Mỹ bàn thảo nội dung gì trong cuộc gặp cấp cao Mỹ-Trung ở Rome?
Vấn đề Ukraine được dự đoán sẽ là một trong những chủ đề trọng tâm trong cuộc gặp giữa hai quan chức cấp cao Mỹ - Trung Quốc tại Rome trong ngày hôm nay (14/3).
Một trong những thước đo nổi bật về mức độ thay đổi của thế giới trong hai tuần qua là chuyến đi của Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan tới Rome (Italy) trong ngày hôm nay (14/3) để gặp quan chức chính sách đối ngoại hàng đầu của Trung Quốc – ông Dương Khiết Trì.
Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan (trái) và ủy viên Bộ Chính trị đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì. Ảnh: AFP/Reuters.
Thăm dò lập trường của Trung Quốc
Giới phân tích cho rằng, quyết định của Mỹ tìm kiếm sự tham gia của Trung Quốc trong cuộc chiến cách Bắc Kinh 7.000km cho thấy tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Washington đang phải đối mặt, cũng như vai trò của Trung Quốc trong các vấn đề quốc tế. Mỹ đang đứng trước nguy cơ bị cuốn vào cuộc xung đột Nga-Ukraine, đặc biệt là việc cung cấp vũ khí cho Kiev khiến Nga giận dữ và đe dọa đáp trả. Ngược lại, Trung Quốc có quan hệ kinh tế, thương mại chặt chẽ với cả hai bên.
Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ ngày 13/3 ra tuyên bố nêu rõ: “Vào ngày 14/3, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cùng các quan chức thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia và Bộ Ngoại giao sẽ có mặt tại Rome”. Hai bên sẽ thảo luận về các nỗ lực nhằm quản lý cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng ảnh hưởng của cuộc xung đột Ukraine với an ninh khu vực và toàn cầu”.
Truyền thông Mỹ cho biết, ông Jake Sullivan sẽ có cuộc gặp Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì với ưu tiên hàng đầu là duy trì đường dây liên lạc cởi mở giữa Mỹ và Trung Quốc. Trong cuộc đối thoại, Cố vấn an ninh Mỹ sẽ tìm kiếm giới hạn của các biện pháp mà Trung Quốc có thể thực hiện để giúp đỡ Nga.
Phát biểu với CNN, ông Sullivan cho biết: “Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ mức độ hỗ trợ mà Trung Quốc có thể cung cấp cho Nga, cả về vật chất lẫn kinh tế. Đó là mối quan tâm của chúng tôi. Chúng tôi đã thông báo cho Trung Quốc rằng chúng tôi sẽ không khoanh tay đứng nhìn và không cho phép bất cứ quốc gia nào giúp Nga khắc phục hậu quả của các biện pháp trừng phạt kinh tế”.
Một quan chức Mỹ tiết lộ, trong thời gian gần đây, Nga đã yêu cầu Trung Quốc hỗ trợ, trong đó có cả vũ khí để đẩy mạnh chiến dịch quân sự tại Ukraine. Tuy nhiên, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington Liu Pengyu, nói với CNN rằng ông "chưa bao giờ nghe nói" về các yêu cầu vũ khí của Nga.
Đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc vẫn giữ quan điểm trung lập liên quan đến cuộc xung đột Nga-Ukraine. Bắc Kinh đã bỏ phiếu trắng trong cuộc bỏ phiếu của Liên Hợp Quốc yêu cầu Nga chấm dứt chiến dịch quân sự tại Ukraine và chỉ trích các biện pháp trừng phạt kinh tế với Moscow. Nước này cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với việc tìm kiếm giải pháp ngoại giao nhằm chấm dứt xung đột và kêu gọi các bên ngồi vào bàn đàm phán.
