Mỹ hối thúc Nga trả tự do cho gián điệp

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 30/5 đã yêu cầu Nga trả tự do cho một cựu lính thủy đánh bộ bị phía Moscow cáo buộc là gián điệp, sau khi người đàn ông này phải mổ cấp cứu ở một bệnh viện tại Thủ đô Moscow.

Ông Paul Whelan đang bị đề nghị mức án 18 năm tù.

Trong một tuyên bố phát đi hôm 29/5, ông David Whelan, anh trai của Paul Whelan cho biết, người đàn ông 50 tuổi này đã phải phẫu thuật cấp cứu vì sa ruột hôm 28/5 sau khi ông này “bị đau bụng dữ dội.”

Công tố viên Nga đang yêu cầu mức án 18 năm trong một nhà tù cẩn mật cho công dân Mỹ này. Tòa án tại Moscow dự kiến sẽ đưa ra phán quyết trong vụ kiện vào tháng 6 sau khi các tranh luận kết thúc.

Cựu lính thủy đánh bộ Mỹ Paul Whelan đã bị chính quyền Nga giam giữ gần 17 tháng sau khi ông bị bắt tại Moscow năm 2018 vì một ổ đĩa flash thuộc sở hữu của ông này có chứa thông tin mật.

Trong tuyên bố cuối cùng của mình, Whelan khẳng định anh ta vô tội và đã đến Nga để tham dự đám cưới của một người bạn. Nhưng các nhà điều tra Nga phát hiện người này có nhiều mờ ám.

Paul Whelan bị bắt chỉ 5 phút sau khi nhận thẻ nhớ USB từ một người Nga ngay tại phòng khách sạn. Thiết bị này lưu trữ thông tin cá nhân của nhiều nhân viên thuộc một cơ quan nhà nước tuyệt mật của Nga.

Theo Rosbalt, ông Whelan được cho là đã thiết lập quan hệ với một số “kẻ phản bội” ở Nga thông qua các diễn đàn trên internet cách đây 10 năm.

Người này mang 4 quốc tịch Mỹ, Anh, Canada và Ireland và hiện là trưởng bộ phận an ninh giám sát các cơ sở của Tập đoàn linh kiện ô tô BorgWarner (Mỹ). Gia đình khẳng định ông Whelan vô tội, chỉ đến Moscow dự đám cưới đồng đội. Tiệc cưới được tổ chức tại khách sạn Metropol ở Moscow. Tuy nhiên, gia đình cũng không tiết lộ danh tính người đồng đội này.

Theo thông tin cung cấp cho tòa án Nga, Whelan đã đến thăm Nga thường xuyên kể từ năm 2007.

Ngay sau vụ Nga bắt giữ Paul Whelan, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã yêu cầu Nga lập tức thả Paul Whelan, đồng thời đòi Nga giải thích lý do bắt giữ ông này.

Ông Pompeo nói: "Chúng tôi đã nói rõ với người Nga rằng chúng tôi sẽ tìm hiểu thêm về những cáo buộc, để xem ông ấy bị buộc tội gì và nếu ông bị giam giữ một cách không chính đáng thì chúng tôi sẽ yêu cầu trả ông ấy về Mỹ ngay lập tức".

Nhưng trường hợp Nga bắt giữ Paul Whelan với "bằng chứng bắt tận tay" lại khác biệt so với vụ Mỹ bắt giữ cô gái Maria Butina đang theo học tại Đại học Mỹ với cáo buộc gián điệp với các bằng chứng mơ hồ. Song cô Butina đã bị bắt, giam giữ đặc biệt, bị xích tay và chân và ngược đãi. Gần 1 năm sau, cô gái này đã được thả ra trở về Nga sau khi thừa nhận tội âm mưu can thiệp chính trị Mỹ.

Cô đã thừa nhận các cáo buộc bao gồm: Hoạt động như một điệp viên Nga, cố gắng thâm nhập vào nhóm vận động hành lang bên lề Hiệp hội súng trường quốc gia (NRA) có liên hệ chặt chẽ với các chính trị gia đảng Cộng hòa thân cận với Tổng thống Mỹ Donald Trump và gây ảnh hưởng chính sách đối ngoại của Mỹ đối với Moscow.

Tuy nhiên, phía Nga đã lên tiếng giải thích cho quyết định nhận tội của nữ sinh viên này, cho rằng cô đã nhận tội vì đã quá sợ hãi điều kiện khắc nghiệt và phân biệt đối xử ở Mỹ. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng, Washington đã cố tình nghiêm trọng hóa vấn đề về sinh hoạt của cô Maria tại Mỹ nhằm ép cô nhận tội âm mưu can thiệp chính trị Mỹ.

Huy Vũ