Mỹ lần đầu tiên trừng phạt công ty Trung Quốc vì mua dầu Iran

Trong bài phát biểu về chính sách ngoại giao tại một hội nghị cựu chiến binh ở bang Florida, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói công ty Zhuhai Zhenrong và giám đốc Li Youmin đang “vi phạm các giới hạn mà Mỹ áp đặt lên ngành khai thác dầu của Iran”.

Đây là lần đầu tiên chính quyền của Tổng thống Trump trừng phạt một công ty và một giám đốc Trung Quốc vì vi phạm lệnh cấm mua dầu của Iran, theo New York Times.

Động thái này chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng Mỹ - Trung vốn đang chiến tranh thương mại, cũng như căng thẳng Mỹ - Iran, sau hàng loạt xung đột ở vùng Vịnh như vụ Mỹ và Iran bắn rơi máy bay không người lái (drone) của nhau, hay Iran bắt giữ tàu chở dầu của Anh.

Bộ Tài chính Mỹ, cơ quan thực thi các lệnh cấm vận, đã thêm tên công ty và vị giám đốc mà Ngoại trưởng Pompeo nhắc đến vào danh sách bị trừng phạt liên quan đến Iran ngày 22/7.

Một tàu chở dầu đang dỡ hàng xuống cảng Zhoushan, Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Bắc Kinh đã phản đối lệnh cấm vận của Mỹ và cho biết sẽ tiếp tục nhập khẩu dầu từ Iran. “Trung Quốc có lập trường nhất quán là chống lại các lệnh cấm vận đơn phương của Mỹ”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói hồi tháng tư. “Trung Quốc sẽ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp Trung Quốc”.

Tổng thống Trump đã áp lệnh cấm vận lên dầu thô từ Iran, sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân mà người tiền nhiệm Barack Obama đã đàm phán thành công năm 2015 với Tehran. Tuy vậy, ông Trump vẫn miễn cấm vận đối với 8 nước, cho phép tiếp tục mua dầu từ Iran, cho đến tháng năm vừa qua.

Sau đó, Mỹ yêu cầu các nước trên ngừng mua dầu Iran, trong đó có Trung Quốc, nước nhập khẩu nhiều dầu nhất từ Iran.

Tuy nhiên, hàng triệu thùng dầu vẫn được chuyển đến và dỡ xuống các cảng của Trung Quốc, rồi đưa vào các “kho hàng ký gửi”, Bloomberg đưa tin ngày 22/7. Số dầu thô này chưa qua hải quan Trung Quốc, chưa được ghi nhận trong dữ liệu nhập khẩu quốc gia, và vẫn thuộc sở hữu của Iran. Vì vậy, chúng không vi phạm lệnh cấm nhập dầu của Mỹ.

Trước đó, Mỹ cũng từng nhắm đến Huawei và giám đốc tài chính Mạnh Vãn Châu, cáo buộc Huawei bí mật vi phạm lệnh cấm vận Iran. Theo yêu cầu của Mỹ, giới chức Canada đã bắt giữ Mạnh Vãn Châu khi bà quá cảnh ở Vancouver tháng 12/2018. Bộ Tư pháp Mỹ vẫn đang đấu tranh pháp lý để dẫn độ bà sang Mỹ.

Trọng Thuấn