'Mượn tay' Tổng thống Assad, Israel muốn cùng Nga 'hất' Iran khỏi Syria?

Hệ thống phòng không Syria đánh chặn tên lửa Israel nhắm mục tiêu gần Damascus.

Quyết định của Tổng thống Donald Trump trong việc giữ lại hàng trăm binh sĩ ở Syria được coi là điều đáng hoan nghênh đối với đồng minh. Tuy nhiên, động thái này chủ yếu mang tính chất phòng thủ và chỉ đơn thuần là ngăn chặn tình hình xấu đi: sự trở lại của IS; Thổ Nhĩ Kỳ áp đảo các đối tác người Kurd; hoặc mở rộng ảnh hưởng của Iran.

Một mình Israel đang tích cực có các kế hoạch cải thiện tình hình ở Syria, bắt đầu một chiến lược mới để trục xuất Iran thông qua việc tăng áp lực lên Damascus. Mỹ có thể giúp đỡ nỗ lực của Israel mà không cần phải đặt thêm dấu chân ở Syria, tờ Washington Examiner nhận định.

Gây áp lực lên chính quyền Assad

Trong nhiều năm, Israel đã tiến hành một chiến dịch phối hợp và công khai để từ chối các mục tiêu đầy tham vọng của Iran ở Syria, trong đó bao gồm: xây dựng kho vũ khí của Hezbollah và thành lập một sự hiện diện đối lập với Israel và Jordan.

Israel đã tiến hành hàng trăm cuộc tấn công ở Syria, chống lại các đoàn xe vận chuyển, căn cứ, phòng thủ tên lửa, nhà máy vũ khí và thậm chí cả nhân viên quân sự của Iran.

Tuy nhiên, có một giới hạn đối với những gì Israel có thể đạt được. Tel Aviv có thể tấn công Tehran một số mục tiêu, nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn sự hiện diện của Iran.

Đó là lý do tại sao các quan chức an ninh cấp cao của Mỹ gần đây tiết lộ, Israel đã áp dụng một cách tiếp cận mới để đẩy Iran ra khỏi Syria. Ngoài việc tiếp tục nhắm mục tiêu trực tiếp vào tài sản của Iran, chiến lược mới của Israel tập trung vào việc gây sức ép với Tổng thống Bashar Assad để đuổi Iran ra khỏi lãnh thổ của mình.

Tính toán của Israel sẽ là Tổng thống Assad có thể buộc Iran ra ngoài nếu ông nghĩ rằng sự hiện diện của Tehran không còn phục vụ lợi ích của mình nữa. Israel đang đặt cược rằng, Tổng thống Assad đã đến lúc muốn gác lại cuộc xung đột sang một bên, ổn định hóa Syria, hợp pháp hóa quyền lực của mình trong nội bộ và quốc tế, đồng thời thu hút hỗ trợ và đầu tư kinh tế từ nước ngoài.

Nếu sự cố thủ của Iran ở Syria trở thành một trở ngại cho sự ổn định và bình thường hóa của chính quyền Damascus, Tổng thống Assad có thể sẵn sàng - với sự trợ giúp của Nga - đẩy Iran ra ngoài.

Do đó, chiến lược của Israel đã dần dần mở rộng để nhắm mục tiêu vào tài sản của chính quyền Assad. Chẳng hạn, vào tháng 1, Israel đã tấn công các kho vũ khí của Iran gần sân bay Damascus.

Cuộc tấn công đã loại bỏ những vũ khí đó, nhưng cũng chứng minh cho Tổng thống Assad thấy chiến dịch của Israel gây rối như thế nào đối với cuộc sống hàng ngày của người dân Syria.

Một số quan chức Israel tin rằng chiến lược này đã phát huy hiệu quả, buộc Iran phải chuyển trung tâm cung cấp vũ khí từ sân bay Damascus đến căn cứ không quân bị cô lập sâu hơn trong nội địa Syria.

Tương tự, Lực lượng al-Quds của Iran đã chuyển phần lớn trung tâm hoạt động từ Syria sang Iraq. Điều này đã nói lên tầm quan trọng của Mỹ trong sự hiện diện quân sự liên tục tại Iraq và biên giới xung quanh al-Tanf.

Mỹ làm được gì cho Israel?

Mỹ có thể nhờ cậy vào Israel để chống Iran mà không cần trở lại Syria.

Áp lực ngày càng tăng của Israel đối với chính quyền Assad cũng gây áp lực lên Nga, vốn coi sự ổn định của Damascus là một lợi ích ưu việt. Đòn bẩy cuối cùng của Israel sẽ là đánh bật sự lãnh đạo của Tổng thống Assad. Tuy nhiên, đây chắc chắn là một rủi ro rất cao.

Israel đã không hướng tới mục tiêu lật đổ chính quyền Assad khi cuộc chiến nổ ra vào năm 2011. Ở thời điểm đó, Israel đánh giá cao về việc biên giới Syria được kiểm soát một cách bình yên trong suốt bốn thập kỷ.

Theo các nhà phân tích, Israel dường như ưa thích một Chính phủ có sự ổn định hơn là các phe nhóm hỗn loạn khác. Nhưng Israel đã trở nên hoảng hốt khi cuối cùng chiến thắng của chính quyền Assad cũng kéo theo sự cố thủ và phát triển của Iran, khiến cho rủi ro của một cuộc xung đột Iran-Israel ngày càng tăng.

Bây giờ, Israel đang tìm cách “gậy ông đập lưng ông”, biến chiến thắng của Iran trong việc bảo vệ chính quyền Assad bị phản đòn.

Với mục đích trên, Mỹ đang được kêu gọi nên làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo thành công của Israel trong cuộc đối đầu ngày càng tăng với Iran, nơi phục vụ lợi ích của Mỹ và của các đồng minh Ả Rập Sunni.

Theo Michael Makovsky, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của viện An ninh Quốc gia Mỹ (JINSA), Mỹ có thể tăng cường khả năng của Israel bằng cách nạp trước 38 tỷ USD hỗ trợ quân sự cho nước này thay vì theo chu kỳ cách đều nhau một thập kỷ; cải thiện việc chia sẻ thông tin tình báo Mỹ-Israel và cập nhật các kho đạn dược ở Israel mà sau này có thể sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.

Mỹ có thể củng cố vị thế của riêng mình và tăng cường sự răn đe cho Israel bằng cách đưa các tàu khu trục tên lửa Aegis đến cảng Haifa của Israel. Cuối cùng, Mỹ nên nói rõ với Nga rằng họ hoàn toàn ủng hộ các cuộc tấn công của Israel ở Syria.

Phó Tổng thống Mike Pence gần đây đã yêu cầu các đồng minh châu Âu giúp đỡ đối phó với Iran. Nhưng tình hình sẽ có lợi hơn khi nhìn vào Israel và hỗ trợ những nỗ lực của nước này ở Syria để đẩy lùi sự bành trướng nguy hiểm của Iran, cũng như chuẩn bị cho một cuộc đối đầu lớn hơn nữa.

Mạnh Kiên