Mỹ chuẩn bị tung đòn thương mại mới với Trung Quốc

Container tập kết tại cảng nước nước sâu Dương Sơn ở vịnh Hàng Châu, phía nam Thượng Hải, Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Các nguồn tin nói Nhà Trắng đang có kế hoạch gia tăng sức ép thương mại với Trung Quốc với kế hoạch công bố chi tiết danh sách hàng hóa Trung Quốc trị giá 100 tỉ đô la Mỹ sẽ bị áp thuế 25% cũng như ban hành các quy định cấm các công ty Trung Quốc đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao ở Mỹ.

Động thái trên diễn ra khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ đạo các trợ lý cấp cao của ông xem xét khả năng tái gia nhập Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) nhằm gây sức ép hơn nữa với Trung Quốc.

Trong khi đó, Trung Quốc đang tập hợp các nước khác để chống lại Mỹ, đặc biệt là các nước ở châu Âu, nơi các công ty có thể được hưởng lợi nếu Trung Quốc đáp trả Mỹ bằng các biện pháp áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Mỹ.

Các quan chức Nhà Trắng cho biết sớm nhất vào tuần sau, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer sẽ công bố danh sách chi tiết các sản phẩm Trung Quốc có giá trị xuất khẩu sang Mỹ 100 tỉ đô la Mỹ/năm bị đề xuất áp thuế nhập khẩu 25%.

Hồi đầu tháng, Mỹ đã thông báo danh sách 1.300 sản phẩm trị giá 50 tỉ đô la Mỹ của Trung Quốc bị đề xuất áp thuế nhập khẩu 25%. Danh sách này không có các sản phẩm tiêu dùng thông dụng như áo quần, giày dép và điện thoại di động vì Mỹ muốn hạn chế tác động đến người tiêu dùng cũng như muốn tránh sự chỉ trích của dư luận trong nước. Song các chuyên gia thương mại cho rằng nhiều mặt hàng tiêu dùng của Trung Quốc sẽ bị gộp vào danh sách mới.

Khi Tổng thống Trump dọa áp thuế nhập khẩu 25% thêm cho 100 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc vào hôm 5-4, nhiều chuyên gia thương mại cho rằng đó chỉ là đòn gió mà Trump nhất thời tung ra.

Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng do biết kế hoạch áp thuế này đã Trump được thảo luận từ trước đó với Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin, Giám đốc Hội đồng Thương mại Nhà Trắng Peter Navarro.

Để xoa dịu sự phản đối của dư luận trong nước đối với chính sách thương mại cứng rắn nhằm vào Trung Quốc, Nhà Trắng đang xây dựng một chương trình nhiều tỉ đô để bồi thường cho các nông dân chịu thiệt hại từ các đòn trả đũa của Trung Quốc nhắm vào hàng hóa nông nghiệp của Mỹ.

Những diễn biến mới nhất

Trong một diễn biến khác, Bộ Tài chính Mỹ đang soạn thảo các quy định hạn chế nghiêm ngặt đối với hoạt động đầu tư của Trung Quốc trong các lĩnh vực công nghệ cao của Mỹ thông qua thâu tóm, liên doanh... Bộ Tài chính Mỹ dự kiến hoàn thành công tác soạn thảo các quy định này vào đầu tháng 6.

Các kế hoạch trên diễn ra khi các quan chức Nhà Trắng cho rằng Trung Quốc đang “đầu hàng” trước sức ép của Mỹ, mà một trong những biểu hiện đó là các cam kết giảm thuế nhập khẩu ô tô và các sản phẩm khác mà Chủ tịch Tập Cận Bình đưa ra trong bài phát biểu tại Diễn đàn Châu Á Bác Ngao ở tỉnh Hải Nam hôm 10-4.

Dù các hiệp hội kinh doanh của Mỹ nói rằng các biện pháp áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc sẽ phản tác dụng, các quan chức Nhà Trắng đưa ra kết luận ngược lại: Các đe dọa áp thuế đang có tác dụng.
Về mặt công khai, các quan chức Trung Quốc nói sẽ không quy phục trước sức ép của Washington nhưng trong các cuộc trò chuyện riêng, họ ghi nhận các đe dọa thương mại của Mỹ đan khiến họ đẩy nhanh các kế hoạch cởi mở nền kinh tế Trung Quốc hơn nữa.

Trung Quốc áp thuế nhập khẩu 25% đối với ô tô nhập khẩu khẩu từ nước ngoài, trong lúc đó, mức thuế này ở Mỹ chỉ 2,5%. Bắc Kinh cũng bắt buộc các hãng xe nước ngoài thành lập liên doanh với các hãng xe trong nước với tỷ lệ góp vốn 50-50.

Các quan chức Trung Quốc cho biết thuế nhập khẩu ô tô sẽ giảm và mức trần tỷ lệ vốn góp 50% đối với hãng xe nước ngoài trong các liên doanh tại Trung Quốc có thể được dỡ bỏ trong vòng 3-5 năm tới. Một quan chức Trung Quốc giấu tên thừa nhận với Wall Street Journal: “Sức ép của Mỹ đang tạo ra động lực thay đổi ở Trung Quốc”.

Lê Linh