Một nửa thế giới lo ngại trước viễn cảnh Ý xích lại gần Trung Quốc?

Đây là một dự án xây dựng cơ sở hạ tầng xuyên lục địa mà nhiều chuyên gia tin rằng sẽ cho phép Trung Quốc có thể dùng những khoản đầu tư hiện tại để thu về nhiều lợi ích trong tương lai. Ngoài ra, ngân hàng nhà nước Ý có thể sẽ được chính phủ Trung Quốc cho phép phát hành trái phiếu có mệnh giá bằng đơn vị Nhân dân tệ, qua đó càng cho thấy mối quan hệ hợp tác ngày càng khăng khít giữa hai nước.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng phu nhân hạ cánh xuống thủ đô Rome (Ý) ngày 21/3.

Sáng kiến Vành đai và Con đường là chủ đề thảo luận chính của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm của ông tới châu Âu và Ý cũng sẽ là quốc gia đầu tiên trong nhóm G7 tham gia vào thỏa thuận này. Theo nhiều quan chức chính phủ Ý, ông Tập sẽ có mặt tại thủ đô Rome, có bữa tiệc tối với Tổng thống Ý Sergio Mattarella và gặp gỡ với nhiều chủ doanh nghiệp của đất nước.

Một số quan chức Ý coi đây là một thắng lợi lớn. Ông Giovanni Tria, Bộ trưởng Tài chính Ý và ông Luigi Di Maio, lãnh đạo đảng phong trào Năm Sao của Ý (hiện đang chiếm một nửa số ghế trong quốc hội Ý) đều coi đây là cơ hội lớn để thu hút vốn đầu tư vào nền kinh tế đang chững lại của Ý.

“Con đường tơ lụa mới đã xuất hiện ở châu Âu. Đoàn tàu tới Trung Quốc vừa mới rời Duisburg ở Đức”, ông Michele Geraci, Thứ trưởng Bộ Phát triển kinh tế Ý cho biết. “Tôi tin rằng việc Ý tham gia vào dự án Con đường tơ lụa mới của Trung Quốc trước các nước châu Âu sẽ thu hút họ”.

Tuy nhiên, cũng có nhiều chính trị gia Ý phản đối việc Ý xích lại gần Trung Quốc. Cụ thể là Phó Thủ tướng Ý Matteo Salvini, người đứng đầu đảng Liên đoàn Phương Bắc (hiện đang kiểm soát nửa còn lại trong quốc hội), khi ông tiếp tục lên án Trung Quốc đang “biến nước Ý thành thuộc địa”.

Mặc dù ảnh hưởng đối với kinh tế của Ý của dự án Vành đai và Con đường là không lớn, song việc một quốc gia G-7 tham gia vào nó cũng khiến Washington quan ngại.

Chuyên thăm của ông Tập cũng diễn ra trong bối cảnh Washington đã thất thế trong việc thuyết phục các nước đồng minh loại bỏ tập đoàn viễn thông Huawei khỏi kế hoạch phát triển hệ thống mạng 5G. Giờ đây, Mỹ lo ngại rằng việc Ý chấp nhận cơ sở hạ tầng của Trung Quốc ở nước này là một dấu hiệu cho thấy các đồng minh đang có quan điểm mềm mỏng hơn với Bắc Kinh.

Trước những chỉ trích từ các đồng minh Mỹ và châu Âu, ông Conte đã buộc phải tuyên bố rằng Ý nhất định sẽ không trở thành “ngựa gỗ thành Troy” ở châu Âu. Song điều đó vẫn là chưa đủ đối với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Mặc dù ông Tập cũng sẽ có chuyến thăm tới Pháp và hai người cũng sẽ có bữa tiệc tối, song gần đây chính ông Macron cũng cảnh báo tiêu cực về ảnh hưởng của Trung Quốc.

Một quan chức Pháp giấu tên cho biết, sự hợp tác giữa Ý và Trung Quốc hiện được Paris coi là sự rạn nứt của một liên minh thống nhất có quan điểm chống lại tham vọng thống trị kinh tế toàn cầu. Dự kiến ông Macron sẽ mời Thủ tướng Đức Angela Merkel và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cùng ông gặp mặt ông Tập tại Paris, một động thái nhằm củng cố quan hệ giữa Pháp và các đồng minh châu Âu.

Một quan chức Pháp cho biết, chuyến thăm của ông Tập tới Pháp sẽ không dẫn đến việc hai nước cùng nhau tham gia dự án Vành đai và Con đường, mặc dù hai bên vẫn sẽ tìm cách đạt được một số thỏa thuận kinh tế khác.

Rome tỏ ra không hài lòng trước thông tin này. Một quan chức trong chính phủ Ý nói rằng nhiều nước EU đang có những thỏa thuận với Trung Quốc có giá trị hàng triệu USD, nhưng Ý thì bị chỉ trích chỉ vì một bản ghi nhớ thỏa thuận đơn thuần.

Anh Tuấn (lược dịch)