Một vạn rưởi đồng

15.025 đồng tiền thưởng đang phản ánh một câu chuyện lớn hơn: Giá đền bù quá rẻ mạt

PGĐ Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) Đặng Công Tú cuối cùng cũng chính thức xác nhận thông báo thưởng 15.025 đồng cho công dân Lê Kim Hạp là "thật chứ không phải đùa".

“Đây là số tiền hỗ trợ, khen thưởng di dời tài sản trên đất, căn cứ vào giá trị bồi thường, ít thì khen thưởng ít. Đây là mức khen thưởng theo quy định chứ huyện cũng không đặt ra mức khen thưởng được”- báo chí dẫn lời ông Tú.

Còn việc tính toán để ra số tiền này là bởi 15.025 đồng là 5% số tiền đề bù giải tỏa. “Dù biết là quá ít nhưng vẫn phải làm vì đó là quy định”.

Chính quyền không sai, tờ thông báo hoàn toàn đúng quy trình, chỉ có điều nó không chỉ phản ánh sự cứng ngắc, máy móc mà quan trọng hơn, nó một lần nữa lại phản ánh sự rẻ mạt trong chính sách đền bù giải tỏa đối với đất đai.

15.025 đồng là 5% giá trị đền bù thì tổng số tiền đền bù là bao nhiêu? Mua được gì?

Nhớ trong dịp đoàn ĐBQH TP HCM tiếp xúc cử tri quận 2, một trong những vấn đề bức xúc nhất của cử tri là giá đền bù cho các hộ dân giải tỏa trong dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm quá rẻ mạt.

Hôm ấy, một hộ dân từng “bám đất" cho biết: “Hơn 10 năm ôm uất ức vì gia đình tôi có hơn 3.780m2 đất chỉ được đền bù 150.000 đồng, bằng tiền mua 3 tô phở. Cả nhà và tài sản gắn liền trên đất cũng được đền bù rẻ mạt. Hiện nay, sau bao nhiêu năm trở lại khu đô thị mới cũng chỉ thấy toàn dự án nhà ở mọc lên, giá bán hàng chục đến hàng trăm triệu/m2, nghĩ mà xót xa”- lời phát biểu như sự nghẹn ngào.

Chúng ta đã rất nhiều lần đặt ra vấn đề giá đền bù giải tỏa phải “phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường”, nhưng thật ra điều đó gần như không thể thực hiện được.

Chẳng hạn tại Hà Nội, dù quyết định 96 quy định các loại giá đất đến 31.12.2019 của UBND TP định giá đất nhiều tuyến phố “vượt ngưỡng” 100 triệu đồng/m2, thậm chí lên tới 162 triệu/m2 như Hàng Đào, Hàng Ngang, Lê Thái Tổ nhưng ngay thời điểm ban hành (2014) đã lạc hậu rất xa so với giá thị trường (800 triệu- 1 tỉ đồng/m2).

Trong các dự án đô thị thương mại, giá trị đền bù với giá trị tạo ra sau đó còn chênh lệch khủng khiếp hơn rất nhiều mà Văn Giang, với giá đền bù ban đầu 42 ngàn đồng/m2 trong khi người dân phải đi thuê đất để sản xuất với giá 28,8 triệu/sào là một ví dụ điển hình.

70% khiếu tố là đất đai và hầu hết là khiếu tố về đền bù giải tỏa. Và tình trạng ấy chỉ chấm dứt chừng nào nguyên tắc ngang giá được áp dụng thực tế.

Anh Đào