Mỹ chấm dứt miễn trừ trừng phạt mua dầu Iran

Mỹ quyết không gia hạn miễn trừ trừng phạt cho đối tác mua dầu Iran nữa - Ảnh: Reuters

Khi tái áp đặt trừng phạt nhắm vào hoạt động xuất khẩu dầu của Iran vào tháng 11.2018, Mỹ tạm miễn trừ cho 8 nhà nhập khẩu (Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ý, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Đài Loan) trong thời gian tối đa 180 ngày.

Một số quốc gia hy vọng miễn trừ được gia hạn. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố chính quyền Washington quyết định không làm vậy

“Chúng tôi sẽ tiếp tục thực thi cũng như giám sát thực thi trừng phạt. Bất cứ quốc gia hoặc thực thể nào đang làm ăn với Iran nên xem xét lại một cách thận trọng”, theo Ngoại trưởng Pompeo.

Ông cho biết Ả Rập Saudi cùng Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) đã đảm bảo họ đủ sức bù đắp nguồn cung để giữ thị trường ổn định. Ngoại trưởng Pompeo còn nhấn mạnh Mỹ cũng có thể là nguồn cung thay thế khả dĩ.

Trừng phạt khiến xuất khẩu dầu Iran giảm từ 2,5 triệu thùng/ngày xuống 1 triệu thùng/ngày. Nhưng Mỹ vẫn chưa hài lòng, Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố quyết đưa lượng xuất khẩu “về 0”.

Chấm dứt miễn trừ trừng phạt là biện pháp gây áp lực mới nhất mà chính quyền Washington thực hiện nhằm buộc phía Tehran cắt giảm chương trình hạt nhân, thử tên lửa đạn đạo cũng như ngừng hỗ trợ cho xung đột tại Yemen và Syria. Trước đó, họ vừa liệt lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài.

Hãng tin Tasnim dẫn lời một quan chức năng lượng Iran khẳng định nước này đã chuẩn bị trước cho kịch bản không còn miễn trừ trừng phạt. Trong khi đó IRGC đe dọa chặn eo biển Hormuz - kênh vận chuyển dầu quan trọng hàng đầu.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng chỉ trích động thái Mỹ vừa thực hiện, đồng thời cam kết đảm bảo quyền lợi hợp pháp của những doanh nghiệp làm ăn với Iran. Cường quốc châu Á là nhà nhập khẩu dầu số 1 thế giới.

Biện pháp chấm dứt miễn trừ trừng phạt được tiến hành trước lúc phái đoàn Mỹ sắp sang Bắc Kinh đàm phán thương mại. Rất khó xác định liệu hai chuyện có liên quan hay không, nhưng cựu cố vấn cấp cao từng làm việc cho Bộ Tài chính Mỹ Adam Smith đánh giá động thái mới nhất sẽ khiến Trung Quốc khó chịu, vì nhập khẩu năng lượng của họ bị ảnh hưởng.

Phía Nhật Bản tin rằng tác động từ chuyện mất miễn trừ trừng phạt không lớn. Bộ trưởng Thương mại - Công nghiệp Hiroshige Seko cho biết họ vẫn chưa cần dùng đến trữ lượng dầu quốc gia.

Cẩm Bình (theo Reuters, SCMP)