Mỹ, Châu Âu 'tẩy chay' Ả Rập Xê út sau khi nhà báo Khashoggi bị sát hại

Vào sáng ngày 20/10, Ả Rập Xê út tiết lộ ông Khashoggi, một nhà báo có tư tưởng phản đối chính sách của Thái tử Mohammed bin Salman, đã chết trong một vụ ẩu đả xảy ra tại lãnh sự quán.

Các nhà báo Indonesia giơ những biểu ngữ có ảnh chụp của ông Jamal Khashoggi, người được xác nhận đã chết trong lãnh sự quán Ả Rập Xê út.

Đức nói rằng lời giải thích mà Ả Rập Xê út đưa ra là “không đầy đủ” và đang xem xét liệu họ có nên bán vũ khí cho nước này hay không, trong khi đó Pháp và Liên minh Châu Âu đã kêu gọi tổ chức một cuộc điều tra chi tiết để làm rõ điều gì đã xảy ra đối với ông Khashoggi sau khi ông vào lãnh sự quán ngày 2/10 để lấy các văn bản đăng ký cho lễ cưới của mình.

Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nghi ngờ rằng ông Khashoggi đã bị sát hại trong lãnh sự quán bởi một nhóm đặc vụ Ả Rập Xê út và thi thể của ông bị phân thành nhiều phần.

Vụ việc ông Khashoggi bị sát hại đã khiến cộng đồng quốc tế tức giận và ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ chính trị và kinh tế giữa các nước phương Tây và Ả Rập Xê út, một trong những đồng minh lớn của Mỹ và là nước xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới.

Khi được hỏi về việc ông có thỏa mãn về tuyên bố của Ả Rập về cái chết của ông Khashoggi hay không, ông Trump nói: “Không, tôi không thỏa mãn chừng nào chúng ta chưa tìm được câu trả lời. Tuy nhiên đây vẫn là một bước đầu quan trọng, một bước đầu rất tốt cho chúng ta”.

Phát biểu của ông về vụ ông Khashoggi trong những ngày gần đây bao gồm đe dọa Ả Rập Xê út sẽ phải gặp “hậu quả nặng nề” cũng như áp đặt cấm vận với nước này, nhưng ông Trump cũng đề cao vai trò của Ả Rập Xê út trong cuộc đấu tranh chống lại các phần tử khủng bố và Iran cũng như là khách hàng lớn mua vũ khí Mỹ.

Trong khi đó, Riyadh vẫn chưa đưa ra bằng chứng nào chứng minh phát biểu của mình và không tiết lộ điều gì đã xảy ra đối với thi thể của ông Khashoggi.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian kêu gọi tổ chức một cuộc điều tra toàn diện, còn Thủ tướng Đức Angela Merkel và Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã đưa ra một tuyên bố chung, trong đó nói rằng lời giải thích của Ả Rập Xê út là chưa đủ.

“Chúng tôi mong Ả Rập Xê út hãy làm rõ hơn nữa về cái chết của ông Khashoggi. Những thông tin mà chúng tôi có được về những gì xảy ra tại lãnh sự quán Ả Rập Xê út là không đủ”, tuyên bố chung cho biết.

Tổng thống Trump cho rằng rất có khả năng Thái tử Mohammed đã không biết về cái chết của ông Khashoggi tại lãnh sự quán. Ông nói rằng ông sẽ có cuộc trao đổi với hoàng tử Ả Rập về vấn đề này.

Các nước phương Tây đang không rõ liệu Thái tử Mohammed có liên quan đến vụ việc hay không. Hiện tại, ông là người quyền lực nhất Ả Rập Xê út sau khi Quốc vương Salman, 82 tuổi, bàn giao phần lớn quyền điều hành đất nước cho ông.

Một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết các điều tra sẽ tìm được manh mối về thi thể ông Khashoggi “trong một thời gian ngắn”. Trước đó, nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ tin rằng những phần thi thể nạn nhân đã bị vứt vào rừng Belgrad gần Istanbul và một địa điểm gần thành phố Yalova, cách Istanbul 90km về phía nam.

Nhiều quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết chính phủ của họ có đoạn băng ghi âm về vụ sát hại ông Khashoggi trong lãnh sự quán. Báo Yeni Safak của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đoạn ghi âm này cho thấy các đặc vụ Ả Rập cắt đứt ngón tay của ông Khashoggi trong cuộc tra hỏi, sau đó đã chặt đầu ông. Ông Trump nói rằng không ai trong chính phủ của ông đã thấy bất kỳ đoạn phim hay bất kỳ ghi nhận nào về những gì xảy ra trong lãnh sự quán.

Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nói với hãng tin Reuters rằng một nhóm gồm 15 đặc vụ Ả Rập Xê út đã đến Istanbul trong hai chuyến bay và bước vào lãnh sự quán Ả Rập cùng ngày ông Khashoggi có mặt tại đó và sau đó đã rời khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.

Anh Tuấn (lược dịch)