Mùa đậu tuổi thơ
Nhà tôi có đám đất thổ (đất xốp, ở vị trí cao, thích hợp cho trồng màu) gần sông. Đất ấy ba chuyên dành trồng đậu. Đậu xanh, đậu đen trong ký ức tuổi thơ tôi đều hứa hẹn những món ngon: làm nhân bánh, nấu chè, đồ xôi...
Thậm chí mấy mớ đậu lép, lừng mẹ tận dụng đem đập nhỏ ghế cơm theo bữa ăn vẫn thấy ngon. Miếng cơm có đậu ngọt hơn, bùi hơn; lại còn bốc hơi thơm quyến rũ, đánh tan đi cái đơn điệu của khứu giác chỉ toàn mỗi mùi cơm gạo hẩm hằng ngày. Tết nhất, giỗ chạp, đậu đen được mẹ đem làm món xôi chè, đậu xanh thì dùng đồ xôi hay hầm rục quết nhuyễn làm nhân bánh...
Nói chung, những gì liên quan tới món đậu ba trồng đều khiến tôi thấy dễ thương, trừ chuyện... đi hái đậu!
Đi hái đậu thường được chị Hai chơi chữ, bảo là đi đậu (đội) nắng. Gọi vậy bởi mùa thu hoạch đậu thường rơi vào cữ đầu hè, trời chang chang nắng. Nguyên vạt đất soi chạy kề bên sông không một bóng cây. Đừng mơ chuyện nghỉ bởi có nghỉ thì cũng chẳng biết chạy đâu mà đụt nắng ngoài chuyện đứng giữa trời, sục chân dưới mấy gốc đậu to cho bàn chân khỏi phỏng. Xong mùa đậu bao giờ mặt mày tôi cũng bắt nắng tía đen tía đỏ, còn chân tay đen như củ súng, bảo đảm rớt bồ than muốn tìm ra phải mất đúng... 7 ngày!
Ấy là nói chuyện "hạ hồi" khi đậu đã vào bao, vào thạp; chứ bây giờ thì vẫn còn nhễ nhại mồ hôi dưới trời nắng chang mà khom lưng ngắt đậu. Mẹ động viên: nhanh tay chút con, có nắng đậu mới chín ngon, ráng làm xong sớm nghỉ sớm! Mẹ không hối thúc chị em tôi cũng thừa biết: đi hái đậu thì đừng có mơ chuyện "câu giờ" hay trông tới lúc nghỉ tay giữa buổi.
Đậu hái về được đem phơi thật khô rồi đập cho tách vỏ. Sàng sảy là phần của mẹ với chị Hai. Đẹp mắt làm sao khi nhìn "thành phẩm" là những thúng đậu đen, đậu xanh tràn trề, hạt tròn vo, bóng mịn. Đậu ấy sẽ được mẹ tính toán dành phần đủ cho Tết nhất, giỗ chạp, còn thì mang ra chợ. Vậy nhưng mãn mùa thu hoạch bao giờ mẹ cũng nhớ "khao quân" một bữa linh đình bằng món chè đậu trộn đá bào. Tha hồ ăn đến nứt bụng mới thôi...
Ký ức dễ thương nhất của hành trình đi hái đậu có lẽ là ngày "tổng càn quét" cuối cùng trước khi bỏ đám. Ngày ấy ba cho phép lặt sạch số đậu còn trên cây, bất kể già non. Đậu già giao mẹ, còn đậu non sẽ thuộc phần lũ nhỏ. Đậu non đem rửa, luộc, bóc vỏ ngồi nhai là món ăn không tệ. Chị em tôi rủ thêm mấy đứa bạn cùng xóm xúm lại vừa nhóc nhách lột, nhai vừa tán chuyện tầm phơ. Thêm một mùa đậu nữa đi qua, nhanh ghê. Hình như tôi với mấy nhỏ lại sắp thêm một tuổi nữa rồi...
