Mỹ ký thỏa thuận lịch sử với Taliban, mở đường rút lui

Với việc ký kết thỏa thuận này, các lực lượng Mỹ tại Afghanistan sẽ tiến hành đợt rút quân đầu tiên nếu các điều kiện được đáp ứng và tiến tới rút toàn bộ binh sĩ, trong trường hợp thuận lợi có thể diễn ra trong vòng 1 năm, qua đó chấm dứt cuộc chiến kéo dài 18 năm của Mỹ ở Afghanistan.

Tuy nhiên, để đạt được hòa bình, thỏa thuận này sẽ phải dẫn tới các cuộc đàm phán giữa Taliban và Chính phủ Afghanistan.

Binh sĩ Mỹ tuần tra tại căn cứ thuộc tỉnh Logar, Afghanistan. Ảnh: Reuters

Chính phủ Afghanistan không trực tiếp can dự các cuộc đàm phán dẫn tới việc ký thỏa thuận hòa bình giữa Mỹ và Taliban tại Doha ngày 29/2. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper ở Kabul cùng ngày để ra một tuyên bố chung với Chính phủ Afghanistan.

Theo tuyên bố, Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ rút toàn bộ binh sĩ đồn trú ở Afghanistan trong vòng 14 tháng nếu Taliban thực hiện các cam kết trong thỏa thuận với Mỹ, trong đó bước đầu cắt giảm quy mô hiện diện quân sự ở Afghanistan xuống còn 8.600 binh sĩ trong vòng 135 ngày kể từ ngày ký thỏa thuận với Taliban ngày 29/2.

Ngay sau đó, phát biểu tại Kabul, ông Esper cảnh báo "nếu Taliban không tuân thủ cam kết, họ sẽ đánh mất cơ hội đàm phán với Chính phủ Afghanistan và thảo luận về tương lai của đất nước. Khi đó Mỹ sẽ không ngần ngại hủy bỏ thỏa thuận".

Đánh giá về thỏa thuận này, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gọi đây là "một thử thách thực sự" đối với chính quyền Washington. Theo ông Pompeo, các điều kiện quan trọng dành cho Taliban bao gồm cắt đứt quan hệ với lực lượng al-Qaeda và tiếp tục chiến đấu chống lại nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS)

Như để phụ họa và đảm bảo danh dự của mình, Liên minh châu Âu (EU) đánh giá thỏa thuận lịch sử giữa Mỹ và Taliban, cũng như tuyên bố chung giữa Mỹ và Chính phủ Afghanistan nêu trên là "những bước đi quan trọng đầu tiên hướng tới một tiến trình hòa bình toàn diện" ở Afghanistan.

Trong tuyên bố, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách đối ngoại và an ninh của EU Josep Borrell nhấn mạnh không nên bỏ lỡ cơ hội hướng tới hòa bình hiện nay và EU hy vọng "các cuộc thương lượng do người Afghanistan làm chủ và do người Afghanistan đứng đầu sẽ bắt đầu không chậm trễ và có sự tham gia của tất cả các thành phần nhằm đạt được hòa bình lâu dài".

Cũng theo quan chức trên, EU sẵn sàng hỗ trợ một tiến trình hòa bình ở Afghanistan mà trong đó "tất cả các phe phái chính trị, nữ giới và cộng đồng thiểu số cũng như xã hội dân sự đều được đại diện theo một cách có ý nghĩa".

Các cuộc đàm phán hòa bình giữa Mỹ và Taliban bắt đầu diễn ra từ năm 2018 và đã ít nhất 2 lần bị gián đoạn do các vụ tấn công của Taliban nhằm vào các binh sĩ Mỹ hồi tháng 9 và tháng 12 năm ngoái.

Cuộc chiến tại Afghanistan là cuộc chiến kéo dài nhất trong lịch sử Mỹ. Các số liệu thống kê cho thấy kể từ khi bắt đầu triển khai quân đội tại quốc gia Nam Á này năm 2001, đến nay số binh sĩ Mỹ thiệt mạng tại đây đã vượt quá 2.400 người và hao tổn quá nhiều về tài chính.

Minh Thái