Một mũi tên trúng nhiều đích

Đưa ra quyết định “vội vàng” này rõ là không phù hợp với tính cách của một doanh nhân như ông Donald Trump. Song, trong thời điểm hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều đang đến gần, cứng rắn với Iran phải chăng chỉ là động thái “nắn gân” Bình Nhưỡng của ông Donald Trump?

Không có gì quá ngạc nhiên nếu ông Donald Trump rút Mỹ khỏi JCPOA. Bởi ngay khi tiến hành chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng, ông Donald Trump đã công khai công kích thỏa thuận mà cựu Tổng thống Barack Obama đặt bút ký với Iran năm 2015, coi đây là một trong những thỏa thuận "tồi tệ nhất". Cam kết với cử tri khi đó, ông Donald Trump tuyên bố rằng, nếu trở thành tổng thống, ông sẽ hủy bỏ thỏa thuận này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: REUTERS

“Nói là làm!”. Sau khi vào Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump không ngừng thực hiện cho được cam kết của mình nhằm đoạt tuyệt với JCPOA, kể cả đơn phương từ bỏ, bất chấp sự can ngăn từ các quốc gia đồng minh Tây Âu cũng như việc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) khẳng định Tehran "vẫn thực hiện đầy đủ mọi cam kết mà họ đã ký".

Thế nên, sớm hay muộn không quan trọng, bởi cuối cùng ông Donald Trump vẫn biến thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1 trở thành thỏa thuận giữa Iran với nhóm P4+1. Điều quan trọng ở đây là, chẳng người dân Mỹ nào trách móc được ông Donald Trump cả, bởi ông đang thực hiện lời hứa với cử tri, những người đã bỏ phiếu cho ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Với quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, Tổng thống Donald Trump đã bắn đi “một mũi tên trúng hai đích”, cả về chính trị lẫn kinh tế. Chỉ sau tuyên bố ngày 9-5 của ông Donald Trump, giá dầu thế giới bắt đầu “nhảy múa” và tăng vọt lên mức 78 USD/thùng, cao nhất kể từ tháng 11-2014. Trong bối cảnh Iran, nước có trữ lượng dầu thô lớn thứ tư trên thế giới bị cấm vận trở lại, việc giá dầu tăng cao sẽ có lợi cho ngành sản xuất dầu đá phiến của Mỹ. Trang CNN Money cho biết, sản lượng dầu mỏ của Mỹ đã đạt mức kỷ lục 10,7 triệu thùng/ngày, gần bằng sản lượng của nước sản xuất dầu hàng đầu thế giới là Nga. Việc gia tăng cấm vận Iran sẽ không chỉ giúp Mỹ soán ngôi của Nga và Saudi Arabia để trở thành nước sản xuất dầu lớn nhất thế giới mà còn giúp ông Donald Trump thực hiện cam kết mở ra một kỷ nguyên "năng lượng Mỹ thống trị". Như thế chẳng phải là “lợi đủ đường”(?!).

Bên cạnh đó, việc ông Donald Trump rút Mỹ khỏi JCPOA còn bắn đi tín hiệu mạnh tới Bình Nhưỡng trong thời điểm sắp diễn ra Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều. “Mỹ sẽ không chỉ đưa ra những lời đe dọa suông. Khi tôi hứa, tôi sẽ giữ lời”. Tuyên bố trên của ông Donald Trump đồng nghĩa rằng, Washington sẽ không chấp nhận các thỏa thuận không thỏa đáng như JCPOA.

Nói một cách khác, Mỹ sẽ không chấp nhận một thỏa thuận không phù hợp với mục tiêu của nước này.

Thế nhưng, hành động Mỹ rút khỏi JCPOA sẽ gây ấn tượng xấu tới nhiều quốc gia về sự tin cậy của Washington với tư cách là một đối tác đàm phán. Đối với Triều Tiên, Bình Nhưỡng có thể đồng ý hạn chế ở mức khiêm tốn chương trình hạt nhân đổi lấy một số nhượng bộ của Mỹ về nới lỏng trừng phạt. Nhưng chương trình hạt nhân không phải là vấn đề duy nhất giữa Mỹ và Triều Tiên bởi còn nhiều rào cản khác như vấn đề nhân quyền, việc bắt giữ các công dân Mỹ tại Triều Tiên, mối quan hệ giữa Triều Tiên với Iran, thậm chí với chính phủ Syria. Và hơn hết, hành động rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran có thể khiến Triều Tiên mất lòng tin vào các cam kết của Mỹ. Điều này sẽ bất lợi cho chính cả Bình Nhưỡng và Washington khi ngồi vào bàn đàm phán tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới.

Rõ ràng, dùng JCPOA để bắn thông điệp cứng rắn tới Triều Tiên là bước đi khôn ngoan của ông Donald Trump, song cũng có thể khiến ông “xôi hỏng bỏng không” nếu như mọi việc không “xuôi chèo mát mái”.

LINH OANH