'Mùa xuân hòa bình' có mang lại bình yên cho Thổ Nhĩ Kỳ?

Hành động quân sự chớp nhoáng và đơn phương của Thổ Nhĩ Kỳ

Ngay sau tuyên bố rút toàn bộ lực lượng quân sự khỏi Syria của Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 7-10, chỉ 2 ngày sau đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã bất ngờ tuyên bố mở chiến dịch quân sự “Mùa xuân hòa bình” nhằm vào lực lượng người Kurd và Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại miền Bắc Syria.

Theo tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ, chiến dịch quân sự quy mô lớn sẽ quét sạch lực lượng người Kurd trên khu vực dài 500km, sâu 30km vào trong lãnh thổ Syria để tạo ta vùng đệm tiếp nhận người Syria tỵ nạn do nội chiến. Lý giải cho hành động quân sự nói trên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhấn mạnh, Ankara có quyền thực hiện chiến dịch quân sự vào sâu lãnh thổ Syria theo thỏa thuận đã ký với Damascus năm 1998. Theo đó, Thổ Nhĩ Kỳ có toàn quyền truy quét các phần tử vũ trang thuộc lực lượng Công nhân người Kurd, nếu Syria không có biện pháp đối phó đủ hiệu quả.

Lực lượng quân sự Thổ Nhĩ Kỳ và đồng minh trong đêm 9-10 đã đồng loạt tấn công vào các vị trí của SDF dọc biên giới Syria. Ảnh: Reuters.

Ngay trong đêm 9-10, các mũi tiến công của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phối hợp với lực lượng phiến quân Syria đồng minh đã đồng loạt tấn công 150 địa điểm nằm dọc theo biên giới Syria. Trước khi lực lượng trên bộ vượt biên giới sang Syria, Không quân Thổ Nhĩ Kỳ cũng đánh phá 181 mục tiêu của lực lượng Dân chủ Syria (SDF) của người Kurd, trong đó đáng chú ý là trạm bơm nước Alluk, đập Saffan ở phía Bắc tỉnh Maliki. Chưa ghi nhận những cuộc đụng độ ác liệt giữa liên quân Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd, nhưng các đợt tấn công đã gây thương vong cho dân thường. Ít nhất đã có gần 10 người thiệt mạng, trong đó có phụ nữ và trẻ em.

Truyền thông Syria đăng tải, hàng loạt thành phố, thị trấn Darbasia, Maliki, Kamyshly ở tỉnh Hasaka và các thành phố Tell Abyad và Ain-Isa ở tỉnh Raqqa đã bị liên quân Thổ Nhĩ Kỳ pháo kích và tấn công ác liệt.

Dù hành động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đã được dự đoán từ trước, nhưng việc Ankara có thể nhanh chóng động binh cũng gây nhiều bất ngờ đối với Syria và SDF. Tuy nhiên, từ những chiến lệ trước đây giữa hai bên cho thấy chiến dịch “Mùa xuân hòa bình” có thể sẽ kéo dài dai dẳng, chứ không kết thúc chớp nhoáng như cách nó diễn ra.

Nguy cơ sa lầy

Với lực lượng hùng hậu và được chuẩn bị trước, Thổ Nhĩ Kỳ có thể tự tin động binh. Tuy nhiên, với những chiến dịch quân sự Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ từng thể hiện trước đây tại thị trấn Manbij, Kobani (Syria) chống lại SDF, cuộc chiến với Ankara sẽ không hề dễ dàng.

Lực lượng SDF có đủ nguồn lực khiến Thổ Nhĩ Kỳ sa lầy trong cuộc chiến tại Syria. Ảnh: RIA.

Việc SDF không chủ động giao tranh với liên quân Thổ Nhĩ Kỳ ngay tại các khu vực biên giới cho thấy họ đã chủ động rút các lực lượng để tranh hỏa lực từ biên kia biên giới, cũng như thu hút các đơn vị tác chiến Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào sâu trong lãnh thổ Syria, nơi SDF quen thuộc địa hình và có thể thực hiện cuộc chiến trường kỳ. Cùng với đó, việc kéo dài thời gian cũng là cần thiết để SDF tập trung các đơn vị tham gia chiến dịch chống IS ở miền Đông Syria rút trở về.

