Mức phí cao nhất của cao tốc Bắc - Nam là 3.400 đồng/xe con/km

Cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn đầu dự kiến sẽ hoàn thiện vào 2023 - Ảnh Ngọc Dương

Chiều dài tăng 3 km, tổng mức đầu tư giảm gần 14.000 tỉ

Theo báo cáo mới nhất của Bộ GTVT, qua lập báo cáo nghiên cứu khả thi, cao tốc Bắc - Nam phía đông đã có một số điều chỉnh. Trên cơ sở kết quả khảo sát chi tiết, đơn vị tư vấn so sánh và kiến nghị điều chỉnh cục bộ hướng tuyến một số đoạn để bảo đảm kinh tế - kỹ thuật, tránh các khu vực đất quốc phòng, khu đông dân cư, hạn chế tác động đến đời sống của nhân dân...

Ngoài ra, do các dự án đã triển khai từ giai đoạn năm 2010 - 2012 nhưng chưa được đầu tư và chưa cắm mốc giải phóng mặt bằng, nên một số địa phương đã cấp đất xây dựng công trình hoặc điều chỉnh quy hoạch của địa phương chồng lấn với quỹ đất dự kiến dành cho cao tốc... dẫn đến phải điều chỉnh cục bộ hướng tuyến.

Sau khi điều chỉnh, chiều dài toàn tuyến tăng thêm 3 km, từ 654 km lên 657 km. Ngược lại, tổng mức đầu tư dự án được điều chỉnh giảm gần 14.000 tỉ đồng so với bước tiền khả thi, còn 105.046 tỉ đồng (trước đó là 118.716 tỉ đồng). Tổng vốn nhà nước đầu tư vào dự án cũng giảm hơn 4.000 tỉ đồng, xuống còn 50.943 tỉ đồng so với dự kiến 55.000 tỉ đồng ban đầu. Vốn của nhà đầu tư cũng giảm từ 63.716 tỉ đồng xuống còn 54.103 tỉ đồng.

Việc giảm được gần 14.000 tỉ đồng tổng mức đầu tư được Bộ GTVT lý giải do giảm chi phí dự phòng, thay đổi mức lãi suất vốn vay... so với bước nghiên cứu tiền khả thi.

Về tiến độ, 8 dự án BOT hiện đang ở bước hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi, Bộ GTVT cho biết sẽ hoàn thành hồ sơ mời thầu ngay khi báo cáo nghiên cứu khả thi được phê duyệt. Bộ này cũng dự kiến sẽ bàn giao cọc giải phóng mặt bằng, mốc lộ giới đường bộ cho các địa phương khoảng đầu năm 2019.

Các địa phương sẽ tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và triển khai công tác giải phóng mặt bằng và sẽ đạt khoảng 70% tổng khối lượng giải phóng mặt bằng ở thời điểm khởi công dự án. Toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng sẽ được hoàn thiện trong khoảng quý 1/2020. Các dự án đầu tư theo hình thức BOT dự kiến sẽ bắt đầu thi công khoảng đầu năm 2020 và cơ bản hoàn thành vào năm 2021.

Đối với 3 dự án đầu tư công, dự kiến công tác thi công các dự án thành phần đoạn Cao Bồ - Mai Sơn và đoạn Cam Lộ - La Sơn bắt đầu triển khai từ tháng 4.2019, thi công trong khoảng 2 năm (cơ bản hoàn thành năm 2021); dự án thành phần đầu tư xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu triển khai thi công từ quý 3/2019 (đối với gói cầu, đường dẫn) và quý 1/2020 (đối với gói cầu chính), thời gian thi công cầu chính khoảng 3,5 năm (hoàn thành năm 2023).

Nhà đầu tư BOT sẽ phải có 20% vốn chủ sở hữu

Về mức giá (từ Bộ GTVT vẫn dùng trong báo cáo của mình sau tranh cãi về phí/giá tại kỳ họp Quốc hội năm ngoái), Bộ GTVT cho biết “đã nghiên cứu kỹ lưỡng, tính toán lựa chọn mức giá phù hợp cho giai đoạn khởi điểm cũng như các thời kỳ trong cả vòng đời dự án, phù hợp với khả năng chi trả của người dân, bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh, lợi nhuận của nhà đầu tư và lợi ích của nhà nước.

Mức “giá" này đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp cuối năm 2017. Theo đó, giai đoạn 2021- 2023, giá sẽ là 1.500 đồng/xe con/km, mỗi 2 năm sẽ tăng 200 đồng/xe/km cho đến giai đoạn 2030 - 2032; sau đó sẽ tăng 300 đồng/xe/km mỗi 2 năm, lên mức 2.400 đồng/xe/km vào giai đoạn 2033 - 2035; đến 2042- 2044, mức giá sẽ là 3.400 đồng/xe con/km.

Đối với các dự án BOT, báo cáo cho hay “rút kinh nghiệm về những hạn chế, bất cập Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nêu trong báo cáo giám sát”, Chính phủ đã ban hành các cơ chế triển khai dự án như đấu thầu rộng rãi quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư. Trường hợp kết quả sơ tuyển chỉ có 1 nhà đầu tư trúng, sẽ phải báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền (ở đây là Bộ GTVT) cũng sẽ phải triển khai lập, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán xây dựng công trình làm cơ sở xác định tổng vốn đầu tư và phương án tài chính trong hồ sơ mời thầu để kiểm soát chặt chẽ hơn chi phí đầu tư.

Báo cáo này cũng cho hay sẽ bổ sung quy định “nhà đầu tư vi phạm hợp đồng trong trường hợp sau 6 tháng không ký được hợp đồng tín dụng với ngân hàng, tổ chức tín dụng đủ phần vốn vay theo quy định để triển khai dự án; cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tịch thu bảo đảm thực hiện hợp đồng và hợp đồng hết hiệu lực”.

Mức vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư tham gia các dự án thành phần đầu tư theo hình thức BOT cũng được nâng lên 20% (thay vì chỉ 10 - 12% như các dự án trước đây, làm rộ lên nhận định nhà thầu “tay không bắt giặc”) để bảo đảm lựa chọn nhà đầu tư có đủ năng lực tài chính thực hiện dự án...

Vũ Hân