Nhưng Mỹ vẫn luôn băn khoăn với câu hỏi về việc liệu Trung Quốc có sẵn sàng sử dụng ảnh hưởng để giúp chấm dứt xung đột hay không và liệu họ có sẵn sàng chấp nhận rủi ro về kinh tế để giúp đỡ Nga hay không. Ông Sullivan cho biết, Mỹ đã cảnh báo Trung Quốc và những quốc gia khác khác rằng họ không thể cung cấp cho Nga giải pháp để đối phó với lệnh trừng phạt.
Tình thế tiến thoái lưỡng nan của Mỹ
Hiện, Mỹ đang đứng trước những lựa chọn khó khăn liên quan đến cuộc xung đột Nga-Ukraine. Cuối tuần qua, Nga cảnh báo phương Tây không nên tiếp tục bơm vũ khí vào Ukraine vì các đoàn vận chuyển vũ khí đó sẽ là mục tiêu hợp pháp cho quân đội Nga tấn công. Điều đó đã đặt Washington vào tình thế khó xử.
Nếu không được cung cấp tên lửa chống tăng Javenlin, tên lửa phòng không Stinger và các vũ khí công nghệ cao khác của Mỹ, Ukraine sẽ khó đứng vững trước cuộc tấn công của Nga. Nhưng việc chuyển giao vũ khí có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh quy mô lớn.
Trả lời phỏng vấn tờ Spiegel, ông James Stavridis, cựu Tư lệnh tối cao các lực lượng vũ trang NATO tại châu Âu nhận định, ông không cho rằng Nga sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân trong cuộc xung đột này, nhưng bất kể tính toán sai lầm nào cũng có nguy cơ dẫn đến những rủi ro. “Điều tôi lo lắng là một tính toán sai lầm ở thời điểm nào đó, chẳng hạn tên lửa Nga bay qua biên giới Ba Lan, tấn công trung tâm chỉ huy và kiểm spoát của Mỹ. Chỉ huy quân đồng minh NATO tại châu Âu (SACEUR) sẽ đáp trả các lự lượng Nga và xung đột nhanh chóng leo thang”.
Xe tăng Ukraine trong một cuộc tập trận. Ảnh: Reuters
Một mối lo ngại khác của Washington là tác động ngược chiều của các biện pháp trừng phạt tài chính hạt nhân đối với Nga, vốn đã đóng băng khoảng 300 tỷ USD trong tổng số 640 tỷ USD dự trữ vàng và ngoại hối của Nga. Các nhà kinh tế học cảnh báo, việc đóng băng khoản dự trữ lớn như vậy có thể phá hủy niềm tin vào hệ thống đồng USD của Mỹ.
Giới phân tích cho rằng, Mỹ dường như đã chấp nhận những rủi ro về kinh tế và chiến lược to lớn để kiềm chế Nga. Điều đó đã giải thích cho quyết định bất ngờ của Mỹ về việc cử Cố vấn An ninh Quốc gia tới Rome để đối thoại với nhà ngoại giao Trung Quốc khi cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine đang leo thang.
Một chính khách cấp cao tại Đông Nam Á dự đoán, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ từ chối lời đề nghị “làm trung gian hòa giải” giữa Nga và Ukraine, thay vào đó đề nghị “tạo điều kiện cho các cuộc thảo luận”. Điều này có thể giúp Trung Quốc tránh “bị mất mặt” nếu tiến trình đamg phán Nga-Ukraine thất bại. Nhà phân tích này nhận định, dù cho bất cứ vấn đề gì được thảo luận tại cuộc gặp cấp cao ở Rome thì đây vẫn là hoạt động ngoại giao rất đáng chú ý.
Sau nhiều năm leo thang căng thẳng trong một loạt vấn đề từ thương mại, công nghệ, kinh tế đến quân sự, Mỹ và Trung Quốc một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý của toàn cầu với tư cách là những nhân tố không thể thiếu trong việc tìm kiếm giải pháp cho cuộc khủng hoảng an ninh lớn nhất ở châu Âu kể từ sau Chiến tranh Lạnh./.