So sánh về cán cân lực lượng và hỏa lực, SDF không thể giao chiến sòng phẳng tới liên quân Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, người Kurd lại có lợi thế ở chiến tranh du kích và tác chiến đô thị. Khi những mũi tiến công của phía Thổ Nhĩ Kỳ vào sâu trong lãnh thổ Syria, chính những thị trấn, làng mạc Syria sẽ biến thành “chiến trường” không hồi kết với lực lượng đến từ bên kia biên giới.

Chiến lệ từ các thị trấn Manbij, Kobani đã chứng minh, lực lượng SDF có đủ kinh nghiệm và lực lượng để cầm chân lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ có ưu thế hoàn toàn về hỏa lực và quân số trong nhiều tuần lễ với mức thương vong và thiệt hại khó chấp nhận đối với Ankara.

Mặt khác, trong vài năm qua, các đơn vị của SDF đã được rèn luyện qua chiến trận ở miền Đông Syria với IS có đầy đủ kinh nghiệm và tích lũy để kéo liên quân Thổ Nhĩ Kỳ vào cuộc chiến không hồi kết tại Syria.

Hơn thế nữa, cuộc chiến nhằm vào lãnh thổ quốc gia có chủ quyền như Syria có thể biến Thổ Nhĩ Kỳ trở thành “người hàng xóm hung hăng” đối với các quốc gia trong khu vực. Điều này có thể thấy rõ qua việc lực lượng Chính phủ Syria dù chưa có phản ứng chính thức, nhưng đã tăng cường lực lượng tại khu vực kiểm soát tại biên giới giáp Thổ Nhĩ Kỳ. Cùng với đó, Iran cũng bất ngờ tổ chức tập trận giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Đây có thể coi là những động thái đánh tiếng để yêu cầu Ankara xuống thang.

Sức ép ngoại giao

Ngay sau tuyên bố mở chiến dịch quân sự “Mùa xuân hòa bình”, Thổ Nhĩ Kỳ đã hứng chịu làn sóng phản đối trên toàn thế giới. Dù đang là đồng minh trong tiến trình hòa bình tại Syria, trong cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh, Ankara nên cân nhắc những hành động đang tiến hành để không làm tổn hại tới tiến trình giải quyết xung đột tại Syria.

“Việc trao đổi về vấn đề Syria giữa hai bên vẫn được tiếp tục, trong đó có cả những thỏa thuận đã đạt được hồi tháng 9-2019 thuộc tiến trình Astana. Liên quan tới vấn để Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch quân sự ở miền Bắc Syria, Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi Ankara nên cân nhắc tình hình”, trích tuyên bố của Điện Kremlin.

Người dân Syria tại khu vực biên giới giáp Thổ Nhĩ Kỳ chạy nạn do chiến sự. Ảnh: RIA.

Cùng với Nga, Mỹ với vai trò từng là người bảo trợ của SDF trong chiến dịch chống IS, cũng đã lên tiếng phản đối hành động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ.

“Hôm nay (ngày 9-10), Thổ Nhĩ Kỳ với vai trò là một thành viên NATO đã tiến hành xâm lược Syria. Mỹ không ủng hộ hành động này và khẳng định đây là một “sáng kiến tồi” của Ankara”, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố.

Không chỉ Tổng thống Mỹ, các nghị sĩ Quốc hội Mỹ còn có phản ứng gay gắt hơn. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham, người có ảnh hưởng lớn tại Thượng viện Mỹ, tuyên bố sẽ đệ trình dự luật trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ, thậm chí là kêu gọi đình chỉ vai trò thành viên NATO của Ankara.

Các tuyên bố phản đối tương tự nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ cũng được đưa ra bởi lãnh đạo các quốc gia châu Âu và Tổng thư ký NATO, Jens Stoltenberg. Nếu cuộc chiến leo thang, những lời phản đối trên sẽ sớm trở thành những lệnh trừng phạt nhằm vào Ankara.

Như vậy, nếu không thể sớm đạt được các mục tiêu quân sự của “Mùa xuân hòa bình” và chiến sự tại Syria kéo dài, thậm chí sa lầy, Ankara có thể rơi vào một cuộc khủng hoảng không chỉ về quân sự, mà còn cả về mặt ngoại giao.

TUẤN SƠN (tổng hợp)