Mỹ hoãn tăng thuế với Trung Quốc trước hạn chót ngày 1-3

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc (phải) tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng hôm 22-2. Ảnh: Getty

Hôm 24-2, viết trên tài mạng xã hội Twitter, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ không tăng thuế nhập khẩu từ 10% lên 25% nhằm vào 200 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc vào ngày 1-3 như kế hoạch trước đó.

Ông chủ Nhà Trắng cho biết lý do hoãn là cả hai nước đã đạt được tiến bộ lớn trong đàm phán thương mại về các vấn đề cấu trúc quan trọng bao gồm bảo vệ bản quyền tài sản sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, nông nghiệp, dịch vụ, tiền tệ...

Ông Trump khẳng định nếu đàm phán tiếp tục tiến triển, ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ gặp nhau tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở bang Florida để hoàn tất thỏa thuận thương mại cuối cùng.

Bước đi cần thiết cho cả hai nước

Wang Huiyao, người sáng lập Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, có trụ sở ở Bắc Kinh nhận định hoãn tăng thuế với Trung Quốc là một bước đi mà hai bên cần vào thời điểm này. Ông nói: “Điều này giúp ổn định tâm lý của giới doanh nghiệp ở cả hai nước và trên thế giới đồng thời cũng tốt cho thị trường chứng khoán. Nó cũng có lợi cho kế hoạch cải cách và mở cửa của Trung Quốc cũng như củng cố hợp tác Trung - Mỹ”.

Theo ông He Weiwen, cựu quan chức Bộ Thương mại Trung Quốc, động thái hoãn tăng thuế của ông Trump thể hiện hai bên cùng mong muốn tiếp tục đàm phán cho đến khi đạt được thỏa thuận cuối cùng với nội dung sẽ được quyết định trong cuộc gặp cấp cao Donald Trump - Tập Cận Bình. Ông nói, tạm thời không tăng thuế với hàng hóa Trung Quốc sẽ tạo ra môi trường ổn định cho các cuộc đàm phán và các thị trường trên thế giới.

Gene Ma, nhà kinh tế trưởng ở Viện Tài chính quốc tế (Mỹ), nhận định: “Ông Trump muốn một thỏa thuận chứ không phải một chiến tranh thương mại. Thời gian đang trở nên gấp gáp đối với ông khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 đã cận kề. Bắc Kinh đã đưa ra cam kết mạnh mẽ hơn để giảm mất cân đối thương mại song phương. Vậy nên, hoãn tăng thuế để chờ Trung Quốc đưa ra thêm một số nhượng bộ không phải là một chiến lược tồi. Tôi kỳ vọng Bắc Kinh sẽ đưa ra một danh sách nhượng bộ dài hơn gồm không giảm đồng nhân dân tệ, bảo vệ bản quyền sở hữu trí tuệ hiệu quả hơn, giảm bắt buộc các công ty nước ngoài thành lập liên doanh với các công ty Trung Quốc. Bắc Kinh có thể tiết chế chương trình “Made in China 2025” nhưng tôi không cho rằng nước này sẽ thu hẹp đáng kể các kế hoạch công nghiệp và hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ”.

Sẽ còn xung đột

Nhà phân tích Hua Changchun ở công ty chứng khoán Guotai Junan Securities (Trung Quốc) dự báo cả Mỹ - Trung có thể đạt được thỏa thuận về mọi khía cạnh thương mại vào cuối tháng 3. Song ông cũng lưu ý điều này không có nghĩa là xung đột thương mại giữa hai bên đã chấm dứt hoàn toàn.

Ông nói: “Cuộc chiến thuế có thể tạm dừng nhưng chúng ta sẽ bước vào thời kỳ hậu chiến tranh thương mại khi mà hai bên sẽ chuyển sang hỗ trợ các công ty của nước họ, thúc đẩy các công nghệ tân tiến và nỗ lực gia tăng sự kiểm soát về các quy tắc kinh tế toàn cầu”.

Trong khi đó, nhà phân tích Louis Kuijs ở công ty tư vấn Oxford Economics (Anh), nói quyết định hoãn tăng thuế của ông Trump là một dấu hiệu tích cực nhưng rõ ràng không giúp khép lại các cuộc đàm phán khó khăn giữa hai nước. Ông nói Mỹ khăng khăng yêu cầu đưa vào thỏa thuận thương mại các điều khoản giúp “xác minh và thực thi” các cam kết của Trung Quốc nhưng Bắc Kinh có vẻ như không tán thành điều này. Ông dự báo các căng thẳng công nghệ liên quan đến chính sách công nghiệp của Trung Quốc cũng như sự trỗi dậy của Trung Quốc sẽ không lắng dịu sớm.

Nhà phân tích ngoại hối Li Yishuang ở Công ty chứng khoán China Securities (Trung Quốc) cho rằng động thái nới lỏng thời hạn tăng thuế với Trung Quốc cho thấy Mỹ và Trung Quốc thực sự muốn đạt được thỏa thuận thương mại. Theo ông, giờ đây vấn đề trọng tâm là làm thế nào Trung Quốc thực hiện các cam kết, đặc biệt là các chương trình trợ cấp của Bắc Kinh cho các ngành công nghệ cao.

Ông Yishuang nói: “Miễn là hai nước sẵn sàng đạt được thỏa thuận, tôi nghĩ họ sẽ vượt qua được các cản trở và triển vọng về một thỏa thuận thương mại cuối cùng là rất khả quan. Thỏa thuận cuối cùng sẽ đạt được khi ông Tập và ông Trump gặp nhau nhưng để thực thi thỏa thuận này, hai nước sẽ vẫn vấp một số xung đột”.

Hoãn tăng thuế được trù tính từ năm ngoái

Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo trên Twitter rằng sẽ không tăng thuế với Trung Quốc vào ngày 1-3. Ảnh: Twitter

Jonathan Fenby, Giám đốc phụ trách Trung Quốc ở công ty tư vấn chiến lược đầu tư TSLombard, nói ông Trump đã nghiêng về phương án hoãn tăng thuế từ sau bữa ăn tối với Chủ tịch Tập Cận Bình ở Buenos Aires (Argentina) vào đầu tháng 12-2018. Fenby cho rằng ông Trump đã cố tình “câu giờ” để Trung Quốc có thời gian chuẩn bị cho thỏa thuận thương mại.

Ông Fenby nhận định: “Ông Tập và các quan chức Trung Quốc muốn loại bỏ chiến tranh thương mại để rảnh tay ứng phó với các thách thức kinh tế trong nước và vực dậy niềm tin. Giờ đây, câu hỏi đặt ra liệu trọng tâm của cuộc chiến thương mại có chuyển từ thuế sang vấn đề công nghệ hay không vì đây là lĩnh vực mà Trung Quốc dễ bị tổn thương hơn”.

Derek Scissors, chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc ở Viện Doanh nghiệp Mỹ, thậm chí còn cho rằng quyết định hoãn tăng thuế của ông Trump thực ra đã được định hình từ đầu tháng 11 năm ngoái khi mà ông cảm thấy lo lắng vì thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc hoặc cảm thấy rằng ông có thể nhận được sự hỗ trợ lớn từ Bắc Kinh về vấn đề Triều Tiên.

Ông nói: “Kể từ sau đó, vấn đề quan trọng duy nhất của nội bộ Mỹ là nhất trí một cơ chế đáng tin cậy để thực thi thỏa thuận thương mại với Trung Quốc. Dường như chúng ta chưa đạt được điều đó và nếu không đạt được, các cuộc đàm phán đều vô giá trị”.

Chánh Tài