Một thoáng hương cau trong phố

Nhớ căn nhà cũ của bố mẹ trong một ngõ nhỏ Hà Nội. Nhà trong phố nhưng vẫn có một khoảng sân nhỏ xinh. Mẹ tôi trồng một vài cây như bưởi, chanh và đặc biệt có một cây cau trồng cùng trầu không. Cây cau trước sân nhà tôi thân nhỏ cao vút đầy vững chãi, những dây trầu quế mềm mại quấn quýt quanh thân.

Ngày ấy, tuy ở Hà Nội nhưng đài và vô tuyến còn hiếm lắm. Những đêm trăng sáng, chúng tôi thường túm tụm ngồi trước sân chơi và nghe các bà các mẹ kể vài câu chuyện cổ tích xa xưa. Sau này lớn lên, mỗi khi ngắm dây trầu bên cây cau, tôi lại nhớ tới câu chuyện cổ đượm buồn “Sự tích trầu cau” mẹ kể năm nào.

Ảnh tư liệu

Bởi yêu mùi hương của hoa cau nên tôi thường có ý ngóng chờ. Khi sắp có hoa, cây cau trổ ra cái bẹ nho nhỏ màu xanh mà dân gian thường gọi là “lưỡi mèo”. Chẳng mấy chốc, bẹ hoa cau lớn nhanh như thổi. Sau bao ngày mong ngóng, một ngày, bẹ cau nứt ra, hé lộ những nụ hoa trắng hơi ngà xanh tựa như hạt nếp sữa nằm trên các tua dài vươn ra đón ánh mặt trời.

Mùa hoa cau nở, cả không gian ngập trong mùi hương ngòn ngọt mỗi sớm mai và khi chiều về. Sáng sớm, những giọt sương mai đọng lung linh trên bẹ hoa. Khi gió thoảng qua, hoa cau rắc trắng khoảng sân nhà và khẽ đậu trên mái tóc đen óng ả của ai đó vô tình đi ngang qua. Hương cau thường ngát thơm vào ban đêm. Dưới ánh trăng huyền ảo, hương cau khiến ta lâng lâng như say cùng những lời ca nhẹ nhàng lan xa: “Nhà anh có một vườn cau/ Nhà em có một vườn trầu/ Chiều chiều nhìn sang bên ấy/ Hoa cau bên này rụng trắng sân nhà em...”.

Tôi không rõ các vùng miền khác thế nào, nhưng người Hà Nội thường cúng gia tiên bằng hoa cau. Mỗi khi ngày rằm, mùng một hoặc giỗ chạp vào đúng dịp hoa cau nở, các bà các mẹ thường mua hoa cau thay cho hoa gói như mọi khi. Người bán khẽ khàng tách ra một “chẽ” trong buồng hoa cau sum suê rồi gói vào chiếc lá rong riềng xanh ngắt trao cho người mua. Hoa cau mua về được tráng qua nước mưa cho tươi rồi cắm vào chiếc bình nhỏ, để lên ban thờ dâng cúng gia tiên. Cả không gian tâm linh ngan ngát hương hoa cau quyện cùng hương trầm thật tinh khiết.

Khi lá cau già rụng xuống, chúng tôi thường chơi trò “kéo mo cau”. Tiếng cười như nắc nẻ của những đứa trẻ vô ưu năm nào vẫn đọng mãi trong tâm trí tôi mỗi khi nhớ về. Mẹ tôi còn làm quạt bằng mo cau. Chiếc quạt mo cau của mẹ kẽo kẹt mang gió mát tới cho anh em tôi mỗi khi mất điện.

Ngày ấy, Hà Nội thường hay cắt điện luân phiên. Bữa cơm chiều, mẹ vừa ăn cơm vừa quạt cho bố và anh em tôi mà chẳng để ý đến giọt mồ hôi lăn dài trên lọn tóc mai. Đêm, tôi chợt thức giấc, vẫn thấy dáng mẹ bé nhỏ ngồi cuối giường quạt cho anh em tôi đều đều. Sau này, dù năm tháng trôi, tôi mãi nhớ làn gió mang hương thơm nhẹ nhàng từ chiếc quạt mo cau của mẹ.

Đêm muộn. Hà Nội chợt tĩnh lặng. Giữa đêm, ta chợt bắt gặp ánh trăng thẹn thùng soi qua khung cửa. Và, thoảng trong gió, hương cau ngọt sâu như dắt ta quay trở về miền ký ức xưa cũ. Nhớ lắm, hương cau trong phố.

Vy Anh