Mỹ dắt Bahrain vào điểm nóng Hormuz: Có hiệu ứng?

Tướng Kenneth Mackenzie- người đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung tâm Quân đội Hoa Kỳ, tuyên bố: Vương quốc Bahrain là quốc gia Ả Rập đầu tiên ở vùng Vịnh gia nhập liên minh quốc tế do Hoa Kỳ đứng đầu bảo vệ tự do hàng hải ở khu vực Vịnh Ba Tư, đối phó với sự hung hăng của Iran.

Điều này được Tướng Mỹ Kenneth Mackenzie đưa ra trong một tuyên bố vào ngày 19/8. Các chuyên gia Nga, Iran và Ả Rập đã bình luận với hãng thông tấn Nga Sputnik về nguyên nhân và hậu quả của hành động này đối với tình hình vùng Vịnh Ba Tư (vịnh Persian – Persian Gulf).

Vì sao Bahrain cần đến liên minh?

Theo Giám đốc khu vực của Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông (Anh) tại Bahrain là ông Amjad Tahah, bước này là khá hợp lý.

Theo ông, Vương quốc Bahrain là một trong những quốc gia đã phải chịu đựng từ lâu và tiếp tục phải chịu đựng những hành động của Iran. An ninh quốc gia và các nước vùng Vịnh Ba Tư bị xâm hại. Do đó điều tự nhiên là Bahrain ủng hộ Hoa Kỳ trong cuộc chiến chống khủng bố Iran, đặc biệt là ở vùng biển quốc tế.

Tuy nhiên, điều phối viên các chương trình Trung Đông của Hội đồng đối ngoại Nga là ông Ruslan Mammadov, lại có ý kiến hơi khác về lý do khiến Bahrain gia nhập liên minh của Mỹ.

Theo ông, một căn cứ lớn của Mỹ được đặt tại Bahrain và hạm đội Mỹ đang đóng quân tại đó. Vì vậy, vương quốc này không có nhiều sự lựa chọn. Hơn nữa Bahrain là sự thể hiện chủ yếu về quan điểm của Arabia Saudi đối với các vấn đề khác nhau trong khu vực.

Ngoài ra, Hoa Kỳ và Anh là nhà cung cấp vũ khí chính cho Bahrain, họ có mối quan hệ lâu dài. Do đó, việc Manama thực hiện theo những yêu cầu của Washington là điều rất dễ hiểu.

Các nước Ả Rập khác sẽ phản ứng thế nào?

Nhận định về tác động của việc Bahrain gia nhập Liên minh đối với các nước Ả rập khác, ông Andrei Chuprygin, giảng viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Phương Đông của trường HSE cho biết, các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh sẽ không phản ứng theo bất kỳ cách nào, vì chắc chắn bước đi này đã được đồng thuận với Arabia Saudi. Còn Israel đã tuyên bố sẵn sàng tham gia liên minh, nhưng thực tế là chưa làm gì.

Theo ông, dường như các nước trong khu vực nghi ngờ rằng ông Trump đang mừng thầm nếu dầu mỏ từ vùng Vịnh sẽ không đi được đến đâu cả, mặc dù ngoài miệng ông nói ngược lại. Trong trường hợp này, dầu đá phiến Mỹ sẽ làm mưa làm gió trên thị trường.

Eo biển Hormuz đang nóng lên với việc liên minh của Mỹ đang hình thành

Không có gì cá nhân ở đây, mà đơn thuần chỉ là kinh doanh. Do đó, các quốc gia vùng Vịnh không vội vàng tham gia liên minh, cũng như châu Âu cùng đang dè dặt với các phát biểu của mình – họ nhận thấy có quá nhiều rủi ro cho một cuộc chiến tranh quy mô lớn.

Các nước Ả Rập khác có gia nhập Liên minh hay không?

Grigory Lukyanov, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Ả Rập và Hồi giáo, Viện Phương Đông thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, tin rằng, một số quốc gia vẫn có thể tham gia liên minh với Mỹ, mặc dù xác suất thấp, tất cả phụ thuộc vào mức độ bền bỉ của Hoa Kỳ.

Với các quốc gia lớn về vị thế địa-chính trị như Arabia Saudi và UAE, điều này sẽ phụ thuộc phần lớn vào việc họ giải quyết một số tình huống khó khăn khác, ví dụ như ở Yemen, như thế nào. Việc sa lầy ở đây đã khiến 2 nước đứng đầu vùng Vịnh mất rất nhiều công sức

Do đó, hiện tại chúng ta có thể nói ở cấp độ Hội đồng các nước vùng Vịnh, sự hỗ trợ cho liên minh của Mỹ là không thể, mà chỉ có những nỗ lực đơn lẻ của một vài quốc gia.

Có một quốc gia có lẽ sẽ tham gia là Arabia Saudi cùng với Bahrain; còn dưới áp lực từ Anh, Oman có thể cũng sẽ hỗ trợ liên minh; tuy nhiên, Qatar sẽ không ủng hộ.

Có thể nhận thấy rằng, thời điểm thành lập liên minh này được lựa chọn không mấy thành công. Hiện nay, tình hình địa-chính trị ở vùng Vịnh không thuận lợi cho việc hình thành các liên minh rộng lớn.

Iran cho rằng: Kế hoạch riêng của Mỹ sẽ thất bại

Amir Mousavi, giám đốc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quan hệ quốc tế ở Tehran, tự tin phát biểu rằng, liên minh của Mỹ sẽ thất bại. Và vấn đề ở đây không phải là do sức mạnh quân sự của Iran, mà là ở khả năng ngoại giao.

Hiện nay, người Mỹ và người Israel đang tập trung sự chú ý vào Bahrain như một sợi dây dẫn lợi ích của chính họ ở vùng Vịnh. Điều này trở nên rõ ràng sau Hội nghị Manama và nỗ lực thực hiện một “thỏa thuận thế kỷ” về cuộc xung đột Palestine - Israel. Rõ ràng là Bahrain đã thực hiện các bước này theo yêu cầu của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ông Amir Mousavi không thấy có nhiều ý nghĩa trong liên minh này.

Hiện nay, Iran đã giải quyết các vấn đề với Anh. Cũng có một mối quan tâm nhất định trong việc hợp tác với Iran từ những nước như Iraq, Kuwait, Qatar và Oman. Iran cũng đã tổ chức các cuộc họp và đàm phán với đại diện UAE. Chẳng bao lâu nữa, phái đoàn của Arabia Saudi sẽ tới thăm Tehran và chỉ ngày hôm qua, Ngoại trưởng Iran lưu ý sẽ sớm đạt được sự hiểu biết trong khu vực. Vì vậy Mỹ sẽ thất bại.

Nói về khả năng xây dựng một hệ thống an ninh trong khu vực, chuyên gia người Iran nói thêm: “Về vấn đề này, tôi nghĩ rằng khái niệm an ninh của Nga trong khu vực sẽ là sự thay thế tốt nhất, vì đã nhận được phản hồi tích cực trong khu vực”.

Huy Bình