Mỹ hủy đàm phán Taliban: Khó rút khỏi vùng lầy?

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 7/9 bất ngờ tuyên bố hủy các cuộc gặp bí mật với các thủ lĩnh lực lượng Taliban và Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani tại Trại David, cũng như hủy các cuộc đàm phán hòa bình.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hủy đàm phán với Taliban.

Việc Mỹ hủy bỏ các cuộc đàm phán là do Taliban thừa nhận gây ra các vụ đánh bom tại Kabul khiến 12 người thiệt mạng.

"Nếu Taliban không thể ngừng bắn trong tiến trình đàm phán hòa bình cực kỳ quan trọng này, thậm chí giết chết 12 người vô tội thì họ không có quyền đàm phán" - Tổng thống Trump viết trên Twitter.

Ông Trump viết thêm: “Tôi đã ngay lập tức hủy cuộc gặp và hủy bỏ các cuộc đàm phán hòa bình".

Trên Twitter cá nhân, Tổng thống Trump cho rằng các thủ lĩnh Taliban tới Mỹ nhưng lại thừa nhận đã tiến hành vụ tấn công. Ông gọi đây là “một đòn bẩy sai lầm" ngay trước cuộc đàm phán với phía Mỹ của Taliban.

Vụ tấn công được tiến hành vào ngày 5/9 xảy ra tại một trạm kiểm soát gần trụ sở Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Đại sự quán Mỹ ở Afghanistan, khiến 12 người thiệt mạng và hơn 40 người bị thương.

Ngày hôm sau, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định, Mỹ vẫn sẵn sàng ký một thỏa thuận hòa bình với Taliban. Ngày 4/9 trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cũng thông báo cho giới chức các đồng minh châu Âu về dự thảo thỏa thuận hòa bình với phiến quân Taliban tại Afghanistan. Ông đồng thời nêu rõ thỏa thuận cuối cùng nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài nhất trong lịch sử nước Mỹ vẫn đang trong quá trình xem xét.

Đến ngày 7/9, Tổng thống Mỹ rút lại kế hoạch đàm phán.

Theo dự thảo thỏa thuận hòa bình đã nhất trí với lực lượng phiến quân Taliban, Mỹ có kế hoạch rút 5.000 binh sỹ khỏi Afghanistan và đóng cửa năm căn cứ quân sự trong vòng 135 ngày.

Đổi lại việc Mỹ rút quân, Taliban cam kết không cho phép các tổ chức khủng bố như mạng lưới quốc tế al-Qaeda hoặc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng lợi dụng Afghanistan làm "bàn đạp" để tiến hành các vụ tấn công vào Mỹ và những nước đồng minh.

Vụ tấn công ngay trước thềm đàm phán với Mỹ của Taliban cho thấy lực lượng này chủ trương đàm phán cứng rắn.

Giới quan sát đánh giá, những vụ tấn công của Taliban ngay trước các cuộc gặp với Mỹ có thể đe dọa tiến trình hòa đàm và khó có khả năng Mỹ sẽ rút hết quân khỏi Afghanistan.

Việc rút quân khỏi Afghanistan từ lâu đã là mục tiêu của ông Donald Trump bởi cho rằng, người Mỹ không cần thiết phải có mặt ở các chiến trường như vậy. Thay vào đó Washington ủng hộ các phe đối lập và giải quyết các mâu thuẫn bằng xung đột dựa trên danh nghĩa hòa bình.

Việc thực hiện một thỏa thuận với Taliban được cho là cú hích để ông Trump thực hiện rút lính Mỹ khỏi mặt trận Afghanistan trong bối cảnh không có tiến triển tích cực hơn ở đây và sự lan nhanh của các phần tử khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Afghanistan.

Cần nhớ lại, vào năm 2014, Mỹ đã ký một hiệp ước an ninh với chính phủ Afghanistan, cho phép Mỹ tiếp cận 9 căn cứ quân sự ít nhất cho đến năm 2024.

Nhưng giờ đây, Mỹ đã đồng ý rút toàn bộ lực lượng để đổi lấy một lời hứa mơ hồ từ Taliban rằng tổ chức này sẽ không cho các mạng lưới khủng bố khác có chỗ đứng trên lãnh thổ Afghanistan. Mỹ không để ý đến thực tế rằng tổ chức Nhà nước Hồi giáo đã có mặt ở Afghanistan và đang đặt ra thách thức cho chính Taliban.

Đứng ở góc độ lực lượng Taliban, sau khi được khuyến khích bởi một loạt các nhượng bộ của Mỹ trong 6 năm qua, Taliban đã leo thang các cuộc tấn công khủng bố và giành được nhiều thắng lợi trên chiến trường trước các lực lượng Afghanistan.

Vì vậy, họ sẽ xem thỏa thuận mới như là một sự xác nhận ngầm định về chiến thắng chung cuộc sắp tới của họ trước Mỹ.

Taliban biết rằng thời gian đứng về phía mình khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới vào năm 2020 và hầu hết người Mỹ ủng hộ việc Mỹ rút khỏi Afghanistan. Điều đó có nghĩa là Taliban sẽ chọn lập trường cứng rắn khi đàm phán các chi tiết của một thỏa thuận cuối cùng.

Không những không từ bỏ cách tiếp cận thất bại của cựu Tổng thống Barack Obama như đã hứa, Tổng thống Trump giờ thậm chí đã hoàn thành nhiệm vụ dang dở của người tiền nhiệm, đó là đạt được một thỏa thuận với Taliban.

Ông Trump trước đó cũng tuyên bố rút quân khỏi Syria, điều cho thấy Hoa Kỳ sẽ dễ dàng hi sinh các đồng minh người Kurd và Afghanistan nhằm thoát ra khỏi những vũng lầy ở nước ngoài do chính họ tạo ra.

Đông Phong