Monsanto bị phạt hơn 2 tỷ USD vì Glyphosate trong thuốc diệt cỏ

Thuốc diệt cỏ Roundup của Monsanto. (Ảnh: REUTERS)

Trong kết luận công bố, bồi thẩm đoàn Tòa án cấp cao tại TP San Francisco cho biết, Monsanto chưa bao giờ tiến hành nghiên cứu dịch tễ học cho Roundup và các công thức khác được thực hiện với hoạt chất Glyphosate để đánh giá nguy cơ ung thư cho người dùng.

Hơn nữa, Monsanto nhận thức được rằng các chất hoạt động bề mặt trong Roundup độc hơn nhiều so với Glyphosate đơn thuần. Monsanto đã chi hàng triệu USD cho các chiến dịch quan hệ công chúng bí mật để tài trợ cho các nghiên cứu và bài báo "ma" viết nhằm mục đích làm mất uy tín của các nhà khoa học độc lập, những người làm việc tìm thấy mối nguy hiểm với thuốc diệt cỏ của Monsanto, bồi thẩm đoàn Tòa án cấp cao tại TP San Francisco nêu rõ trong kết luận.

Ngoài ra kết luận của bồi thẩm đoàn Tòa án cấp cao tại TP San Francisco cho biết thêm, khi Cơ quan Quản lý Chất độc và Bệnh tật Hoa Kỳ tìm cách đánh giá độc tính Glyphosate vào năm 2015, Monsanto đã tham gia hỗ trợ Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) để trì hoãn việc xem xét. Đồng thời, Monsanto có mối quan hệ chặt chẽ với một số quan chức trong EPA, những người đã nhiều lần ủng hộ các khẳng định của Monsanto về sự an toàn của các sản phẩm chứa Glyphosate. Trong nội bộ Monsanto đã có khuyến nghị an toàn cho công nhân bằng việc mặc đầy đủ các thiết bị bảo vệ khi dùng thuốc diệt cỏ Glyphosate, nhưng không cảnh báo công chúng làm điều tương tự.

Cuối tháng 3 vừa qua, Monsanto cũng đã bị Tòa án tại TP San Francisco (Mỹ) tuyên phạt hơn 80 triệu USD để bồi thường cho ông Edwin Hardeman, một người làm vườn sống tại hạt Sonoma bang California, bị mắc bệnh ung thư hạch do đã sử dụng các sản phẩm thuốc diệt cỏ Roundup của Monsanto trong giai đoạn 1980-2012 trên một nông trại rộng hơn 22ha. Ông Edwin Hardeman bị chẩn đoán mắc bệnh vào tháng 2-2015.

Monsanto cũng là một trong những nhà cung cấp chính chất độc da cam (agent orange - AO) được Không quân Mỹ sử dụng tại Việt Nam những năm chiến tranh. Năm 2004, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam khởi kiện các công ty sản xuất hóa chất Mỹ, trong đó có Monsanto. Ðến năm 2009, một tòa án quốc tế được thiết lập tại Paris (Pháp) để giải quyết vấn đề liên quan chất độc da cam và nạn nhân Việt Nam, nhưng cả Chính phủ Mỹ lẫn Monsanto đều từ chối xuất hiện.

Sau khi sáp nhập Monsanto hồi tháng 6-2018, Tập đoàn Bayer đối mặt với hàng trăm vụ kiện về thuốc diệt cỏ Roundup tại Tòa án Liên bang ở San Francisco, cùng với đó khoảng 13.000 vụ kiện tương tự trên toàn nước Mỹ.

Việt Nam đã cấm Glyphosate

Đầu tháng 4, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã tổ chức họp báo công bố Quyết định 1186/QĐ-BNN-BVTV về việc loại thuốc BVTV chứa hoạt chất Glyphosate ra khỏi danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam.

Chia sẻ tại buổi họp báo, Cục BVTV cho biết, việc loại bỏ hoạt chất Glyphosate là nhằm chủ động bảo vệ sức khỏe của con người, vật nuôi, môi trường, không mạo hiểm coi thường với tính mạng của người dân, đồng thời hướng đến nền sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững.

Theo Quyết định 1186, kể từ ngày 9-6-2019, hoạt chất Glyphosate sẽ không được phép nhập khẩu vào Việt Nam. Và kể từ ngày 9-6-2020, các loại thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất Glyphosate sẽ không được phép sử dụng tại Việt Nam.

Hiện trong Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam đã có 54 hoạt chất thuốc trừ cỏ hiệu quả và an toàn có thể thay thế hoạt chất Glyphosate, Cục BVTV cho biết thêm.

Mức độc hại của thuốc trừ cỏ có chứa hoạt chất Glyphosate đã được cảnh báo từ lâu. Việc lạm dụng các loại hóa chất diệt cỏ, trừ sâu bệnh trong thời gian dài không những gây ảnh hưởng môi trường mà còn để lại hậu quả nặng nề trước hết với sức khỏe của người dân - những người thường xuyên tiếp xúc với các loại hóa chất này và cả những người tiêu dùng.

Năm 2015, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư quốc tế IARC (International Agency for Research on Cancer) thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố kết quả đánh giá khả năng gây ung thư nhóm 2A đối với thuốc BVTV chứa hoạt chất Glyphosate có nguy cơ cao gây các bệnh ung thư máu, phổi, tiền liệt tuyến.

Hiện nay, trên 40 nước, bang trên thế giới đều có động thái mạnh mẽ trong việc ban hành các quy định pháp lý nhằm điều chỉnh quản lý việc sử dụng Glyphosate: Từ không tiếp tục gia hạn; hạn chế sử dụng; cấm sử dụng theo mục đích phi nông nghiệp hoặc từng khu vực đến cấm sử dụng hoàn toàn thuốc trừ cỏ chứa Glyphosate.

XUÂN BÁCH - KHÁNH GIANG