria, lãnh đạo cánh quân sự là SDF.

Theo Al-Monitor, sự miễn trừ hết hạn vào ngày 30 tháng 4 và công ty có 30 ngày để giảm dần các hoạt động, tiến tới chấm dứt hẳn các hoạt động ở đông bắc Syria.

Công ty Delta Crescent Energy LLC đã thực hiện một chiến dịch vận động hành lang rất lớn để được gia hạn miễn trừ. Cựu đặc phái viên về Syria James Jeffrey được cho là đã tham gia vào nỗ lực này.

Ông Jeffrey, người hiện đứng đầu Chương trình Trung Đông của Trung tâm Wilson, đã không phản hồi về những tuyên bố rằng ông đang vận động hành lang không chính thức để ủng hộ việc gia hạn miễn trừ các biện pháp trừng phạt của Delta Crescent Energy.

Tuy nhiên, các nguồn tin quen thuộc với nỗ lực nói với Al-Monitor rằng họ khó có thể thành công.

“Quyết định rút lại quyền từ bỏ sản xuất và bán dầu ở Syria, vốn vẫn bị trừng phạt nặng nề theo Đạo luật Caesar, đã được các quan chức chính quyền trình bày như một sự điều chỉnh chính sách chứ không phải một sự thay đổi” - báo cáo của Al-Monitor viết và nhấn mạnh rằng, sẽ không có công ty nào khác có khả năng được miễn trừ để thay thế Delta Crescent Energy LLC.

Như vậy, chính quyền của ông Joe Biden đã quyết định sẽ không cho phép các công ty của Mỹ tham gia hoạt động khai thác và buôn bán dầu "trái phép" ở các khu vực không nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ Syria.

Quân đội Mỹ đang bảo vệ các mỏ dầu trong khu vực người Kurd kiểm soát

Người Kurd vẫn sẽ khai thác và bán dầu của Syria?

SDF đã ký một thỏa thuận với Delta Crescent Energy LLC mà không có sự chấp thuận của chính quyền hợp pháp ở Damascus. Hơn nữa, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố vào tháng 10 và tháng 11 năm 2019 rằng, các lực lượng Mỹ sẽ ở lại đông bắc Syria "chỉ vì dầu" và họ có thể "phải chiến đấu vì dầu".

Chính điều đó đã làm dấy lên các phản ứng giận dữ từ Ankara, một trong những lực lượng nước ngoài đang hiện diện quân sự ở Syria, cùng với Nga - lực lượng đang chiếm ưu thế ở Syria và Iran - một đồng minh quan trọng của chính quyền Bashar al-Assad.

Chính quyền Damascus đã gọi đây là “thỏa thuận giữa những tên trộm tài nguyên năng lượng quốc gia của đất nước Syria”. Damascus cáo buộc Hoa Kỳ đánh cắp dầu của Syria và vi phạm chủ quyền của nước này. Phần lớn dầu của Syria nằm trong khu vực do người Kurd kiểm soát.

Việc chính quyền Biden quyết định không gia hạn miễn trừ trừng phạt cho Delta Crescent Energy LLC không phải là dấu hiệu cho thấy Mỹ sắp rút khỏi vùng đông bắc Syria. Trong vài tháng gần đây, quân đội Mỹ tăng cường hiện diện trong khu vực, điều này cho thấy Washington đang có kế hoạch duy trì quân đội của mình trong khu vực lâu dài.

Trong chuyến công du gần đây đến đông bắc Syria, một phái đoàn Mỹ do ông Joey Hood, quyền trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Cận Đông dẫn đầu, đã đảm bảo với người Kurd ở Syria rằng, Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ họ, duy trì mức quân số hiện tại là khoảng 900 lính đặc nhiệm của Mỹ.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một tuyên bố rằng, ở lại đây là “vì người dân, chứ không phải vì dầu”.

Ông Joey Hood “nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ trong việc hợp tác và phối hợp trong Liên minh chống khủng bố IS [tổ chức khủng bố "Nhà nước Hồi giáo"], tiếp tục ổn định hòa bình ở đông bắc Syria và cung cấp hỗ trợ ổn định cho các khu vực giải phóng, để đảm bảo đánh bại IS lâu dài.

Việc Hoa Kỳ cam kết không cho các công ty dầu mỏ Mỹ tham gia vào hoạt động khai thác và buôn bán dầu trái phép trên lãnh thổ Syria thoạt nghe là tín hiệu đáng mừng, nhưng nó không đảm bảo rằng dầu của Syria sẽ không bị đánh cắp.

Hiện nay, người Kurd đang cần một nguồn tài chính lên tới hàng trăm triệu USD mỗi tháng để duy trì hoạt động của các cơ quan quản lý hành chính, duy trì một lượng lớn binh sĩ và vũ khí, trang bị và trợ cấp cho nhân dân, mà nguồn viện trợ của Mỹ là không đủ.

Do đó, người Kurd sẽ tiếp tục sản xuất và bán dầu ở những khu vực do SDF quản lý, các công ty Mỹ không được phép tham gia trực tiếp thì họ vẫn có cách hiện diện gián tiếp, dưới danh nghĩa công ty của các nước phương Tây khác, miễn là quân đội Mỹ vẫn tiếp tục hiện diện ở đây để “bảo kê”.

Việc không cho phép các công ty Mỹ khai thác các mỏ dầu Syria sẽ giúp Washington đỡ mang tiếng là “quốc gia ăn cắp”, lại tiếp tục nêu cao ngọn cờ chính nghĩa chống khủng bố, lại vừa vẫn bảo đảm được nguồn kinh phí để hỗ trợ cho người Kurd, khiến chính quyền Syria mất đi một nguồn thu lớn.

Như vậy, quá trình ăn cắp tài nguyên của Syria vẫn sẽ diễn ra, có điều nó hoạt động núp dưới một chiêu bài tinh vi hơn mà thôi.

Nguyễn Ngọc