Mối lo về số phận 'vali hạt nhân'

Lần đầu tiên trong hơn 40 năm qua, Quốc hội Mỹ mở cuộc điều trần về quyền của tổng thống trong việc khởi động một cuộc tấn công hạt nhân.

Lần cuối cùng Quốc hội thảo luận về vấn đề này vào tháng 3-1976. Và chủ trì phiên điều trần lần này là ông Bob Corker, một nhân vật thuộc đảng Cộng hòa nhưng nhiều lần công khai chỉ trích Tổng thống Trump. Phiên điều trần diễn ra trong bối cảnh một số thượng nghị sĩ bày tỏ lo ngại, Tổng thống Donald Trump có thể “thiếu bình tĩnh, thiếu tính toán” trong các quyết định quan trọng về một cuộc tấn công hạt nhân.

Theo Hiến pháp Mỹ, chỉ có Quốc hội mới có quyền tuyên bố chiến tranh. Tuy nhiên, với vai trò là tổng tư lệnh, Tổng thống Mỹ có đặc quyền ra lệnh tấn công hạt nhân mà không cần các nghị sĩ cho phép. Tất nhiên, đa số đều đồng ý tổng thống có toàn quyền bảo vệ đất nước trong trường hợp bị đe dọa, nhưng nhiều người lo ngại về “một quyết định sai lầm” bởi một khi chiếc “vali hạt nhân” được mở sẽ không có cách nào rút lại. Chris Murphy, nghị sĩ đảng Dân chủ nói: “Chúng tôi lo ngại Tổng thống Trump thiếu tính toán, thiếu suy nghĩ và có thể ra lệnh một cuộc tấn công vũ khí hạt nhân cực kỳ nguy hiểm”.

Đây rõ ràng không phải là mối lo không có căn cứ. Tổng thống Trump nổi tiếng là người nóng tính và bốc đồng. Đây được giới đánh giá là điểm yếu lớn nhất của ông Trump. Hồi tháng 8, ông Trump đã thề sẽ tung“lửa và giận dữ mà thế giới chưa bao giờ thấy” nhằm vào Triều Tiên nếu Bình Nhưỡng tiếp tục mở rộng chương trình vũ khí hạt nhân.

Một trong những câu hỏi then chốt tại buổi điều trần vừa qua là nhiều người cho rằng, ông Trump có thể đưa ra quyết định quan trọng như vậy trong vòng vài phút hoặc thậm chí vài giây. Và vào thời điểm đó, Bộ trưởng Quốc phòng, các quan chức quân đội và các luật sư sẽ không có nhiều thời gian để xem xét quyết định của tổng thống.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, tổng thống cần có quyền tự do hành động nhanh chóng và mạnh mẽ trong những hoàn cảnh khi an ninh quốc gia bị đe dọa. Theo họ, đây là quyền cần thiết, nhất là trong bối cảnh mối quan hệ giữa Mỹ với Triều Tiên – một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân và liên tục đe dọa tấn công lãnh thổ Mỹ. Với họ, một phản ứng quá chậm sẽ khiến Mỹ bị tổn thất nặng nề.

THANH VĂN